Fjallabaksleiðin

Mér finnst ólíklegt að ég haldi mig við einhverja línulega frásögn hérna þótt mig langi aðeins að dvelja lengur við á þriðja áratugi tuttugustu aldarinnar – upphafsárum blússins. Diddleybogar eru heimalagaðir gítarar með einum streng –
stundum voru þeir ekkert nema strengur fastur við vegg og oft
var leikið á þá með vasahníf.  Þegar líða tók á áratuginn fóru sólóblúsararnir að verða meira og meira áberandi og stóru böndin með konur í fararbroddi tóku að víkja. Fyrstu stórstjörnurnar í þeirra hópi voru sennilega Blind Willie Johnson, Blind Lemon Jefferson, Blind Blake og Blind Willie McTell. Konurnar hétu sem sagt Smith að eftirnafni (Bessie, Clara, Mamie) og kallarnir Blind hitt og þetta. Það er gömul saga og ný þetta með blinduna – og heltina og allt hitt, sem forskeyti blúsmanna – og er kannski hálft í hvoru fyndið svona hundrað árum seinna. En staðreyndin er sú að það geisuðu alls kyns ömurlegar pestir – mislingar, skarlattsótt, heilahimnubólga – og fleira sem gátu rænt fólk sjóninni. Stundum var heimabrenndu áfengi um að kenna og stundum vinnuslysum – og oft þjakaði þetta meira þá sem gátu ekki farið til læknis vegna fátæktar og vegna rasisma. Blint barn var byrði á fjölskyldu sinni og blindur maður var það að flestu leyti líka. Blindir gátu hins vegar leikið tónlist og tónlistarmenn gátu fengið borgað – ekki mikið, en eitthvað – og því urðu margir af þessum blindu Mississippibúum blúsmenn af hreinni nauðsyn. Barn sem komst ekki út að vinna fékk kannski í hendurnar einhvers konar heimatilbúið hljóðfæri – diddleyboga eða álíka – til þess að skemmta heimilismönnum þegar þeir kæmu heim af akrinum með það fyrir augum að þegar fram liðu stundir gæti barnið a.m.k. séð fyrir sjálfu sér, þótt það sæi seint fyrir öðrum líka. Frægastur allra þeirra – og þótt sjáandi blúsmenn væru taldir með – var áreiðanlega Blind Lemon Jefferson. Hann tók upp sín fyrstu lög 1923 og var þar með einn af fyrstu tónlistarmönnunum til að syngja og spila á gítar frumsamið efni einn og óstuddur. Þessi lög voru gefin út undir öðru nafni og það var ekki fyrren þremur árum seinna að hann gaf út smáskífu með Long Lonesome Blues og Got the Blues sem seldist í meira en 100.000 eintökum. Ári síðar tók hann svo upp sitt frægasta lag – See That My Grave is Kept Clean – sem er þvottekta blússtandard og hefur verið leikinn af öllum frá Bob Dylan til Laibach. Blind Lemon var áreiðanlega féflettur einsog aðrir á þessum tíma en hann komst nú samt í töluverðar álnir og þegar hún kemur upp í huga manns klisjan um deltablúsmanninn sem nagar strá og hoppar upp í lestir og sefur á götunni ætti maður að muna að Blind Lemon, sá fyrsti stóri, var með einkabílstjóra og átti fallegan bíl. Það einkennir flesta þessa tónlistarmenn að þeir eru tæknilega færir hljóðfæraleikarar með sterkar raddir. Þeir spila oft taktfastan djúpan bassa – þrammandi takt sem hægt er að dansa við – og laglínur eða skraut tveimur eða jafnvel þremur áttundum ofar. Og þótt væru mikið að læra að spila hver af öðrum og lékju lög hvers annars þvers og kruss (og rændu lögum hver af öðrum – sem enduðu reyndar oft í „höfundarrétti“ einhvers hvíts pródúsents) ræður margbreytileikinn ríkjum og það kennir margra grasa sem væru ekki öll kölluð „blúsar“ ef þau kæmu út í dag. Einsog ég nefndi síðast var Lonnie Johnson eiginlega djassgítarleikari og hreinlega fann upp djasssólóið einsog við þekkjum það enn í dag. Josh White var kannski sálartónlistarmaður. Son House hálfgerður pönkari. Þá voru menn einsog Missisippi John Hurt einhvers konar americana eða folk eða ragtime – en samtímis hreinræktaðir deltablúsmenn. Ég veit ekki hvort þessi box skipta einhverju máli en mér finnst sjálfum áhugavert að velta því fyrir mér hvað það er sem við köllum blús, ekki síst í dag, og hvað það er sem við köllum ekki blús, þegar element úr blúsnum eru nánast í allri tónlist en hugmynd okkar um blús afskaplega, afskaplega þröng. Árið 1928 gáfu Tampa Red og Georgia Tom út lagið It’s Tight Like That sem var ofsalegur smellur – og einsog gerðist oft á þessum var það margsinnis tekið upp næstu árin á eftir og þar af er vinsælasta útgáfan alveg áreiðanlega sú frá 1929 með Clöru Smith. Þetta var nú ekki fyrsti dónablúsinn – hokum – en vinsældir hans ullu sprengingu næstu árin og jafnvel áratugina. Stór hluti þessara tónlistarmanna, einsog Tampa Red, voru líka harkarar og sessjónlistamenn – þvældust um og tóku upp og spiluðu í ýmsu föruneyti, ofan í að semja lög og útsetja þjóðlagablúsa. Frægasta lag Tampa Red er einmitt slík útsetning – It Hurts Me Too sem Big Bill Broonzy, Elmore James, Junior Wells og Eric Clapton áttu eftir að leika síðar. Annar þvottekta standard. En þetta voru auðvitað ekki allt gítarleikarar. Píanóið var erfiðara hljóðfæri að eiga við – bæði ber maður það ekki svo auðveldlega með sér milli tónleikastaða eða hlammar sér með það á næsta götuhorn og svo ræður það ekki við míkrótónana sem einkenna blúsinn, það er ekki hægt að teygja strengina. En hljómur þess hentar engu að síður ágætlega og fáir gerðu sér meiri mat úr því en Leroy Carr – sem hér má heyra spila sinn frægasta smell (og þvottekta standard!) How Long, How Long Blues (með Scrapper Blackwell á gítar). Það var mikið af tónlistarmönnum í deltunni og meðal þeirra þótti ekkert flottara en að hafa tekið eitthvað upp. Það var alltaf slangur af útsendurum frá stóru blúsplötufyrirtækjunum á sveimi en fljótlega fór líka að bera á þjóðfræðingum eins Alan Lomax og hans mönnum frá The Library of Congress, sem voru að dokumentera eins mikið og þeir gátu. Það var ekki bara að sumir þessara tónlistarmanna hefðu aldrei verið teknir upp öðruvísi síðar heldur uppgötvuðust líka margir upp úr þessu starfi. En það voru ekki allir bara frægir fyrir að taka upp plötu og svonefndur „faðir deltablússins“, Charley Patton, var ekki minna frægur fyrir líflega sviðsframkomu sína. Annað en flestir samtímamanna hans þá bókaði Patton tónleika – frekar en að birtast bara hér og þar með gítarinn og biðja um að fá að spila, eða stilla sér upp á götuhornum eða annars staðar þar sem finna mátti fólk. Svo lék hann öllum illum látum – hélt á gítarnum fyrir aftan haus, henti sér í gólfið og gólaði og spilaði með tönnunum. Patton kenndi síðan Howlin’ Wolf allar þessar hundakúnstir og Wolf bar þær svo áfram í Hendrix og Townshend og Angus Young. Annað sem gerði Patton sérstaklega sterkan á svelli í tónleikabransanum var hvað hann kunni mikið af ólíkum lögum – það var sagt að hann gæti spilað nokkurn veginn hvað sem er og hvaða stíl sem er. Þótt menn fái stundum óþarflega mikla þráhyggju fyrir því er líka eitthvað táknrænt við að Patton var nánast örugglega ekki bara af afrísk-amerískum ættum, heldur er talið víst að hann hafi auk þess verið af bæði evrópskum og indíánaættum – og ekkert mjög langt aftur. Í laginu hér að neðan syngur hann meðal annars um að hafa farið – einsog margir blökkumenn af indíánaættum – og reynt að gera tilkall til jarða á verndarsvæðum Cherokee-indíána í Illinois. Þetta lag er líka grunnurinn að Canned Heat laginu Going Up The Country. Spilamennskan er svo alveg dásamleg – hann slær einhvern veginn gítarinn á máta sem Bukka White gerði líka síðar, eða eitthvað svipað, notar hann einsog eins konar trommu. Eitt þeirra hljóðfæra sem kemur upp í hugann þegar talað er um deltablús er munnharpan. En í sannleika sagt er ekki nær jafn mikið leikið á munnhörpu í deltablúsnum og margir ímynda sér, ekki þarna á fyrstu árunum a.m.k., þótt hún hermi ágætlega eftir lestarhljóðunum og allt það, sé afar meðfærileg og passi bæði sem sólóhljóðfæri og sem hluti af rytmasveit – og jafnvel sé hægt að leika á hana eina og sér með söng einsog Jaybird Coleman gerði, einn af allra vinsælustu munnhörpuleikurum tímabilsins. Jaybird var raunar svo vinsæll að hann lenti fljótt í vandræðum með að halda utan um allar bókanir sínar og brá á það „skemmtilega skrítna“ ráð að fá klanið til að sjá um þetta fyrir sig. Ekki fjölskyldu sína, eða klanið einsog í „vini sína“ eða gengið sitt – heldur bókstaflega Ku Klux Klanið. (Þetta er ekki djók – ég hef enn ekki fundið neinar nánari útlistanir á þessu en séð þetta bæði í bókum og á intervefnum). Annar blúsmaður sem náði talsverðum vinsældum á þessum tíma var Tommy Johnson. Um Tommy, einsog nafna hans Robert síðar, gekk þrálátur orðrómur þess efnis að hann hefði selt skrattanum sálu sína fyrir hæfileikana. Tommy er líka ein af vísbendingunum um hversu mikil krossvíxlun var í tónlistinni á þessum tíma því söngstíll hans einkennist af frekar merkilegu jóðli (það byrjar um mitt lag) sem er fengið úr köntríjóðli sem var að öðlast vinsældir þá – ekki síst frá bremsumanninum syngjandi, Jimmie Rodgers (sem sjálfur notaðist gjarna við 12 bara blús) og jóðlið auðvitað úr Ölpunum þar á undan: Röddin hans Tommy minnir annars ekki lítið á söng Alans Wilson úr úr seinnitíma blússveitinni Canned Heat (sem söng Going up the Country og On the Road), sem tók nafn sitt einmitt af þessum blús eftir Tommy Johnson. „Canned Heat“ er annað nafn á útileguspíra sem er notaður til að hita mat – en var, einsog lagið fjallar um, mikið drukkinn líka sér til gamans. Og til að tengja þetta aftur upphafi þessarar færslu þá er ekkert ólíklegt að maður verði blindur af því að drekka canned heat (sem er reyndar „jellied“ svo sennilega étur maður það frekar en maður drekkur). Crying canned heat, canned heat, mama, sure, Lord, killing me Merkilegt nokk þá fjallar annað af frægustu lögum Tommys – Cool Drink of Water Blues – sem er jafnvel enn betra líka um að drekka einhvern eitraðan spíra „I asked her for water and she gave me gasoline“ syngur hann þá og jóðlar úr sér sársaukanum einsog andsetinn maður (eða skrattakollur). Ég get ekki haldið þessu áfram að eilífu. Það hefur enginn tíma til að lesa þetta allt og hlusta á öll þessi lög. En mig langar að enda á einu af mínum eftirlætis lögum, Statesboro Blues með Blind Willie McTell. Ég listaði hann upp hérna sem stórstjörnu í upphafi og það er hann svo sannarlega en var ekki í neinum skilningi meðan hann lifði. McTell var harkari og gekk af og til ágætlega en var langt frá því að slá í gegn. Hann tók hins vegar upp mjög mikið af tónlist og samdi mikið af fallegum lögum sem náðu máli síðar – fyrst þegar blúsendurreisnin hófst á sjötta áratugnum (rétt eftir að hann dó) og síðan þegar Taj Mahal tók upp sína eigin útgáfu af Statesboro Blues 1967, og Allman Brothers bættu um betur og gerðu heimsfræga útgáfu af laginu, undir áhrifum frá Taj Mahal, fjórum árum eftir það. Milljón manns hafa koverað það síðan – og meðal annars Bob Dylan, White Stripes og Ry Cooder hafa flutt önnur lög hans.  Næst eru það svo blúskonur með gítara!*  —  *Ég lofaði því víst síðast að næst myndi ég taka fyrir dónablúsinn en svo gerði ég það ekkert, svo það er greinilega ekki mikið að marka mig. Robert Johnson á líka 100ogeitthvað ára afmæli á föstudaginn – það gæti komið fyrst. En blúskonur með gítara eru garanterað á leiðinni!

Blúskonurnar áttu sviðið fyrstu ár hljómpötublússins. Crazy Blues Mamie Smith seldist í 75 þúsund eintökum á augabragði og tónlistarbransinn hafði þá, einsog æ síðan, sterka tilhneigingu til þess að vilja endurtaka frekar en endurskapa það sem áður hafði gengið vel, og fyrirtækin tóku strax kemba samfélög svartra eftir góðum söngkonum – og fundu meðal annars snillinga einsog Bessie Smith, Lucille Bogan, Ma Rainey, Clara Smith og Victoriu Spivey (Smith, Smith og Smith voru ekkert skyldar nema andlega). Það væri synd að segja að bara undirtónarnir í þessari tónlist hafi verið dónalegir  – það var mikið sungið um svarta snáka og þurfti ekki menntaðan túlk eða dýrafræðing til að segja hvaða skepnur voru þar á ferð. Í þessu dásamlega lagi Victoriu Spivey er fjallað um hinn litla „garter snake“ – sem ku helst þekktur fyrir meinleysi sitt – en garter er auðvitað líka heitið á sokkaböndum kvenna. Og það var klassískt að flétta svolítið diss inn í kynferðisleg tilboðin. Með Victoriu leikur vinur hennar Lonnie Johnson, sem varð eiginlega alveg óvart blúsgítarleikari eftir að hafa unnið blúskeppni – en var í sjálfu sér djassari í grunninn og mikill frumkvöðull í gítarleik almennt. Hann var hins vegar, sem djassari, talsvert fágaðri blúsmaður en deltablúsararnir sem við þekkjum seinna – Robert Johnson, Son House, Skip James og kompaní, sem voru lítt þekktir á þessum tíma en öðluðust viðurkenningu síðar. Og það má alveg til sanns vegar færa að þeir séu áhugaverðari blúsarar en Lonnie – sem var melódískari og fagmannlegri. Fyrir þá sem hafa tilhneigingu til að fella allt í Bítlarnir/Rolling Stones tvíhyggjuna, sem er stundum gagnlegt, mætti segja að Lonnie hafi verið Bítill en Robert, Son og Skip verið Stónsarar. Sjálfum finnst mér Lonnie skemmtilegastur þegar hann er að spila með aðeins „skítugri“ tónlistarmönnum, einsog t.d. Victoriu Spivey – sem er vaudevillari af guðs náð.
Það er tilhneiging til þess hjá mörgum blússagnfræðingum að gera lítið úr öllum dónaskapnum – því sem er kallað „hokum“ eða „dirty blues“ – eða að reyna að tala sig framhjá honum og halda því fram að þetta hafi bara verið einfalt sölutrix frekar en hornsteinn listarinnar. Að benda á að tónlistin sé góð „þrátt fyrir“ að textarnir séu „ómerkilegir“ (og á köflum mjög ó-PC – það er líka hellings ofbeldi í þessu). Mér finnst það óttaleg einföldun. Í fyrsta lagi er gredda bara svolítið sexí og tónlist hefur aldrei verið yfir það hafin að stefna beint í klofið á áheyrendum sínum. Í öðru lagi er blúsinn – einsog Angela Davis hefur meðal annars bent á í ágætri bók sinni um blúsinn og femínismann – frelsandi hugmyndafræði. Hann kemur upp strax í kjölfarið á þrælahaldinu. Á þessum tíma var alveg nýtt að svart fólk mætti deita eða leiðast á götu eða maka sig með þeim sem því sýndist – að elska einhvern og elskast með einhverjum (jafnvel mörgum, eða einhverjum af eigin kyni) var frelsisgjörningur og að syngja um það var að fagna því frelsi. Í þriðja lagi er kynlíf bara alls ekki í eðli sínu ómerkara umfjöllunarefni en neitt annað og listaverk sem taka það til skoðunar verður að dæma út frá einhverju öðru en svona móralisma. Blúsinn er karnal – hann er graður – og hann er ofbeldisfullur. Einn ofsalega stór og að mörgu leyti óþægilegur þráður í honum eru öll lögin um hefndir svikinna elskhuga, og hótanir um hefndir, ekki síst vegna þess að eftir því sem á líður verður blúsinn meira og meira karllægur – þessar fyrstu færslur mínar eru kannski að mestu um konur en það á sannarlega eftir að breytast. Ég ætla aðeins að taka betur fyrir hokum-tónlistina næsta laugardag. En áður en ég segi þetta gott í dag langar mig að „spila fyrir ykkur“ eitt lag í viðbót. Þegar líða tók á þriðja áratuginn fóru að birtast fleiri sólókarlar – svona klassískir deltablúsarar, einn karl með einn gítar – en þeir slógu í raun ekki í gegn fyrren eftir kreppu, 1929, og áttu sviðið fram undir 1935 þegar sveitirnar tóku aftur að stækka. Konurnar voru flestar hluti af einhvers konar vaudeville-sjói og voru oft með stóra hljómsveit með sér og mikinn glamúr, einsog ég nefndi í síðustu færslu – þetta var dýr rekstur og hann stóð undir sér á „the roaring twenties“, og var viðeigandi. Þegar kreppan reið síðan yfir féll plötusala í Bandaríkjunum um 80% og plötusala svartra enn meira en það. Blústónlistarmaður sem gat vænst þess að selja auðveldlega 10-20 þúsund plötur árið 1927 gat árið 1932 vænst þess að framleiddar yrðu nokkur hundruð plötur og fæstar þeirra myndu seljast. Þetta hafði tvær afar ólíkar afleiðingar. 1) Útgáfan dró saman seglin og í stað þess að taka upp stórar sveitir var lögð áhersla á ódýrari framleiðslu. Tónlistarmenn sem gátu séð um bæði söng og undirleik eignuðust sviðið. Það var jafnvel hægt að taka þá upp í litlu ferðastúdíó. Þeir sem ekki gátu sungið eða þurftu undirleikara eða að komast í stærra stúdíó af einhverjum orsökum áttu erfiðara uppdráttar. 2) Þegar hvítu blúsnördin byrjuðu að nördast í blúsnum á fimmta og sjötta áratugnum voru þessar deltablússmáskífur fágætustu plöturnar, af því upplagið var svo lítið. Það mátti finna gamla Bessie Smith plötu í hverju einasta svarta dánarbúi árið 1950 – en það var ofsalegur gimsteinn að finna plötu með Skip James. Og virðið var auðvitað metið að hluta í samræmi við það – bæði félagslega og fjárhagslega. Þegar kreppan kom var þessi vaudeville-blús líka skyndilega jafn smekklegur og eitthvað eitís-glitz í miðju grunge-fári. Einsog Samantha Fox í Soundgarden-partíi. Og þá þurfti – ekki bara efnahagslega, heldur ekki síður fagurfræðilega – að leita í eitthvað einfaldara, eitthvað moldugra. Einn allra síðasti hittari kvenblúsarana var Nobody Knows You When You’re Down and Out með Bessie Smith. Lagið var ekki nýtt og alls ekki samið um kreppuna – Jimmy Cox samdi það árið 1923 og það vísar í efnahagslægðina eftir fyrri heimsstyrjöldina. Bessie hafði sungið það í einhvern tíma áður en hún tók það upp vorið 1929. Mér hefur alltaf þótt það táknrænt að þetta sé svanasöngur þessa glæsilega tímabils – því skyndilega breyttist veröldin, efnahagurinn súrnaði, og þá vildi enginn kannast við glamúrsveitirnar lengur. Lagið er svo auðvitað einn allra stærsti klassíker blússögunnar og hjartaskerandi flutningur Bessie kallar alltaf fram í mér tárin.

Ég las fyrirsögn í vikunni, sem spurði hinnar kunnuglegu spurningar hvort peningar gætu skapað hamingjuna. Þetta var sennilega í DN – og niðurstaðan, sýndist mér á undirfyrirsögn (ég las ekki greinina), var að þeir hefðu sannarlega eitthvað með hamingjuna að gera en sambandið þarna á milli væri samt flókið. Það sem kom upp í huga mér, og sosum ekki í fyrsta sinn en í fyrsta sinn í svolítinn tíma, var hvort að hamingjan væri markmið í sjálfri sér. Og hvort það væri þá í framhaldinu hugsanlegt að maður vildi heldur vera ríkur en hamingjusamur, ef valið stæði á milli þessara tveggja valkosta? Gæti maður heldur viljað vera grannur en hamingjusamur, hraustur en hamingjusamur – eða, einsog sænski tónlistarmaðurinn Kjell Höglund – heldur vera fullur en hamingjusamur? Af hverju einblína svona margir á hamingjuna sem sitt æðsta markmið? Ég er að lesa (trigger warning!) Harry Potter fyrir börnin. Aino var of lítil til að skilja þegar Nadja las þetta á sænsku fyrir þau, og Aram hefur ekkert á móti því að heyra þetta aftur, og þess vegna les ég bækurnar nú á íslensku. Ég las á sínum tíma tvær og hálfa – þegar ég bjó heima hjá vinkonu minni Söru Riel í nokkra daga 2003, hún átti þær bækur sem þá voru komnar, en þegar ég þurfti að fara var ég ekki lengur með neinar Harry Potter bækur og saknaði þeirra í sjálfu sér engin ósköp þótt það hafi verið rúllandi fart á söguþræðinum. En þetta er gaman núna, gaman með börnunum. En það var ekki það sem ég ætlaði að tala um heldur hitt að í fyrstu bókinni er spegill sem sýnir manni það sem maður þráir innst inni. Harry Potter sér t.d. foreldra sína og stórfjölskyldu – það sem hann á ekki í lífinu. Ron sér sjálfan sig sem fyrirliða Quidditchliðs. Dumbledore skólameistari orðar það svo að ef fullkomlega hamingjusamur maður liti í spegilinn sæi hann ekkert nema sjálfan sig. Af því hann skortir ekkert – eða hefur í öllu falli sigrast á löngunum sínum og þrám. En langar mann að vera þannig maður? Langar mann að þrá ekkert? Fyrir hvað – hugarró? Er það öll hamingjan? Burroughs hafði miklar áhyggjur af því þegar Ginsberg og Kerouac voru að dufla við búddismann á sínum tíma. Hann sagði enga andlega geldingu verri en hið búddíska jafnvægi. Og þá er ágætt að hafa í huga að Burroughs var langt leiddur heróínsjúklingur sem gat setið allan daginn og starað á skóinn sinn meðan hann beið þess að langa aftur í heróín. En hann langaði þó í eitthvað … Óhamingja getur sannarlega verið lamandi. En mér finnst einhvern veginn einsog ef maður sigraðist á henni fyrir fullt og allt gæti maður allt eins bara hengt sig. Til hvers að spila leik sem maður er búinn að vinna? Annað sem ég hugsaði um í vikunni og tengist þessu er að það rann upp fyrir mér að sennilega höfum „við“ (hvítir miðstéttarvesturlandabúar) aldrei í mannkynssögunni verið betri í að leysa og koma í veg fyrir tráma. Aldrei verið jafn meðvituð um lausnirnar. Við höfum aldrei fylgst jafn vel með skúmaskotum samfélagsins, aldrei gert jafn margar varúðarráðstafanir – frá öryggisbeltum til covid-gríma til reykingabanna (sums staðar er jafnvel farið að svipta bari áfengisleyfinu ef þeir afgreiða „sjáanlega drukkið fólk“). Aldrei talað jafn mikið um tilfinningar okkar, hvert við annað og við sérfræðinga, aldrei knúsað hvert annað jafn mikið, aldrei verið jafn lítið meðvirk (jafn mótvirk?), aldrei lifað jafn heilbrigðu lífi, aldrei átt jafn margar lausnir við því sem hrjáð getur nokkurn mann, aldrei átt jafn hægt með aðgang að hátækni-geðlyfjum eða annars lags fantastískum lækningameðulum. Aldrei átt jafn auðvelt með að „uppfylla pótensjalið“ okkar – láta drauma okkar rætast. Aldrei unnið jafn lítið, eða jafn gefandi starf (þeim störfum sem við nennum ekki að vinna hefur að mestu verið útvistað). Aldrei þurft að leiðast jafn sjaldan. Og samt – skilst mér – líður fólki mælanlega verr, ef það er spurt. Fólk metur andlega líðan sína verr núna en það gerði fyrir 20-30-40 árum síðan. Það upplifir meiri kvíða, meiri vanlíðan – það er bugaðra. Svo maður þarf kannski ekki að hafa neinar áhyggjur af þessu með að maður verði svo hamingjusamur að maður neyðist til að hengja sig. Ég velti því reyndar fyrir mér hvort svona geti verið relatíft. Dæmisaga: Einu sinni fyrir langalöngu var ég á tapas-bar með vinum mínum – Nýhilistum, aðallega – og einhverju liði sem einn okkar vann með og hafði dregið okkur þangað. Einn okkar var á kafi í ananda marga og hinu andlega – settist mörgum sinnum á dag til að hugleiða – og var á mjög ströngu mataræði, borðaði hvorki kjöt né fisk auðvitað, en ekki heldur lauk eða sveppi og eitt og annað sem sagt var að væri í raun „lyf“ en ekki „matur“ – of pótent til þess að neytast á daglegum basis. Við hin sturtuðum öllu sem við gátum ofan í kokið á okkur, og fögnuðum því ef það var pótent – og fannst það yfirleitt ekki nógu pótent bara. Allavega og nema hvað. Jóginn okkar var hungurmorða þegar hann kom og hitti okkur og hafði ekki efni á mat þarna (frekar en við hin, að frátöldum vinnufélögunum) en fékk sér teskeið af tapenaði á brauð, sem stóð á borðinu, til að seðja sárasta hungrið. Skömmu síðar fór hann heim og við hin fórum á haugafyllerí, sennilega það fjórða eða fimmta þessa vikuna, á einhverjum talsvert ódýrari stað en þessum tapasbar. Daginn eftir heyrði ég í þessum vini mínum sem lá þá flatur út af. Honum hafði byrjað að líða illa um það leyti sem hann fór heim og var nú veikur. Hann hafði hringt á veitingastaðinn og fengið að vita að það voru ansjósur í tapenaðinu. Brimsalt eitur úr dýraríkinu. Og nú gat hann ekki staðið á fætur af ógleði. Hann var vel að merkja sá eini í hópnum sem var sjáanlega timbraður eftir þetta kvöld. Á endanum verður fólk auðvitað háð hinu pótenta eitri og verður ekki veikt af því heldur veikt af því að fá það ekki. Svona einsog maður fær höfuðverk af kaffi. Ég veit reyndar ekki hvort það á við um ansjósur líka. Kannski höfum við hingað til verið háð harmi og tráma og erum í fráhvörfum. Eða kannski erum við bara vælin og full af sjálfsvorkunn til þess að hafa eitthvað til að breiða yfir sektarkenndina yfir vellystingunum sem við lifum í á meðan ógæfusamara fólk saumar skóna okkar og skrúbbar almenningsklósettin. Eða bæði. *** Blúsplata vikunnar er Juju Claudius með The Chatham Singers. Platan er frá 2009 og á bakvið nafnið er enginn annar en Nýhilvinurinn, ljóðskáldið og tónlistarmaðurinn Billy Childish, sem kom til Íslands á fyrstu ljóðahátíð Nýhils, 2005. Á styrk frá Seglagerðinni Ægi (mig minnir reyndar að það hafi verið hluti af samkomulaginu að ekki yrði gefið upp hver styrkti komu Childish – ég lít svo á að samkomulagið hafi fyrnst). Þetta er blús með pönkívafi – hrátt og skemmtilegt. Lagið sem ég ætla að velja er fyrsta lag á hlið tvö – Evil Thing.

Björn Halldórsson rithöfundur spurði á dögunum um „gateway“-plötur twitter-fylgjenda sinna. Spurninguna orðaði hann svona: Hver var ”gateway” platan ykkar? Fyrsta platan sem lét ykkur taka harkalega beygju inn á ókannaðar slóðir á jaðrinum (hvað sem það nú er), þannig að þið áttuð aldrei afturkvæmt á beinu brautina? Auðvitað eru milljón leiðir til þess að svara þessari spurningu. Sá sem hlustar á tónlist fer eðli málsins samkvæmt upp og niður alls kyns rangala. Fyrsti tónlistarmaðurinn sem ég man eftir því að hafa vitað hvað hét og „haldið upp á“ var Phil Collins – og um svipað leyti Elton John. Svo komu Elvis og rokkplötusafnið hans pabba – Bill Hailey, Buddy Holly, Chuck Berry. Þá er ég svona 7-8 ára líklega. Níu, tíu og ellefu voru Michael Jackson árin (ég var kallaður Eiki Jackson í barnaskóla). Svo kom Iron Maiden sirka 1990.  Unglingsárin hjá mér fóru í Maiden og yfir í annað þungarokk – mest Metallicu, AC/DC og Guns – þaðan í blúsrokk og hipparokk, þaðan í thrash og dauðarokk og úr dauðarokkinu beint í Robert Johnson, Wes Montgomery og Django, úr þeim í Sly Stone og svo George Clinton og fönk, svo í Rage, Public Enemy og Ice-ana T og Cube. Svo kom alltíeinu Waits og hertók allt í mörg ár. Svo Eminem – og með honum Dre og Snoop sem ég hafði lítið hlustað á. Árin þar á eftir – miður þrítugsaldurinn – var mjög skrítinn. Tók meðal annars rispu í „adult contemporary“ – John Cougar Mellencamp og svona. Blúsinn hefur svo smám saman orðið fyrirferðarmeiri á síðustu árum – og á hug minn allan þessi misserin. Þegar ég hafði velt spurningu Björns fyrir mér í smástund mundi ég alltíeinu eftir plötu sem ég heyrði snemma í lífinu og innihélt bæði þvottekta blús og lag eftir Tom Waits. Og leiddi að einhverju leyti inn í þungarokkið líka. Ef það er ekki gateway-drug – njólareykingarnar sem enda í heróínfíkn – veit ég ekki hvað er það.  Platan Freakshow með Bulletboys var nýkomin út þegar sveitin mætti á Brjótum ísinn tónleikana sem haldnir voru í Kaplakrika í júní 1991. Ég er þá tólf að verða þrettán og fékk að fara með litla bróður mínum, tíu að verða ellefu. Á tónleikunum léku auk Bulletboys, Quireboys, Slaughter, Artch (norsk þungarokkssveit með Eirík Hauksson í fararbroddi), Thunder og GCD. Poison átti að vera aðalatriðið en þeir beiluðu á síðustu stundu. Ég man ekki í smáatriðum neitt frá tónleikunum, annað en að það var fremur fámennt miðað við pláss – nokkur þúsund manns samt. Svo man ég að einhver gítarleikaranna benti eitthvað út í áhorfendahópinn og við Valur bróðir rifumst um hvorn okkar hann hefði verið að benda á.  Ég var alveg á barmi þess að vera unglingur sjálfur en ekki orðinn og fannst skrítið að vera innan um mikið af krökkum á mínum aldri (eða aðeins eldri) sem voru augsjáanlega drukkin, reykjandi og í sleik út um allt. Mig langaði mikið í það allt og fannst ég mjög vandræðalega lítill og barnalegur – og með litla bróður í eftirdragi að auki. Svo var líka eitthvað um að unglingsstelpur væru að vippa fram júllunum framan í rokkstjörnurnar á sviðinu og ég hafði ekkert séð mikið af svoleiðis. Í sem stystu máli má segja að maður hafi bæði verið á viðkvæmu mótunarskeiði, á barmi fallsins, og alveg gersamlega upptjúnaður til að taka á móti.  Marq Torien í vinstra horninu niðri fór fyrir strákunum í Bulletboys (sem voru allir í sama skækjubúningnum).  Ég man ekki hvort að ég eignaðist plötuna fyrir eða eftir tónleikana en ég á hana (á vínyl) og ég hlustaði mikið á hana þetta árið. Þótt ég kannist við öll lögin þegar ég heyri þau í dag get ég ekki sagt að ég „muni“ nema tvö þeirra og það vill til að það eru einu koverlögin á plötunni, fjórða og fimmta lag á hlið A. Ég hafði vel að merkja ekki hugmynd um að þetta væru koverlög og var ekkert að spá í það. Fyrir mér voru Hang on St. Christopher og Talk To Your Daughter bara Bulletboyslög. Það var enn hátt í áratugur þar til ég færi að hlusta eitthvað á Tom Waits (sem ég kannaðist bara við sem óhugsanlega hásan karl sem írskur kærasti stóru systur minnar hlustaði á) og nærri aldarfjórðungur þangað til ég færi að hlusta eitthvað á J.B. Lenoir. En þetta var áreiðanlega eitthvað gateway – hlið eitthvert út í bláinn. Fyrsta Tom Waits platan sem ég eignaðist var safnplatan Beautiful Maladies, 1998, og fyrsta lagið á henni er einmitt Hang on St. Christopher – sem er vel að merkja hreinn og beinn 12-bara-blús – og ég þekkti það auðvitað strax og ég heyrði það. Bulletboyslagið!  Ég kynntist Talk To Your Daughter sennilega bara í gegnum útvarpið – það hlýtur að hafa verið Robben Ford útgáfan frá 1988. En þetta er líka eitt af þessum lögum sem maður bara þekkir. Blúsklassíker sem allir hafa koverað. Ég hélt að kannski hefðu Blues Brothers tekið þetta en ég finn það ekki. Ég heyrði ekki orginalinn fyrren eftir að ég fór að hlusta á J.B. Lenoir sem gerðist ekki fyrren ég sá Wim Wenders myndina Soul of a Man. Og hann er ein af þeim síðari tíma uppgötvunum sem ég held mest uppá.

Það er allt heldur rólegt á menningarfrontinum. Ég er að lesa Palimpsest, sjálfsævisögu Gore Vidal, og hvorki gengur né rekur. Rétt búinn með fjórðung, held ég. Hún er að vísu í lengri kantinum en það er sama. Þetta er engin frammistaða. *** Kvikmyndaklúbbur barnanna horfði á Mr. Bean fer í fríið. Ég er ekki alveg viss hver valdi – annað hvort barnið, sennilega Aino. Hún og Vala vinkona hennar horfa víst mikið á Mr. Bean heima hjá Völu. Í þessari mynd vinnur Mr. Bean ferð til Frakklands. Ferðin fer auðvitað ansi spaugilega, honum reynist það ansi örðugt að komast á áfangastað en hann eignast líka góða vini á leiðinni og allt fer vel að lokum. Húmorinn er barnalegur og á að vera það – líka fyrir fullorðna. Mikið af geiflum og slapstick. Hluti myndarinnar er uppgjör við alvarlega kvikmyndalist – Willem DaFoe leikur tilgerðarlegan og sjálfsupptekinn leikstjóra sem gerir myndir með sjálfum sér, eftir sjálfan sig, og reynir að hafa sjálfan sig sem mest í rammanum meðan hans eigið voice-over fílósóferar ljóðrænt um erfiðleika tilverunnar. Þar má ímynda sér að Rowan Atkinson sé að reyna að koma einhverjum boðskap (eða beiskju) áleiðis. Grínistar eru auðvitað ekki alltaf teknir alvarlega enda vinna þeir beinlínis við að láta ekki taka sig alvarlega heldur létt – sérstaklega geiflugrínistar einsog Rowan Atkinson. Þetta hlýtur að vera erfitt. Svo er hitt auðvitað alveg satt að alvarleg list er ekki endilega merkilegri en óalvarleg og hún getur alveg jafn auðveldlega misheppnast – en það er ekki alltaf jafn augljóst. Maður veit að grínmynd er ekki fyndin vegna þess að maður hlær ekki – hlátur er tafarlaust viðbragð. Alvarlegri myndir sækja oftar í heilabúið á manni, eiga að vekja upp hugsanir, og maður veit oft ekki hvort er nokkuð varið í þær fyrren löngu seinna – þegar maður er búinn að ræða þær við fólk og spá og spekúlera svolítið, þegar maður veit hvort þær ofsækja mann eða hvort þær gleymast. *** Við Aram fórum á Spiderman: Far From Home í Cinemark bíóinu í City Mall. Borguðum extra fyrir hristisæti. Það gerði svo sem lítið fyrir upplifunina en var gaman að prófa. Myndin er undir meðallagi Marvelmynd. Plottið er þunnt og persónudramað er of mikil unglingamynd fyrir 9 ára strák og 41 árs karl. Og sennilega bara ekki einu sinni góð unglingamynd. Misterio er leiðinlegur vondi karl. Spiderman er of mikil gelgja og ekki nógu kjaftfor. Það er samt alltaf gaman að fara í bíó með Aram og við skemmtum okkur vel á meðan myndinni stóð (og honum finnst hún ábyggilega ennþá skemmtileg en hann er heldur ekki jafn mikill konnósör á þessa hluti ég snobbhænsnið pabbi hans). *** Við fórum á karókísjó í Tela. Það var dálítið spes. Þetta var utandyra og allir sátu við svið og horfðu beint fram einsog í leikhúsi. En það var enginn á sviðinu – þar var bara tjald með texta. Einhvers staðar í áhorfendahópnum var svo míkrafónn og manneskja að syngja og maður þurfti oft að litast um lengi áður en maður fann söngvarann. Lögin voru öll á spænsku og sennilega mörg hondúrsk. Ég þekkti ekki eitt einasta (enginn söng spænsku útgáfuna af Informer með Snow, sem virðist vera mjög vinsæl hérna þessa dagana). Söngvararnir voru ýmist frábærir eða hræðilegir, einsog gengur. Ég hef samúð með því – ég hef verið að æfa mig að syngja í sumar, ég kann ekkert að syngja en hef látið internetið sannfæra mig um að það geti allir lært þetta og mig langar að kunna að syngja. Ég hef einu sinni sungið í karókí – í partíi hjá Höllu Miu á Ísafirði af því Gunnar Jóns píndi mig til þess – og mér finnst það ekki auðvelt, ekki einu sinni blindfullur í fíflalátum. Ég syng nánast aldrei fyrir framan fólk en ég hef tekið upp nokkur myndbönd þar sem ég syng og spila og póstað á YouTube og það er einhvern veginn auðveldara. *** Kvikmyndaklúbbur fullorðna fólksins horfði á Paris, Texas eftir Wim Wenders við handrit eftir Kit Carson og Sam Shephard og tónlist eftir Ry Cooder. Harry Dean Stanton leikur Travis, mann sem hefur verið á eins konar „walk-about“ ferðalagi í fjögur ár þegar líður yfir hann í sjoppu í Texas og bróðir hans, Walt, leikinn af Dean Stockwell (Al í Quantum Leap) fær símtal um að hann sé fundinn. Walt og kona hans Anne (Aurore Clément) hafa alið upp son Walts og Jane (Nastassja Kinski), Hunter (Hunter Carson – sonur Kits) síðan þau hurfu bæði bæði. Myndin segir síðan söguna af endurkomu Walts í líf sonar síns – og lífið almennt, hann man lítið af því sem hefur gerst síðustu árin – og smám saman komumst við að því hvað varð þess valdandi að líf þeirra leystust upp til að byrja með. Þar koma miklar tilfinningar við sögu – vonleysi ungrar konu sem vill ekki verða móðir og eldri manns sem er að drepast úr afbrýðissemi og skömm yfir afbrýðissemi og því hvernig allar þessar tilfinningar bera þau ofurliði. Þetta ástfangna og lífsglaða fólk er skyndilega orðið reitt og hrætt og farið að meiða hvert annað – hann sennilega meira hana en hún hann. Á endanum springur allt í loft upp – nánast bókstaflega – og hún skilur drenginn eftir hjá mági sínum, stingur af og Travis fer á sitt walk-about. Þetta er ofsalega kraftmikil mynd. Harry Dean Stanton er dásamlegur í henni og í mjög gefandi hlutverki – hlutverk Nastössju Kinski er erfiðara viðfangs og hún fær miklu minni tíma á skjánum en hún gernýtir hverja sekúndu. Stockwell og Clemént eru líka fyrsta flokks. Ég verð lengi eftir mig af henni og hún ofsækir mig alla daga. Ég hugsaði mikið um það hlutverk listarinnar að auka manni meðlíðan. Þetta er oft sagt á tyllidögum og jafnvel vísað í rannsóknir – aðallega um að bóklestur auki manni meðlíðan, að fólk sem lesi eigi betra með að setja sig í spor annarra, sé síður dómhart og eigi betra með að finna til samúðar. Sögur – líka bíómyndir – veita okkur oft innsýn í veruleika sem við þekkjum ekki vel annars, gefa okkur færi á að finna til með fólki í öðrum sporum en okkar eigin. Þar mætti t.d. nefna alls konar minnihlutahópa – og alveg klárt mál að listin hefur spilað stóra rullu í að leysa upp margs konar fordóma og kúgun í þeirra garð (og á sitthvað eftir inni þar enn). En það er bara hluti jöfnunnar því sögur gera okkur líka ljóst hvað við eigum sameiginlegt með þeim sem lenda á refilstigum – auka samúð okkar með illmennum og gera okkur ljóst að þeir sem gera illt eru yfirleitt ekki illir í gegn. Það er mjög erfitt að finna sársauka illmennis – að finna skömmina – en ég held það sé líka mjög hollt. En það sló mig líka að kannski væri Paris, Texas að þessu leyti mjög ómóðins saga 2019 – þetta væri ekki æskileg innsýn á tímum þar sem fyrirgefningin og uppreistin og endurkoman þykja hálfgerð uppgjöf fyrir illskunni. *** Gítarleikari vikunnar er Molly Tuttle – hún er sturlaður pikkari. Ef þið ætlið að tékka á henni mæli ég frekar með live myndböndum af YouTube – allt „útgefna“ dótið er leiðinlega mikið pródúserað og hún er langbest „hrá“.

Rosalega er þetta hægur dagur. Þeir sem bíla um Skutulsfjörð þurftu að skafa rúðurnar í morgun. En það er mjög fallegt. Það verður svo fáránlega bjart í þessum firði stundum – hann liggur svo vel við sólu. Kannski ekki alla daga ársins en stundum. Svo er líka stilla. *** Ég byrjaði í morgun að hlusta mig í gegnum AC/DC katalóginn. High Voltage er fyrsta platan. Fyrsta lagið fjallar um hvað þetta verði mikill barningur – It’s a Long Way To the Top (If You Wanna Rock’n’Roll). Og þetta varð auðvitað mikill barningur og þótt þeir félagar hafi alltaf staðið keikir þá hafa þeir nú verið misvel metnir, af rokkurum og öðrum. *** Í tveimur tónlistarstjörnum hef ég heyrt fyrst í baði. Ég hlustaði á Óla Palla kynna fyrir mér Eminem – Mushrooms – í baðinu í Sundstræti og í sama baði heyrði ég fyrst T.N.T. með AC/DC, það var sennilega á MÍ-flugunni, menntaskólaútvarpinu sem var starfrækt í kringum Sólrisuhátíðina. *** Fyrsti söngvarinn í AC/DC – Dave Evans – var hrikalegur. Ég sem hélt að þeir hefðu bara verið með bestu söngvarana (Bon, Brian og Axl). Þessi Evans er svona einsog þriðja klassa Noddy Holder. *** Besta lagið á plötunni er Live Wire. *** Stóri bróðir Angusar og Malcolms – George Young – var heimsfrægur á undan þeim þegar hljómsveitin hans The Easybeats sló í gegn með laginu Friday On My Mind árið 1966. Sú hljómsveit fór svo beint í að fikta í sándinu sínu – það var mjög í móð að vera að stöðugt að uppgötva sig upp á nýtt þarna í lok sjöunda áratugarins – og glataði öllum vinsældum á einhverju tilraunatrippi. *** George stýrði AC/DC skútunni þarna á fyrstu árunum. Og lagði til eina gullna reglu: maður breytir ekki formúlunni . Og henni hefur aldrei verið breytt. Það er frægt þegar blaðamaður hreytti því í Angus Young að þeir hefðu gefið út 14 plötur sem allar hljómuðu eins – til hvers?! – og Angus hreytti því til baka í blaðamanninn að þetta væri ósatt, þeir hefðu gefið út 15 plötur sem hljómuðu allar eins. *** Ekki kvarta ég yfir sándinu. Í grunninn er AC/DC auðvitað gamaldags blúsrokkhljómsveit. Angus (sem er góðum í tilsvörum) var líka spurður hvort þeir væru ekki þungarokkshljómsveit og svaraði að nei, þeir væru rokkhljómsveit, en þeir spiluðu bara dálítið hærra en hinir. *** Þetta er líka allt mjög beisik músík – einsog rokklög eru (eða voru a.m.k.). Þetta er gamla reglan úr blúsnum að stíga dans við þekkt spor en reyna að gera það að sínu – blús finnst mér leiðinlegt lag, sagði einhver, og ef grunntónninn höfðar ekki til manns er hætt við að hann verði allt sami leiðinlegi grauturinn í hausnum á manni. Og vissulega er það hættan – þegar blúslag misheppnast er það vegna þess að það nær ekki að skera sig úr. En þegar það er gætt lífi – eða riðstraumi/jafnstraumi – er ekkert jafn sprúðlandi. *** Lög einsog Can I Sit Next To You Girl eru síðan einfaldlega beint úr nótnabók Chucks Berry – sem er eitt af yfirlýstum átrúnaðargoðum Angusar. Nema einmitt bara aðeins hærra. *** #ACDC

Ég er í lest á leiðinni á Littfest í Umeå. Einsog í gamla daga. Raunar eru bara þrjú ár síðan ég fór síðast og tæknilega séð á maður held ég alltaf að þurfa að bíða fimm ár milli heimsókna en af einhverjum orsökum er skortur á útlenskum rithöfundum í landinu. Hátíðin verður með „breyttu sniði“ – ég átta mig ekki á því hvað það verða margir á svæðinu þegar ég les en þeir verða ekki margir. Síðasta haust fór ég í svona ferð til Malmö og las upp fyrir kvikmyndatökumann, hljóðmann, kynninn og tvö önnur ljóðskáld. Það er ekki alveg það sama. Fyrir Covid mætti yfirleitt aldrei neinn – mjög yfirþyrmandi að hafa allt þetta fólk standandi yfir sér. Svo eru víst enn fleiri að horfa á eitthvað streymi. Ég ætlaði að vera með tvær bækur um jólin – af ólíku slagi – en það er búið að fresta annarri þeirra fram á jól 2022. Ég er enn undir feldi að hugsa um hvað mér finnst um það. Covid hefur farið einhvern veginn þannig með mig að mér finnst einsog ég sé að þrauka allt – lífið sé bara spurning um að halda í sér andanum og bíða þangað til það er búið. Eða a.m.k. þangað til Covid er búið. Þetta er alveg áreiðanlega ekki besti tíminn heldur fyrir mann sem vinnur einn að flytja til annars lands. Í kvöld hitti ég Per vin minn og það verður í fyrsta sinn síðan ég hitti nokkurn sem er ekki í tengdafjölskyldunni minni síðan í október. A.m.k. sósíalt – og í meira en þrjár mínútur. En ég er ekki kaupsýslumaður og ætla ekki að láta einsog ég sé það. Hef ekkert vit á þessu. Mér finnst bara leiðinlegt að bíða. Finnst ég bíða svo mikið. *** Blúsplata vikunnar er Lonely Soul með sveitinni GA-20 frá 2019. Það er ekki alltaf hægt að vera í klassíkerunum og þótt þetta sé ekki tía þá er platan mjög skemmtileg og ég hafði aldrei heyrt á sveitina minnst. Kannski verð ég kominn með leið á þessu eftir viku en í dag er hún að gera sitt. Þá kemur heldur ekki að sök að ég uppgötvaði hana „analóg“ – las viðtal við einn meðlim sveitarinnar í norska tímaritinu „Blues News“ og leitaði hana svo uppi á Spotify (og vínyllinn er í Discogs-innkaupakörfunni minni). Aðalmennirnir í GA-20 eru gítarleikararnir og ofsahipsterarnir Pat Faherty og Matthew Stubbs, en sá síðarnefndi hefur meðal annars getið sér gott orð sem aðalgítarleikarinn í sveit Charlie Musselwhite síðasta áratuginn eða svo. Báðir eru mjög mikið með sólgleraugu og í gallaefni, sem er auðvitað stór plús. Lonely Soul er mjög rokkuð plata í hinum forna skilningi þess orðs – það er fiftís í þessu, sving og búggí – og gítarsólóin eru flest stutt og öll hnitmiðuð og ekonómísk, sándið passlega drullugt, bjagaðir magnarar, mikið tremolo og mikið reverb, talsvert attitúd en aldrei neitt drama, lagasmíðarnar einfaldar og beint að efninu. Hér er ekki verið að finna upp hjólið. Nokkur laganna eru kover – þarna er Crackin’ up eftir Bo Diddley, I feel so good eftir JB Lenoir, Got Love if You Want it eftir Slim Harpo og My Soul eftir zydeco-blúsarann Clifton Chenier. Áhrifin í lagasmíðum þeirra hipsterbræðra eru síðan augljós – það er talsverður Musselwhite fílingur í One Night Man t.d. og þeir hljóma oft einsog aðeins meira old school Black Keys (ekki síst af því einsog Black Keys eru þeir ekki með bassaleikara – svo heitir líka eitt frægasta lag BK Lonely Boy). Þetta eru live útgáfur bara af því það er skemmtilegra í „myndmiðli“.