Author: Eiríkur Örn Norðdahl

Ég er að hlusta á Arnar Jónsson flytja Sonatorrek. Blús allra blúsa. Þetta  er voðalegt. Í gær urðum við vör við músagang þegar við vorum að fara að sofa. Eða eitthvað krafs – við fundum aldrei músina og ekki heldur músafelluna sem við fórum á stúfana eftir. Þetta er ekki beinlínis músasíson svo ég veit ekki hvort maður á að trúa því að þetta hafi verið mús. Þær koma venjulega inn á haustin þegar kólnar. Og komu engar í haust. Eitt árið hérna voru þær svolítil plága en annars höfum við bara aðeins orðið vör við þær eða alls ekkert. Eða, þú veist. Plága. Þær voru fyrir. En héldu sig reyndar mest í kjallaranum. Megas er 75 ára í dag. Hann fær ábyggilega fáa gesti í ljósi ástandsins. Þegar hann varð sextugur fylgdi hann mér og fleiri íslenskum skáldum í frægðarför til Kaupmannahafnar. Ef ég man rétt þá átti hann ekkert erindi – var ekki að spila – heldur vildi bara ekki vera í sextugsafmælinu sínu. Þetta var einmitt beint í kjölfar fyrstu Aldrei fór ég suður hátíðarinnar. Páskafylleríinu fylgdi þá bókmenntahátíðafyllerí með millilendingu í hitta-vini-sína-í-Reykjavík-og-fara-á-Sirkus-fyllerí. Og gott ef þetta var ekki einmitt fyrsta þannig ferðin mín. Og sennilega eina skiptið á ævi minni sem ég hef tekið almennilegan „túr“ – þetta voru sennilega alveg heilar tvær vikur – og var svo draugþunnur á eftir að ég vissi varla hvað ég hét. Í Kaupmannahöfn ráfaði ég um með Steinari Braga og át pulsur og drakk bjór á gangi – borgin var alsett sporum sem áttu að markera för HC Andersen um borgina en hann átti eitthvað stórafmæli, en á sama tíma gekk laus morðingi sem hafði skilið eftir líkamshluti fólks í ruslafötum og auðvitað minntu sporin meira bara á hann. Eða hana. Ég man ekki hvort viðkomandi náðist nokkru sinni. Um nætur svaf ég til fóta hjá Steinari og Öglu, þáverandi kærustu hans, sem var ekki með okkur Steinari á þessu vægðarlitla fylleríi. Samt var búið um mig heima hjá Auði Jóns og Tóta Leifs – það var bara eitthvað langt í burtu og óþarfi að skilja við Steinar ef við ætluðum hvort eð er að byrja aftur að drekka þegar við vöknuðum. Einn af síðustu dögunum í borginni lásum við svo loksins upp og hittum þá dönsku skáldin sem áttu að lesa með okkur og ég held okkur hafi aldrei litist jafn illa á neinn hóp af fólki – þetta var svo hreint og strokið og kurteist að okkur hreinlega ofbauð. Síðar hef ég séð til nokkurra þessara dönsku höfunda og orðið var við að á meðan íslenskir höfundar eru svolítið í ógæfunni þarna milli tvítugs og þrítugs þá blómstra danskir höfundar síðar og hefja sína óreglu nær fertugu, þegar íslenskir höfundar eru orðnir settlegt barnafólk í úthverfunum. Svona fólk sem hefði gengið í samstæðum jogginggöllum þegar ég var lítill. En dönsku höfundarnir eru allir drykkfelldir, illa lyktandi besefar. En ekkert af þessu var Megasi að kenna – það var varla að ég sæi hann í þessari ferð. En hann átti sem sagt líka afmæli þá, hann var bara yngri.

Þetta eru erfiðir dagar. Það er bara þannig. Maður ber sig vel og stundum líður manni vel en svo hellist þetta allt yfir mann inn á milli og þá getur maður ekki annað en viðurkennt að þetta er samt allt erfitt. Það er ýmislegt þarna sem er fallegt og gott – meiri tími með börnunum, minni radíus í lífinu þýðir meiri jarðtenging. Það er furðuleg sálarró í einum hugarkima á meðan það logar allt í öðrum. Meiri tími í símanum fer illa með sálarlífið. Meiri tími á covid-síðunum. Við erum kannski öll almannavarnir en við erum ekki einn aðili og fáum ekki ein meðmæli og það er ómögulegt að vita hvort það sé rétt að vera með appið eða vera með grímu eða vera í algerri einangrun – eða applaus, grímulaus og hanga á kaffihúsum (en „fara varlega“) einsog í Svíþjóð. Það er ekki bara þannig að allar ákvarðanir hins opinbera orki tvímælis – og hin opinberu (bæði rannsóknastofnanir og ríkisvald) séu með alls konar skoðanir og niðurstöður sem allar stangast á – heldur orka allar manns persónulegu ákvarðanir tvímælis. Ég get keypt brauð í Heimabyggð og séð til þess að staðurinn verði ekki orðinn að lundabúð (eða bara lokaður) þegar þessu lýkur eða ég get sleppt því að fara þangað svo það deyi enginn. Lokað mig niðri í kjallara svo það deyi enginn. Bakað mitt eigið helvítis brauð. Og einhvern veginn finnst mér samt einsog þetta myndi virka best ef við hefðum bara einn mauraheila. Um stundar sakir. Einn sovét-skipulagðan heila – einn fyrir alla og allir fyrir einn-heila. Það getur vel verið að ekkert sé hættulegra – þetta orkar tvímælis einsog allt annað. Og kannski drepur okkur bara tvímælið. Helst vildi ég bara að það væri app sem segði mér hvort það sé góð hugmynd að fara niður á skrifstofu að ná í ljóðabækur og prenta út eitt skjal sem ég þarf. Eða hvort það deyi þá einhver. Hvort það sé betra að fara á morgun. Eða í nótt. Og stundum líður manni samt vel. Alveg í svolítinn tíma jafnvel – en einhvern veginn skellur maður alltaf aftur á vegg. Svo líður manni vel. Svo ekki. Og þannig hring eftir hring þar til maður verður geðbilaður.

Á skrifstofunni minni eru einstaka sinnum fleiri en sex. Oftast erum við fjögur og stöku sinnum fimm. En starfsmenn á svæðinu geta orðið átta, held ég, ef setið er við allar vinnustöðvar. Mér fannst einfaldast – í ljósi samkomubanns á Vestfjörðum sem nú bannar fleirum en fimm að hittast – að vera þá bara heima. Hér erum við líka fjögur – það er enginn skóli – og ekki von á neinum. Aino gæti fengið undanþágu og farið, menntaskólakennarar eru á listanum yfir þá sem sótt geta um undanþágu, en til hvers? Í gær hittum við vini á Zoom og drukkum áfenga drykki. Ég get ekki sagt að þetta ýti mikið undir minn persónulega alkóhólisma. Ég hefði drukkið miklu meira ef þau hefðu verið hér í eigin persónu (fékk mér tvo frekar veika kokteila). Eiginlega finnst mér það næstum sorglegt. Það var allavega áreiðanlega sorgin sem veldur því að ég fékk mér ekki þriðja og fjórða. Nadja er búin að setja upp menntaskólastofu bakvið læstar dyr í svefnherberginu. Börnin ganga laus um allt hús og raða böngsum í glugga. Þau eiga mjög marga bangsa. Ljóðaþýðingaverkstæðið er í borðstofunni, þar sit ég og hlusta á Son House á vínyl einsog hipsterinn sem ég er og sinni fyrirspurnum þeirra – milli 14 og 16 fæ ég svo meiri vinnufrið. Klukkan 11 verður tónlistartími – Aino á bassa og Aram á trommur. Þau eru að læra Babe, I’m Gonna Leave You og Zombie. Algerir snillingar. Og ekki leiðinlegt fyrir mig að vera loksins kominn í hljómsveit.

Menningardagbók, rituð að morgni föstudags en birt sólarhring síðar. Af því ég er að fara að tala um þessa hluti í Lestarklefanum á eftir og það væri asnalegt að vera búinn að birta allt sem ég ætla að segja á blogginu mínu. Ég þarf líka að geta tekið út allt sem ég segi hér sem stemmir ekki við það sem ég segi síðan í útvarpinu, því ég skipti áreiðanlega um skoðun. Skattsvik Development Group er sýning sem ég sá á tölvuskjá en er ætluð sem leiksýning. Hugmyndin – hópur listamanna leitar allra leiða til að koma tekjum sínum af sýningunni í skattaskjól – er frábær og það er alveg einhver innsýn þarna í áhugaverða mekanisma. Mig langaði hálfvegis að horfa á þetta með Björgólfi Thor og sjá hvað hann kannaðist við, hvað væri bara vitleysa, hvað væri klaufaskapur eða misskilningur. Þeim mistekst auðvitað að skjóta peningunum undan – kannski væri sýningin betri ef þeim hefði þó tekist að koma peningunum í var. Það vantar allavega eitthvað í hana fyrir mig. Kannski hefðu þeir einfaldlega þurft meiri tíma – og hærri laun – til að kafa dýpra. Sýna manni eitthvað sem maður vissi ekki fyrir. Þeir eru svolítið mikið að gaufa á yfirborðinu – og gaufið er í sjálfu sér skemmtilegt en það er líka einsog það taki athyglina frá því sem maður ímyndar sér að eigi að vera fókus sýningarinnar – einhver svona átök litla mannsins við fjármálaheiminn. Og auðvitað er sögnin – þessi sýsífosarleikur – góð en tíminn eiginlega rennur frá manni áður en þetta er orðið nógu fáránlegt. Ris fáránleikans er rétt að hefjast þegar þeir þurfa að fara að henda þessu á svið. En að því sögðu er líka ofsalega mikill brilljans í þessu og bút fyrir bút er þetta mjög gott – risið er flott, flækjan er góð, lævís húmorinn jafnt sem fíflagangurinn. Hugsanlega hefði þetta bara átt að vera fyrsti þáttur af tólf. Skemmtilegasta atriði sýningarinnar er þegar þeir eru að reyna að koma bréfi í póst til Írlands. Þar verður þessi vonleysisins súrrealismi bæði fyndnastur og táknrænastur – að maður geti ekki einu sinni komið bréfi í póst. Ég skildi ekkert í þessum dansatriðum. Finnst algengara og algengara að fólk hendi í dansatriði bara til að hafa dansatriði. Dansinn dansins vegna. *** Bombshell. Væntingar mínar voru algerlega í lágmarki. Ég sá bara að þetta væri mynd um hvað karlar sem stjórna Fox væru vondir – sem er vægast sagt málstaður sem ég held að margir hafi samúð með – og að hún næði samt ekki sjöu á IMDB. Í sjálfu sér gleymdi ég að reikna með því að einhverjir foxarar myndu gefa henni hauskúpur. En hvað um það. Sem klassískt hollívúddréttlætisdrama er hún bara bærilega heppnuð. Og þarf kannski ekki annað en sæmilega pródúksjón, góðan málstað og frábæran leik. Og hún hefur það allt. Charlize Theron er frábær. John Lithgow er frábær. Restin skilar sínu frá vel til mjög vel. Maður situr yfir henni og finnur til með öllum þessum konum sem hafa mátt þola Roger Ailes og Bill O’Reilly og alla hina. Eitthvað hvarflar að manni gömul (eða ekki) kynjaskipting þar sem karlar ná sínu fram með gravitas og/eða frekju en konur ná sínu fram með kynþokka og/eða siðavendni. Og hér er þá sögð sagan af því þegar konurnar hafna því að nota kynþokka sinn til að komast áfram og hafna þar með líka frekju karlanna – bylta kerfinu. Það sem truflaði mig var kannski mest bara að það væri verið að fá mig til að empatísera með fólki sem ég held að sé upp til hópa sósíópatar. Þetta er svona repúblikanskur stórfyrirtækjafemínismi. Við fengum að sjá aðeins glytta í að Megyn Kelly hafi „óþægilegar skoðanir“ (einsog að Jesús Kristur hafi verið „hvítur“) en annars birtist hún og kynsystur hennar hjá Fox okkur meira sem einhvers konar líberal faksjón innan fyrirtækisins. Ég efast ekki um það í eina sekúndu að þetta séu útkalkúleraðar framakonur – ég veit ekki hvort þær svífast alveg jafn lítils og Bill O’Reilly en ég held ekki heldur að þær séu nein Erin Brockovich eða Greta Thunberg. Það hefði verið áhugavert að sjá líkin sem þær dröslast með í sínum eigin í farangri – en það hefði truflað bæði hetjusöguna í myndinni sjálfri og stórsöguna sem við erum að segja pólitískt í samfélaginu þessi misserin. *** Eilífðarnón Ástu Fanneyjar. Ég hef nefnt hana hérna áður og kallað instant-klassíker og er auðvitað sjálfskipaður formaður í aðdáendaklúbbi Ástu. Ég veit samt ekkert hvaða orð ég á beinlínis að hafa um þessa ljóðlist. Ljóð Ástu eru óáþreifanleg, þannig lagað, man ekki hvort útgefandinn talar um ferð milli draums og vöku – fyrst og fremst eru þetta ferðir um tungumálið og þar vélar Ásta einfaldlega betur en aðrir, við hin erum í einhverri annarri deild. Ásta er Jónas Hallgrímsson en við erum bara einhverjir random Fjölnismenn. Það væri hægt að setjast niður og greina þetta allt saman en sennilega er besta leiðin bara að lesa þetta upphátt – leyfa sér að heyra þetta mál, hvernig það þræðist sundur og saman, leysist upp og glitrar. „við rætur / augnháranna / er rök mold / og mánanunnur“. og „ég kom ekki hingað til að tannbursta úlfa“. Og svo framvegis. Ég leik allur á iði þegar ég les þetta, einsog þegar ég les Gertrude eða Elsu von. Dúa í stólnum af gleði. Og samt er þetta ekki bara gleðibók – hún er líka sorgleg. Þessi tónn þarna er gamansamur en með þungum aukatónum. Gamansamur í moll.

Maður hefur ekki annað að gera en að missa vitið. Þetta getur farið á alla mögulega vegu. Kannski verður þetta búið á morgun. Það er ósennilegt en kannski – og kannski segi ég það bara vegna þess að það virðist eina spáin sem maður hefur ekki séð í fjölmiðlum. Lyf finnst og reynist nú þegar finnast í öllum helstu eldhúsum eða baðherbergisskápum. Desilítri af flúortannkremi klárar kófið. Lyftiduft og sojasósa í jöfnum hlutföllum. Svo fá sér allir smakk og á laugardag verður partí, Eurovision verður aftur sett á dagskrá – 21. mars verður svona international independence day (var það ekki eitthvað í samnefndri mynd?) Og kannski klárast þetta aldrei. Ég hef séð nokkrar þannig greinar. Enga sem spáir brjálæðislegu mannfalli samt – enga sem spáir því að 95% mannkyns þurrkist út. Það gæti líka gerst. Lífkerfið myndi hugsanlega fagna – og ekófasistarnir enn þá hærra. Þegar ég segi ekófasistar er ég vel að merkja ekki að meina Andra Snæ heldur Pentti Linkola og Unabomber-týpurnar. Þeir gætu báðir lifað að sjá drauminn rætast. Linkola er fæddur 1932 og Ted 1942. Ekki veit ég hvað gerist í raun þegar borgirnar og verksmiðjurnar fara að brotna niður – það er ekki endilega fallegt til lengri tíma, hvað sem líður höfrungum í feneyjarsíkjum. Það er ekki bara að við mengum við höldum líka ýmsri mengun í skefjum. Annars hef ég ekki heldur alveg áttað mig á því hvað gerðist þarna í Feneyjum. Hvaða mengun er það sem venjulega fer í síkin? Þarna býr enn fólk þótt það sé inni í húsunum frekar en úti á götunum. Voru það túristarnir sem pissuðu í síkin? Þegar þetta var að hefjast dreymdi mig draum þar sem geisaði svona farsótt nema í stað þess að fólk dæi urðu bara allir lasnir alltaf – það var hið nýja normal ástand. Allir alltaf með kvef og 38 stiga hita. Mjög ódramatískt einhvern veginn en líka fáránlega dramatískt. Myndskreyting. DV gerir sitt til að bæta í víruskvíðann. Yfirvöld segja að hápunkturinn á Íslandi verði á föstudaginn langa. Þau sögðu í sjálfu sér fyrir nokkrum vikum að það myndu ekki nema svona 300 veikjast. * Sennilega er ekki svo auðvelt að spá um þetta og samt nauðsynlegt að segja eitthvað – það er áreiðanlega pólitík frekar en vísindi. Upprunalega endaði nýja bókin mín á fullkominni og algerri einangrun söguhetjanna. Heiminn einfaldlega snjóaði í kaf. Í ragnarakastíl. Það virkaði ósennilega þegar ég setti það á blað við sundlaugina í Hondúras í sumar. Raunar var mikil félagsleg einangrun að vera í San Pedro Sula, lokaður inni í fílabeinsturni, það var innblásturinn – eða hið tilfinningalega fingrafar. En nú hættir ekki að snjóa í alvöru. Ég segi ekki að húsið sé komið á kaf en það hefur eiginlega alveg snjóað fyrir gluggann í bílskúrnum – sem er vesen af því ég er að spreyja gítar þarna inni og þarf loftræstinguna. Og svo breytti ég endanum. Enda slapp ég úr fílabeinsturninum. Ég hef eiginlega breytt endanum á öllum bókunum mínum. Nema Hans Blævi – ég man ekki eftir öðrum enda á hana. Ekki sem stendur. Ég spái því nú samt að okkur muni ekki snjóa í kaf og að þetta ástand taki enda. Hvað sagði Trump – að flensan myndi, líkt og fyrir kraftaverk, gufa upp í apríl? Eða sagði hann kannski mars? Í öllu falli með vorinu. Daði fær ekki að fara í Eurovision, Trump vinnur kosningarnar í nóvember og það verða jól. En fyrst – þegar þetta klárast, eða þegar fer að slakna, flensan að lempast og aftur mælt með því að fólk hittist – ætla ég að detta í það með vinum mínum. Þetta er spá dagsins. *** *  Mér skilst að þessu hafi ekki verið haldið fram – heldur hafi þau sagt að 300 manns myndu veikjast nógu alvarlega til að leggjast inn. Sem er auðvitað nokkuð annað. Hitt er svo satt að margir, víða hafa vanmetið afleiðingar vírussins (og áreiðanlega hafa margir ofmetið þær líka – en það á eftir að koma í ljós).

Bíddu nú við. Þrjú ljóð? Þýddi ég þrjú ljóð í viðbót í dag? Nei, tvö – svona er ég í alvöru minnislaus. Ég skrifaði líka einu skáldinu og hóf póstinn á að segjast ekki viss hvort við hefðum nokkru sinni hist. Mér fannst það kurteisi þegar ég skrifaði það, finnst einsog við höfum verið í sama rými nokkrum sinnum en kannski aldrei heilsast, en nú er ég farinn að ímynda mér að sennilega höfum við setið hlið við hlið í langri flugferð og síðan kannski hrunið í það saman og lent á trúnó, étið saman morgunverð á sjö ólíkum hótelum í jafn mörgum löndum, allir vinir mínir séu líka vinir hennar og svo framvegis. Og þegar ég segist ekki muna hvort við höfum sést þá sjái hún bara að ég er skíthæll sem man ekki fólk (mér er sagt að maður muni ekki svona vegna þess að manni standi á sama um fólk og ég er of samtvinnaður sjálfsefa mínum til að debatera við slíkar kenningar). Hér er annars allt við það sama. Ég sé ekki betur en bókinni minni heilsist vel – hef að vísu ekki fengið sendan neinn metsölulista í dag, var í þriðja sæti í síðustu viku – en fæ talsverð viðbrögð svona annars, héðan og þaðan. Fólk brýtur jafnvel tveggja metra regluna til að þakka fyrir sig. Mig klæjar orðið mikið í hendurnar af öllum þessum handþvotti – í því hef ég ekki lent áður og kannski er það til marks um óhreinlæti mitt í gegnum tíðina. En þá kemur sprittið sér vel – til að sótthreinsa þurrksárin. Bono er búinn að semja lag um kórónaveiruna. Ég er mest hissa að hafa ekki séð meira af þessu. Þessi vagn fer alltaf af stað þegar stórviðburðir eiga sér stað – ég orti sjálfur heila ljóðabók í hruninu miðju. Hjá sumum má ekki verða röskun á sjónvarpsdagskrá án þess að það verði að baráttuljóði. Aðrir nota hvert tækifæri til þess að snúa athyglinni að eigin málstað. Það er auðvitað góð og gild pólitík en verra í listum. Eða segjum að það sé gott og gilt í sumri pólitík – stundum fer nú fólk líka alveg út í skurð. Vinkona mín fór í útvarpsviðtal í gær um veiruna og veitingastaðarekstur og vinur okkar skoraði á hana að koma byggðakvótanum einhvern veginn að. Sem hún auðvitað gerði. En það má líka hengja þetta á feðraveldið, raforkubúskap þjóðarinnar og fleira og fleira. Loftslagsmálin hafa mikið komið upp – svona afleitt, að fyrst við getum brugðist við kófinu getum við brugðist við loftslagsvánni (sem er sennilega satt en á meðan tímarammi kófsins er sem stendur í mesta lagi hálft ár talar loftslagsfólk í áratugum og árhundruðum – og það er skiljanlega erfiðara að fá pólitískt samþykki fyrir t.d. loftferðabanni það sem eftir lifir lífstíð okkar en bara „núna í sumar“ – neyðarástönd eru ekki endilega alltaf fullkomlega sambærileg). Ég hlustaði ekki á lagið hans Bono. Í einhverju amerísku blaði var grein um allar kórónaskáldsögurnar sem eru núna í gerjun. Og auðvitað hefur sennilega hver ein og einasta skapandi sál á jörðinni velt þessu fyrir sér – kórónalistaverkinu. Þau verða mörg – og verða margs konar. Sum verða tækifærismennska – sölupunktur. Önnur verða tilraunir til þess að setja heiminn í samhengi – misgóðar einsog gengur en stærstur hluti ærlegra lista er þetta, mettun og pot og tilgátur um raunveruleikann. Og svo verða bækurnar sem lifa – og þær falla líka í tvo hópa. Annars vegar meinstrím metsölubækur sem grípa einhvern tíðaranda – eldast kannski ekki endilega vel, eru að einhverju leytinu kits, væmnar, en sennilega ærlegar samt og vel gerðar, með heilum tón í gegn. Og svo verk sem eru meira krefjandi en eitthvað minna lesin (ansi mikið samt). Í sjálfu sér ræður tilviljun (og menningarpólitík) miklu um hvað lendir í hvaða flokki. Fyrir utan svo auðvitað bækurnar sem munu fjalla um eitthvað allt annað. Báðar tvær.

Þýddi þrjú ljóð í dag. Þetta eru grófþýðingar, vel að merkja og ég hef ekki verið í neinu öðru. Ekki jafn tilraunakennt stöff og í gær en það er ekki endilega auðveldara að þýða það fyrir því – oftast er erfiðast að þýða það sem er í hversdagslegasta tóninum. Af því að orðin þurfa samt að halda sér, hugtökin og leiðirnar í gegnum þau, og textinn þarf að virka jafn eðlilega á frummálinu og markmálinu – tilraunaljóðin hljóma undarlega á frummálinu og eru knosuð, snúa upp á málið, afmynda það. En svona grófþýðingar eru ekki lengi að verða til – ég geri þetta aldrei eðlilega í fyrstu atrennu. Ég sé ekki klaufalegt orðfæri í dag, meðan orginallinn er enn dómínerandi í hausnum á mér, en það blasir við í næstu viku. Krakkarnir fóru ekki í skólann. Aram var með smá kvef, örfáar kommur (í gær, ekki í morgun) og spáði þannig að skólinn hafði þegar gefið út að það væri ekki bráðnauðsynlegt að senda alla af stað. Svo Aino fékk einfaldlega að ráða því hvort hún færi nokkuð. Ég held við séum að klára okkur ágætlega á þessu enn sem komið er. Kófinu. En þetta er ekki búið enn! Þjóðleikhúsið ætlar að lesa ljóð fyrir fólk. Fólk velur sér ljóð og svo les einhver leikari fyrir viðkomandi – sem situr þá einn í salnum að mér skilst. En ljóðin verða send í streymi. Úrvalið er á RÚV.is og svo er hægt að bæta við. Hingað sýnist mér þetta nánast einvörðungu vera einhver ægileg klassík – dauðir eru í miklum meirihluta, karlar líka og allir, hver einn og einasti, eru Íslendingar. Það er einsog það hafi aldrei verið ort ljóð utan landsteinanna. Sem er auðvitað sorglegt og ekki veit ég beinlínis hvað veldur – en þetta er bara lýðræðið. Hjá okkur í Tangagötunni er kvöldlestur á ljóðum á hverju kvöldi. Eitt í eftirrétt – en verða stundum nokkur þegar upplesarinn er í stuði. Aram Nói fær þá að lesa fyrir okkur hin úr bókunum Kärlek och uppror eða Berör och förstör. Sú fyrri er frægt ljóðasafn sem kom út árið 1989 og ætluð grunnskólanemum. Sú síðari er nýrri en tekin saman fyrir sama þjóðfélagshóp. Ég veit ekki hvort það hefur komið út nokkur svona bók á Íslandi frá því Gegnum ljóðmúrinn kom út árið 1987. Á næsta ári, þegar við verðum í Svíþjóð, er planið að kvöldlesturinn fari fram á íslensku og ég veit ekki alveg hvernig það verður. Ég á Gegnum ljóðmúrinn og eitthvað af eldri söfnum – nokkur ljóðaþýðingasöfn – en ekkert sem stenst samanburð við þessar ágætu bækur. Báðar hafa ágæta breidd – kannski ekki síst sú fyrri – og þar kennir ýmissa skrítilegra grasa og ólíkra stemninga. Það er ekki bara höfgin eða væmnin sem ræður öllu, einsog vill verða þegar Íslendingar fara að taka saman ljóð, þótt bæði sé til staðar – og Aram fer vel að merkja með ljóðin eftir eigin nefi og gerir stundum raddir og fíflast og hefur meira að segja performerað eitt hljóðaljóð – og það algerlega án þess að við séum eitthvað að skóla hann til. Ljóðin bara kalla á þetta og við sitjum ekki og hlustum einsog við séum að hlýða á guðsorðið. Gegnum ljóðmúrinn er að vísu mjög fín bók. Og ég tek hana ábyggilega með. Og kannski eitthvað gott ljóðaþýðingasafn líka. Ég nenni samt ekki að taka með mér heilu kassana af ljóðabókum þótt það væri auðvitað best. En það er stór ljóður á ljóðmúrnum að ungskáldin í henni eru sextug og eldri í dag. Unga ferska efnið í henni er orðið að bókmenntasögu.

Ég þýddi tvö ljóð. Tilraunakennt stöff. Stutt í sjálfu sér. En þetta eru ágætis afköst. Ekki síst í ljósi þess að ég svaf til klukkan að verða níu og byrjaði á að því að fara út í bílskúr og spreyja eina umferð á gítarinn. Ég veit ekkert hvernig þetta kemur út lengur og er smám saman að íhuga að sætta mig bara við niðurstöðuna, hver sem hún nú verður. Ég klúðra alltaf einhverju – blandast saman málning og lakk áður en það er almennilega þornað (hvernig sem það nú annars gerist eftir langa bið) eða ég festi hár í einhverju og þrýsti puttanum á vitlausan stað og það koma för og svo framvegis og svo framvegis. Ég virðist geta fundið út úr þessum smíðum með því að fara varlega og laga til það sem misferst – svona mestmegnis – en málningarvinnan er allt annars eðlis. Þar þarf maður líka alltaf að bíða lengi áður en maður getur byrjað að laga – best væri að bíða í mánuð meðan spreyið er að harðna almennilega. Alltaf þegar eitthvað misferst. Eftir þýðingarnar lognaðist ég út af í skrifstofustólnum. Kannski var ég bara svona lúinn af ljóðaþýðingunum. Ég „las“ líka instagram vikunnar – það tók svolítið á. Og vírusfréttirnar auðvitað. Kom síðan á Heimabyggð. Hér er allt fullt af strönduðum túristum. Ég tek því sem gefnu að allir sem tala útlensk tungumál – sérstaklega meginlandsmálin – séu sýktir. Svo skrifaði ég eitt og annað hérna sem ég tók bara út. Það hafði ekki að gera með kórónavírusinn og ég er ekki að halda frá ykkur neinum mikilvægum upplýsingum. Nú þarf ég að fara að drífa mig í búðina.

Hér er gjarna til nægur matur til 14 daga og hefur ekki að gera með neinar tilraunir til að lifa af eða einangra sig. Ég er bara svona kall sem vill eiga niðursuðudósir og stórar áfyllanlegar glerkrukkur með hinu og þessu – mamma segir að ég fái það frá Erich afa, sem hafi verið svona líka (en hann var nú að vísu ekki alinn upp í sömu allsnægtum og ég). En ég fór nú samt að skoða það í vikunni hvað væri ekki til ef við myndum lokast inni (af því yfirvöld hafa mælt með því nýlega – bæði vegna lægða og vírusa) og gerði mér síðan ferð eftir því – þar á meðal voru ljósaperur og rafhlöður, handsápa og töflur í uppþvottavélina. Fæst af því var matur – en ég tók líka tvær dósir af tómötum, bara svona af því það er ágætt að gera það stundum, tvo hveitipoka (þeir fara hratt) og þrjár pakkningar af spagettí. Ég á sem sagt engar æðislegar birgðir af neinu en ég sá til þess að lagerinn væri fullur. Já og svo keypti ég auðvitað klósettpappír. Venjulega kaupi ég bara eina pakkningu en núna keypti ég tvær – ætli það séu ekki þá 24 rúllur. Ég gæti ekki sagt ykkur hvað þetta fer hratt og er ég þó alltaf sá sem kaupir þetta. Nú keppist fólk við að birta myndir af tómum rekkum – sérstaklega af klósettpappír – og spyr samtímis hvort allir séu orðnir galnir. Ég held einlæglega að þetta sé bara frekar eðlilegt. Ef allir gæta þess að fylla á lagerinn í sömu vikunni og kaupa tvær pakkningar (af hverju sem er) frekar en eina selst sennilega ríflega 100% meira en í venjulegri viku. Og that would do it, ímynda ég mér. Þeir sem eru seinir til sjá svo vini sína pósta myndum af tómum rekkum á Facebook og rjúka samstundis til – það er síðasti séns að kaupa sér klósettpappír! Best að drífa sig og kaupa nóg. Og þá fer salan enn meira upp. Annars er ég búinn að lesa mér til óbóta um þetta allt saman. Ekki klósettpappír heldur kórónur. Án þess að komast að neinu sérstöku, vel að merkja, ég bíð ekki upp á neitt besserviss – eða, kannski í besta falli nokkur ólík og mótsagnakennd besserviss. Svona lokið skólunum og alls ekki loka þeim og svo er þetta áreiðanlega nú þegar í almennri dreifingu og engin ástæða til að ætla að við þekkjum ekki allar smitleiðir.

Á mínu heimili er ekki alltaf ljóst hvað við er átt þegar talað er um að treysta eða hlýða yfirvöldum. Það er ekki víst að sóttvarnarlæknir í Svíþjóð sé alltaf samhljóða sóttvarnarlækni Íslands. Og einsog við vitum eru Svíar 30 sinnum fleiri og þar með tölfræðilega líklegri til að hafa meira framúrskarandi sóttvarnarlækni. Ég ver samt alltaf íslenska staðla. Það er minnimáttarkenndin.   Ég hef 30 sinnum minna vægi og verð að gera mig stóran með öllum ráðum. En í sjálfu sér er þetta auðvitað hollt. Og raunar eru sænski og íslenski sóttvarnarlæknirinn frekar samhljóma núna – og á annarri línu en en danski og norski. En þetta sem sagt þvingar mann til að muna að sérfræðingar eru ekki endilega alltaf sammála. Fólk getur verið með allar tölur á hreinu og alla menntunina og samt komist að ólíkum niðurstöðum og oft munar kannski mjög litlu á því hvort maður bannar samkomur eða ekki. Ég veit ekki hvar maður staðsetur það á Dunning-Kruger skalanum. Ég held – besservisserinn sem ég er – að ákvarðanir séu sjaldan bara réttar og rangar. Flestar þeirra eru svolítið rangar og svolítið réttar.  Og aldrei jafn mikið réttar og rangar í senn og við aðstæður einsog þessar. Aðspurður um hvers vegna Svíar lokuðu ekki öllu einsog Norðmenn og Danir sagði sænski sóttvarnarlæknirinn að hann hefði ekki séð tölurnar einsog þær litu út hjá þeim, en það mætti ekki heldur gleyma því að svona ákvarðanir væru bæði vísindalegar og pólitískar. Og ég held hann hafi ekki meint það neikvætt – einsog Helgi Hrafn gerir í pósti sem ég sá vitnað í áðan – þetta er líka pólitík. Það er til einskis að draga úr skaðanum sem kórónavírusinn getur valdið með því að valda öðrum eins skaða af einhverju öðru. Mér finnst lélegt af fólki að tala niður efnahagsaðgerðir – mín vegna má sannarlega rífast um hvernig þær eru gerðar og hverjum þær þjóna en það er fáránlegt að láta einsog efnahagurinn eigi sér stað í einhverju tómarúmi og það sé bara í lagi að láta hann gossa. Fátækt er eitt alvarlegasta viðfangsefni samtímans – hún varðar líf og dauða, ekki síður en vírusar – og hrun í ferðaþjónustu getur til dæmis bara þýtt mjög mikið atvinnuleysi hjá alls konar láglaunafólki – ekki síst pólsku verkafólki í ferðaþjónustu. En svo er pólitíkin í þessu líka fleira. Í gær sagði ég við Nödju að það yrði áreiðanlega enginn skóli í næstu viku. Og með þeim rökum að þótt það gerði kannski ekkert gagn þá yrði á endanum að „gera eitthvað“ bara til að róa allt fólkið sem segir að það sé ekki verið að „gera neitt“. Því óróleikinn fæðir panikkið og panikkið getur drepið. Það rættist þannig að það er enginn skóli hjá Nödju í næstu viku – hún kennir í menntaskólanum. En krakkarnir okkar verða væntanlega áfram í skóla, enda fullyrða sóttvarnarlæknarnir okkar Nödju báðir að grunnskólar séu bara ekki smitbæli svo neinu nemi og það valdi of mikilli röskun að loka þeim – og röskunin, að við brjótum upp rútínur og mynstur, geti einmitt valdið miklu meira og alvarlegra smiti. Sjálfur hef ég verið mjög mikið heima hjá mér í ár. Einhvern veginn æxlaðist það bara þannig í janúar – ég var heimakær eftir jólin. Og ábyggilega í desember líka. Svo lagðist ég í mánaðarlanga flensu. Skrifstofan stóð meira og minna auð þar til á mánudaginn í þessari viku. Og svo er verið að mælast til þess að maður sé samt heima. Ég deili ekki skrifstofu með mörgum en samt nokkrum. Svo er spurning hvernig verður hjá Nödju – ekki endilega mjög pródúktíft að vera bæði heima. Alltaf bara eitthvað að metast um gæði sóttvarnalækna.