Dirty Deeds Done Dirt Cheap

Merkilegt nokk hefst fyrsta lagið á Dirty Deeds Done Dirt Cheap – titillagið – á nokkurs konar krítík á perraskap. „If you’re havin’ trouble with the high school head/ He’s givin’ you the blues/ You wanna graduate but not in his bed/ Here’s what you gotta do“. Og þá hringir maður sem sagt í Bon Scott – eða ljóðmælanda – sem vinnur skítverkin fyrir skít og kanil. Ætli það þýði ekki að hann lemji mennskuna aftur í skólastjórann svo maður þurfi ekki að totta hann fyrir góðar einkunnir?

***

Það er erfitt að skrifa um plötur án þess að segja bara „og svo kemur næsta lag, það heitir og það er svona og svona“. Að sem sagt skrifa eitthvað um sjálfa plötuna, heildarverkið, frekar en bara lögin sem það samanstendur af. Kannski er það sérstaklega erfitt með AC/DC plötur – meira að segja Angus segir að þetta sé allt sama platan.

***

Það er klassískt rokklag á Dirty Deeds einsog á High Voltage – hér er það Rocker. Og raunar er There’s Gonna Be Some Rockin’ líka klassískur rokkari. Hérna byrjar líka að votta fyrir meistaraverkinu – Back in Black. Problem Child er einsog litla systkin titillagsins á svörtu plötunni, bæði riffið í versi og kórus, og ekki síst eitthvað í sándinu – einhver þungi, eitthvað músíkalskt umami. Sólóið er svolítið æstara – Angus er náttúrulega andsetinn og var það áfram, en fór smám saman að kompónera meira. Hann fékk alls ekkert krítískt kredit fyrstu árin – tónlistarpressunni fannst hann skemmtilegur en gaf lítið fyrir gítarleikinn, þetta eru náttúrulega proggrokkárin og Angus er allt annað en „vandaður“. Þessi live-upptaka frá ’76 – árinu sem platan kom út – er æði.

***

Hvenær fóru annars rokkstjörnur að vera svona vel vaxnar? Í dag lítur þetta fólk allt út einsog einhvers konar guðir. Strákarnir í AC/DC gerðu ekkert tilkall til að vera fallegir – ekkert svona „fjölbreytt er fallegt“ eða þannig. Þeir voru bara ljótir og ownuðu það fullkomlega. Sennilega voru nú flestar stjörnur samt fallegar á þessum tíma. Þegar Angus – aftur með tilsvörin – var spurður hvers vegna hann væri alltaf að girða niðrum sig sagðist hann einfaldlega vera fallegri þeim megin.

***

Bon Scott var kyntáknið í bandinu.

***

Samt var Angus vaxinn einsog Kate Moss.

***

Einsog sagði hérna í High Voltage færslunni var samkomulag um það frá upphafi að það mætti ekki breyta formúlunni. Auðvitað eru þetta alveg tvær þrjár formúlur, þannig lagað – einhverjir varíantar hingað og þangað af þessari einföldu grunnhugmynd, að sjóða rokktónlistina niður í konsentrat og hækka síðan í botn. Melódíski varíantinn, klassíski varíantinn, blúsaði varíantinn og svo … AC/DC varíantinn, eitthvað sem þeir eiga alveg skuldlaust sjálfir, einsog Back in Black, Thunderstruck, It’s a Long Way to the Top, Stiff Upper Lip, Highway to Hell, For Those About to Rock o.s.frv. Kannski er það einmitt þar sem allt gengur upp – hreint og óspillt rokkþykkni.

***

Þess vegna eru ekki til neinar AC/DC ballöður. Nema … já, nema … Ride On. Hljómsveitin hefur bara einu sinni spilað það á sviði – í París, 2001 – með Brian Johnson, sem kynnir lagið með orðunum „This is a Bon Scott song“. Sem þýðir ekki að mörg hinna laganna sama kvöld hafi ekki verið það – hann kynnir ekki Whole Lotta Rosie þannig, þótt það fjalli beinlínis um kvöld með konu sem hann hefur aldrei hitt. En Ride On er líka lagið hans Bon – og manni finnst einsog sjái inn í kviku á manni sem var annars alltaf tongue-in-cheek kaldhæðinn. Þetta er ekki bara eitt af eftirlætis AC/DC lögunum mínum heldur eitt af eftirlætis lögunum mínum punktur. Það var ekki brugðið út af formúlunni fyrir neitt minna en instant klassík.

***

***

Sennilega mætti stilla þeim upp sem systurlögum, Ride On annars vegar og Big Balls hins vegar, sem grunnþáttunum í persónuleika Bons. Hann er ekki endilega alltaf betri söngvari en Brian en hann er eiginlega alltaf betri textasmiður. Einhvern veginn einsog honum sé í senn meira alvara og hafi meiri húmor fyrir þessu. Og það var helvítis mikil sál í honum, líka þegar hann er að djóka.

***

***

Þetta er líka svínhörð stéttakrítík! Og ef þið viljið vita hvort hann mælir rétt og satt, um hreðjarnar, skuluð þið skrolla aftur upp að myndinni af kvikindinu. Og taka andköf.

#ACDC