Category: Uncategorized

Att Eiríkur Örn Norðdahl idag räknas som en av de mest ansedda prosaförfattarna på Island var det nog inte många som hade kunnat tro i början av 00-talet. Då var han mest känd som en avantgardistisk poet och spoken word-artist, vars galna framträdanden påminde mer om punkkonserter än poesiuppläsningar: Ett nytt intervju i Aftonbladet .

Yukiko Duke skriver om Bron över Tangagata i Vi Läser.

Ég á enn fremur langt í land með að klára þessa heimasíðu þótt það sé í sjálfu sér margt komið inn. Ljóðaþýðingar, myndbönd, hljóðaljóð og pdf af bókum. Þetta er mikil handavinna og ég er ekki kominn með leyfi fyrir öllu og vefkerfið sem ég nota til að riða þetta allt saman leyfir ekki alveg hvað sem er. En ætli ég fari ekki að slaka á og leyfa þessu héðan af að gerast hægt og bítandi – setja inn smá í hverri viku og vona að þetta hrynji ekki yfir mig. Það er mjög margt hérna sem hriktir í. Einu sinni var ég með mjög fína heimasíðu sem var full af efni. Hún sýktist af einhverri veiru og ég eyddi hálfu ári í að reyna að bjarga henni en það reyndist svo til ómögulegt – a.m.k. fyrir litla mig – svo ég straujaði yfir hana hágrátandi og bjó til aðra síðu sem var eiginlega ekki annað en nafnspjald. Þangað gat ég vísað fólki sem vildi kópípeista bio-ið mitt og fá af mér myndir í bærilegri upplausn – sem er ekki minnst nýtanlega hliðin á því að eiga heimasíðu. Og svo var ég bara með bloggið mitt frístandandi. Þannig var þetta sennilega í nærri áratug og beið þess að ég kæmist yfir það að hafa glatað hinni. Og auðvitað fer allt til andskotans smám saman. Eitt og annað hefur sannarlega misfarist nú þegar og úr því verður varla bætt. Til dæmis eru engar myndir með þeim bloggfærslum sem ég flutti hingað inn af gamla blogginu. Þá hef ég verið að rekast á alls konar tæknilega veggi – byggingarmöguleikarnir eru ekki alveg jafn endalausir og ég hélt þeir yrðu. Ég á líka eftir að prófarka franska hluta síðunnar, þannig að ef þið skiljið frönsku myndi ég bara bíða með að fara þangað inn. En hvað er það sem koma skal? Fyrir utan það sem þegar er komið inn – eða a.m.k. vísir að – ætla ég að koma hérna fyrir einhvers konar greinasafni og mögulega setja upp einhvers konar síðu fyrir mínar ljóðaþýðingar (þ.e.a.s. ljóðum eftir aðra sem ég hef þýtt – fleiri hundruð – en ekki þýðingum annarra á mínum ljóðum, sem eru þegar byrjaðar að birtast). Hér má nú þegar finna pdf af ýmsum bókum – svo sem Af Steypu, Ást er þjófnaður, Booby, Be Quiet og ljóðabókunum mínum alveg fram til Ú á fasismann (ég á að vísu eftir að digitalísera Heimsendapestir – en það er á to-do listanum fyrir næstu viku). Hljóðaljóða- og myndbandsljóðasvæðin eru sennilega fullskipuð – a.m.k. þangað til ég bý til meira efni (og það er einmitt eitt myndband í smíðum). Svo verða „fréttir“ – ætli það verði ekki fyrst um sinn mest af nýju bókinni, sem kemur út eftir tæpan mánuð. Hún heitir Einlægur Önd og það er eitthvað smáræði um hana á forsíðunni ef þið hafið áhuga.

Nýi bloggritillinn minn vill að ég setji grípandi titil á færslurnar mínar. Og sennilega líka að ég birti glæsilegar ljósmyndir með þeim texta sem ég hyggst skrifa hérna. Mér finnst ekkert ósennilegt að ég verði við því. Svona með tíð og tíma allavega. Bókmenntahátíð er nú í Reykjavík. Þar virðist vera gaman. Ég hef ekki oft farið – fór einu sinni eða tvisvar þegar ég bjó í Reykjavík (sem var þá öll skiptin sem hún var haldin þegar ég var þar). Sá Edward Bunker, man ég, Haruki Murakami og Jan Sonnergaard. Kristiinu Ehin og pabba hennar, sem ég man því miður ekki hvað heitir. Eða hét – hann var fjörgamall og þetta er langt síðan. En mér fannst svo sem Alice Cooper líka fjörgamall þegar ég sá hann í Pýreneafjöllunum 1996. Þá var hann rétt aðeins eldri en ég er núna. Svo var mér boðið 2011. Gat reyndar stoppað stutt við sjálfur, vegna einhverra anna – við bjuggum í Oulu og Nadja þurfti að byrja í skólanum og ég var sennilega að fara í feðraorlof og man að ég kom beint frá Jurbarkas, þar sem ég var í Illskuferð. Þá var Nawal El-Sadawi og Horacio Castellanos Moya. Ég hef svo sem ekki grátið að missa af mörgu – ef það eru einhverjir viðburðir sem ég er ekki sérlega sveltur af eru það bókmenntahátíðir (þótt í sjálfu sér sverfi kannski að hungur bráðlega, eftir covid-rýrnunina) – en ég hefði viljað sjá JM Coetzee á sínum tíma og Hakan Gunday og Margaret Atwood. Haukur Ingvarsson vinur minn var hins vegar að gefa út ljóðabók sem ég hef lesið í handriti og er ekkert minna en æðisleg. Menn sem elska menn heitir hún. Ég hefði viljað mæta í útgáfuhófið hans. Ég er reyndar hissa að honum hafi ekki verið boðið á bókmenntahátíð – hann er líka með bók um Faulkner sem er mjög spennandi (eina doktorsvörnin sem ég hef horft á á netinu – rosa gott stöff). Þá voru Ásta Fanney og Páll Ívan líka að gefa út bækur hjá Tungl forlaginu. Það er vinalegt forlag og vinalegt fólk sem rekur það og það er erfitt að vera illa við stemninguna – hún er svo kósí – en ég hef nú samt hálfgerða ímugust á fagurfræði forlagsins. Sem er altso að gefa út bækur á fullu tungli og brenna þær svo á eftir – það sem ekki selst um kvöldið. Hugmyndin er víst að vera eins konar móteitur við hinu allsráðandi aðgengi samtímans – að maður fái allt alltaf þegar maður vill. En ég hef ýmislegt við það að athuga. Í fyrsta lagi þá fær maður alls ekki allar ljóðabækur alltaf þegar maður vill – þær standa utan við lögmál auðmagnsins, vegna þess að eftirspurnin eftir þeim er lítil. Nýjar ljóðabækur fást varla í bókabúðum utan miðborgarsvæðisins. Gamlar ljóðabækur fást eiginlega ekki nema í bókaverslunum forlaganna eða – í þeim tilfellum þegar smáforlög eða höfundar sjálfir hafa gefið bækurnar út – einvörðungu ef þú þekkir höfundinn. Fyrir löngu síðan vorum við Lommi með áform um að digitalísera gamlar íslenskar ljóðabækur og búa til arkífu – svona í anda UbuWeb – en af því varð því miður aldrei. Í öðru lagi þá er ég alinn upp úti á landi við takmarkaðan bókasafnskost – bókasafnið hérna var og er mjög gott, en þar var samt ekki hægt að finna nein bítskáld og þaðan af síður einhverja framúrstefnu. Ég þurfti að hafa mikið fyrir því bara að komast að því að hlutir væru til – og svo enn meira til þess að grafa þá uppi. Drengurinn sem ég var grætur svona tiktúrur. Í þriðja lagi skapa svona aðgengishindranir mismiklar hindranir fyrir ólíka hópa og ólíkt fólk. Maður þarf að eiga heima í Reykjavík – það er eitt. Þar með erum við dreifararnir úti. Svo þarf maður að eiga heimangengt á tilteknum tíma. Á löngu tímabili var það alls ekki gefið í mínu lífi að ég kæmist út á kvöldin af praktískum uppeldisfræðilegum ástæðum. Í þriðja lagi þarf maður að í einhverjum skilningi að tilheyra. Þegar ég var ungur – og að einhverju leyti enn – átti ég erfitt með að stíga fýsískt inn í rými þar sem mér fannst ekki að ég tilheyrði. Hindranir af þessu tagi – svona MR-elítismi – eru bara til þess að bjóða mann óvelkominn. Þær segja: hér er menningin okkar. Nú gæti maður ímyndað sér að öllu þessu mætti redda. Og að sönnu hafðist það. En fyrstu skilaboð sem ég fékk voru á þá leið að „það mætti ekki kaupa bækur eða taka frá fyrir þá sem ekki eru á staðnum“. Ég hugsa að svarið sem er eftir sé bara „maður þarf ekki að eiga allt“ eða „maður hefur engan rétt til að kaupa allt bara af því maður vill það“. En hvers vegna að setja þröskuld á búðina sína ef maður veit að hana vill sækja fólk í hjólastól? Það er sök sér að finnast þröskuldar fallegir – gamaldags, nostalgískir, ekki sama H&M rýmiskjaftæðið – en segjum að maður reki verslun í þröskuldalausu húsi. Hvernig á maður að taka því þegar eigandinn neglir niður þessa tímaskekkju í gættina hjá sér svo tíundi hver kúnni kemst ekki inn og kallar það „móteitur við neyslusamfélaginu“? Annars er ég bara í mjög góðu skapi! Og bíð spenntur eftir að fá eintökin sem leynilegur fulltrúi minn keypti fyrir mig án þess að gefa upp að þau væru í raun ekki fyrir hann sjálfan heldur fyrir auman utanbæjarmann. Og hafiði það.

En solig och fin dag i somras intervjuades jag av Västmanlands Läns Tidning – min svenska lokaltidning! Med anledning, förstås, av den på svenska nyutgivna Bron över Tangagata i John Swedenmarks översättning. Rámus ger ut som vanligt.

Skáldsagan Hans Blær, sem kom út á íslensku 2018, kom nýverið út í Frakklandi og á Spáni. Spænska útgáfan heitir Hans Blær: Elle , en „elle“ er hán á spænsku, og sú franska heitir einfaldlega Troll. Í Frakklandi birtist afar nösk og jákvæð umfjöllun um bókina í dagblaðinu Liberation á dögunum – geta frönskumælandi rýnt í hana hér að neðan.

Síðustu tvo daga hefur covid ekki sett mikið mark á líf mitt. Ef frá er þá talin grímuskylda og einu sinni þegar sessunautur á veitingastað vildi flytja sig um borð vegna hóstandi manns á næsta borði. Og sprittið úti um allt. Og allt fólkið sem hefur verið að lesa bloggið mitt og tjáði mér samúð vegna alls þessa vesens sem ég hef verið að tíunda síðustu vikurnar. Sem er auðvitað ómerkilegt og lítið vesen. Það er mest ég sem er óttalegt blóm. Kannski hef ég líka of gaman af því að vera létt gramur af hrakningum. Að segja hrakningasögur. Ég verð allavega fljótt vandræðalegur þegar fólk fer að tjá mér samúð sína. Ég er í sjálfu sér úttaugaður af og til en mest bara einsog allir eru úttaugaðir – og þótt það sé nóg að gera er sannarlega minna álag á okkar heimili en mörgum öðrum. Við höfum það bara mjög gott. Ég skutlaði Aram á Reyki og fór svo sjálfur suður í tvær nætur til að sinna erindum og hitta fólk. Kom heim í gærkvöldi með bíl fullan af ostum og ólífum og öðru góðgæti til að borða með Nödju í tilefni dagsins, sem var 14 ára brúðkaupsafmælið okkar. Svaf út í morgun. Dúllaði mér svo um húsið, stefnulaust og án þess að koma neinu í verk (eða reyna það) til ellefu þegar Öddi hringdi í mig og bað mig að hitta sig í hádegismat. Þá rauk ég af stað út að hlaupa, fór svo í sturtu, rakaði mig og hjólaði út á Thai Tawee. Við sátum og slúðruðum og spjölluðum um sköpunargáfuna. Um hið einfalda og hið flókna í listaverkum, átakagleðina vs þetta að vera sáttur í eigin skinni, hvernig sé best að halda loganum heitum og sálarleysi hins lýtalausa. Gott spjall og fínn matur. Ég gleymdi alveg að ræða við hann um samkomubönnin. Við tókum í sjálfu sér snúning á þeim um daginn. En nú er útlit fyrir að fleiri fái að koma saman á viðburðum og til þess verði beitt hraðprófum og jafnvel sjálfsprófum. Og að þau kosti 4000 krónur stykkið, sem verður þá smurt ofan á tónleikamiða og leikhúsmiða – sem mörgum þykja í sjálfu sér alveg nógu dýrir fyrir. Það hefur svo sem slegið mig nokkrum sinnum síðastliðin misseri að framtíðin verði enn meira fyrir þá sem hafa ráð á henni en verið hefur. Ferðalög og menning verði meiri lúxusvara. En ætli mann langi nokkuð á kassastykki stóru leikhúsanna eða stórtónleika í Hörpu hvort eð er? Kannski verður þetta til þess að ný og öðruvísi rými fyrir listflutning fæðast. Þetta er svolítið gelt þessi misserin. Ég velti því líka fyrir mér hvort það skipti nokkru hversu margir mega koma saman á meðan sóttkvíarreglur eru enn strangar. Það er eitt að sá sem er útsettur fyrir smiti þurfi að fara í sóttkví og annað að hann setji alltaf alla fjölskylduna í sóttkví í hvert sinn – sem er til dæmis ekki raunin í Svíþjóð. Þar er viðhöfð smitgát gagnvart útsettum á heimili en hinir heimilismennirnir koma og fara, a.m.k. þar til viðkomandi hefur fengið niðurstöðu úr prófi (og þar – a.m.k. í Västmanland – taka allir prófið sjálfir). Og jafnvel þótt einhver heimilismanna reynist með covid þurfa bara óbólusettir að halda sig heima. Einkennalausir og bólusettir mega stunda sína vinnu og fara í búðir og svo framvegis. Eiga að fara varlega – einsog allir – og vinna heima ef það passar. Alveg burtséð frá því hvort manni finnst þetta skynsamlegar reglur eða ekki er augljóst að sóttkvíin sem slík hefur ekki viðlíka margföldunaráhrif og á Íslandi, þar sem kemur upp eitt smit á einum leikskóla og 150 fjölskyldur, kannski 600 manns, þurfa að loka sig inni í a.m.k. viku. Hraðprófin munu ekki útiloka smit, þótt þau dragi úr líkum á smiti. Og á 500 manna viðburðum mun áhættan alltaf vera einhver. Ég velti því fyrir mér hvort það verði ekki fljótt bara of taugatrekkjandi að vera að fara í leikhús. Nennir maður eyða 25 þúsund kalli í miða fyrir tvo, átta þúsund kalli í viðbót í test, til þess að eiga svo á hættu að sitja í sóttkví í tvær vikur (nú er auðvitað líka hætta á að maður fái covid – en hún er hverfandi lítil við hliðina á hættunni á því að lenda í sóttkví). Ég spyr mig líka hvort það styttist ekki í covid-partíin – að fólk útsetji sig fyrir veirunni til þess að losna út úr þessum sirkus? Það er allavega þannig að fólk sem hefur veikst og fengið bólusetningu er ekki jafn auðveldlega sett í sóttkví og aðrir. Og engin vörn er betri. Mér sýnist margir alveg vera komnir á nippið – kvíðinn murkar líka úr manni lífið. Einn vinur minn, sem hefur fengið covid, nánast mælti með því við mig („ef þú værir fullbólusettur“, sagði hann) – það væri svo mikill léttir.

Það fyrsta sem gerðist eftir síðustu færslu var að Nadja hringdi og sagði að við værum víst ekki sloppin úr sóttkví. Hún hafði hringt aftur í 1700 og fengið þveröfugar upplýsingar við það þegar hún hringdi fyrst. Ég var, einsog þið kannski munið, nýbúinn að sannfæra Heilsuveru um að við værum ekki í sóttkví. Nema hvað, ég dreif mig þá heim, sendi vinkonu Ainoar heim til sín, og svo settumst við Nadja niður og dæstum svolítið. Ég held að þetta hafi verið í fyrsta skipti sem Aino virkaði líka uppgefin einsog bara fullorðið fólk getur verið uppgefið – frekar en til dæmis bara í uppnámi eða reið eða grátandi. Bara svona þreytt á þessu öllu saman. Og vel að merkja ekki bara reglunum og veirunni, heldur eilífu hringlinu. Við ákváðum að í ljósi allra þessara misvísandi skilaboða væri best að hringja bara beint í sóttvarnalækni. Ekki Þórólf, vel að merkja, heldur „Þórólf Vestfjarða“ – Súsönnu. Hún er eðli málsins samkvæmt mjög bissí og það tók tvær-þrjár klukkustundir að ná í hana, sem er sennilega mjög lítið miðað við aðstæður og nokkur forréttindi að geta bara komist í beint samband. Nadja útlistaði fyrir henni aðstæðurnar, þáði frekari hollráð, og Súsanna hleypti okkur þremenningunum aftur út í lífið. Í samræmi við hollráð um að gæta sérstaklega að sameiginlegum rýmum með covidsjúklingnum ákváðum við að færa okkur öll niður á neðri hæðina, en áður deildum við tveimur fermetrum á efri hæðinni – sem við nýttum bara til að komast úr herbergjunum okkar niður og Aram gekk bara yfir til að komast á klósettið uppi. Við settum upp dýnur í stofunni og sváfum þar þrjú fyrstu nóttina en svo fékk Aino bara að fara til ömmu sinnar og afa og hefur verið þar síðan (en skýst hingað þegar hana langar – þetta er bara í næstu götu). Eftir vandræðin með bólusetninguna – og ítrekaðar beiðnir um að vera þolinmóður og bíða eftir að í mig yrði hóað – var fáránlega létt að fá svo bólusetningu. Þegar ég hringdi á heilsugæsluna til að komast á úthringilista – sem mér fannst frekt af mér, eftir að hafa verið beðinn svona oft að hafa mig hægan – var mér bara sagt glaðlega að mæta klukkan 13. Þegar ég mætti var ég beðinn um kennitölu og sprautaður. Einsog ekkert væri sjálfsagðara. Ég þurfti að vísu að bíða í korter á meðan nanóbottarnir voru að koma sér fyrir. Svo fór ég bara heim og hlóð niður Office-pakkanum og ég hef aldrei verið sáttari. Á föstudagsmorgun kom dótið okkar frá Svíþjóð. Eitt og hálft bretti af kössum. Það kom mér á óvart – og var ekki raunin þegar við fluttum bretti með sama fyrirtæki fyrir 6 árum – að í fyrsta lagi virtist Samskip á Íslandi bara gera ráð fyrir flutningi til Reykjavíkur, þótt ég hefði pantað flutning frá Karlsgötu 24a til Tangagötu 22 á Ísafirði. Samskip í Svíþjóð sótti dótið til okkar á Karlsgötuna en þegar ég spurði eftir tollafgreiðslu hvenær við mættum eiga von á dótinu vestur var mér tjáð að ég þyrfti að greiða sérstaklega fyrir það. Sem er alveg einstaklega íslenskt – þessi sveitalubbaháttur sem skilur borgríki frá þjóð. Svo þegar dótið var komið til Ísafjarðar þurfti ég að greiða sérstaklega fyrir að láta flytja það heim að húsi með lyftara. Við þetta hækkaði heildarverðið um 20%. Ég gæti verið að ljúga því en ég er eiginlega alveg viss um að bæði flutningurinn vestur og flutningur heim að húsi hafi verið innifalinn í tilboðinu þegar við gerðum þetta 2015. Það átti að fara að rigna – gerði það reyndar aldrei – svo ég byrjaði strax að bera kassana í hús, þar sem þeim var staflað innanum dýnur og gamla kassa úr bílskúrnum. Ég veit ekki hvort orð fá almennilega lýst óreiðunni hérna á neðri hæðinni. Við þurftum og vildum finna ýmislegt úr kössunum – ekki síst föt fyrir Aram til að taka með sér í skólabúðir á Reykjum. Okkur var tjáð að hann ætti að fara í tíu daga einangrun og sáum þar með fyrir okkur að hann slyppi á sunnudagskvöldið 22. ágúst – hafandi byrjað í einangrun fimmtudaginn 12. ágúst fyrir kvöldmat. Enda hefði hann verið einkennalaus allan tímann. Og næði þá að fara með skólafélögum sínum í rútunni á Reyki. En eftir alls konar reynslu af upplýsingagjöf og lögun þessara reglna – sem eru gjarnan námundaðar vel upp (þannig var 5 daga ferðasóttkvíin mín í raun 6 daga – af því maður fer í test á fimmta degi og fær oft ekki úr því fyrren þann sjötta) – vorum við í sjálfu sér alltaf skeptísk á að það hæfist. Hann fór auðvitað ekki í test fyrren á föstudagsmorguninn. Það var líka ekki hlaupið að því að fá úr þessu skorið, okkur var vísað á neyðarnúmer barnaspítalans, sem við vorum eðlilega ekki áfjáð í að nota í jafn hversdagslegar fyrirspurnir. Ég ákvað í sjálfu sér strax að þótt hann missti af rútunni myndi ég keyra hann á Reyki. Ég get gert mér erindi til Reykjavíkur í leiðinni (þótt það sé í sjálfu sér ekki í leiðinni). Og við sáum fyrir okkur að jafnvel þótt við þyrftum að bíða þar til 10 sólarhringar væru liðnir frá því að hann fengi niðurstöðu gætum við verið komnir á Reyki á mánudagskvöldið. En nei, þá er námundað enn meira upp – og niðurstaðan, sem fékkst í gær þegar við hringdum í neyðarnúmerið, sú að hann sleppi á miðnætti í kvöld – með þeim fyrirvara að þetta yrði skoðað betur í dag, en það væru litlar líkur að sú niðurstaða yrði önnur. Valið stóð þá á milli þess að keyra á morgun og láta hann missa af tveimur dögum eða keyra í nótt. Ég hafði samband við skólann og spurði hvort það gæti einhver hleypt okkur inn ef við kæmum klukkan fimm að morgni – sem myndi henta mér, af því ég þyrfti annað hvort að keyra til baka eða til Reykjavíkur, til að komast í háttinn. Það reyndist alveg ómögulegt – sem ég skal viðurkenna að mér fannst frekar ferkantað, lítill vilji til þess að koma til móts við okkur – og okkur sagt að koma milli 7 og 8. Sem hefði þýtt að við legðum af stað 2-3 í nótt og ég kæmi til Reykjavíkur, væntanlega lítið sem ekkert sofinn, upp úr hádegi. En svo var niðurstaðan nú í morgunsárið önnur, eftir yfirlegu á barnaspítalanum, og við megum leggja af stað klukkan 13. Ég þarf því að drífa mig að panta gistingu einhvers staðar og pakka. Svo er bara la go.

Frá því snemma í vor var mitt fyrsta morgunverk alla morgna að endurhlaða covidsíðu Västmanlandsléns til að sjá hvort komið væri að mínum aldurshópi að láta bólusetja sig. Þetta gekk mishratt hjá mismunandi lénum og var orðið vandamál víða að fólk var að bóka sig langt að heiman – á Gotlandi fylltist allt og þeir þurftu að banna fólki sem ekki var með lögheimili að sprauta sig þar. Ég væri að ljúga ef ég segðist ekki hafa íhugað að fara þessa leið, en ég ákvað í samræmi við eindregnar ráðleggingar heilbrigðisyfirvalda að draga andann rólega og bíða þess að mín kommúna byði mér sprautu. Västmanland var líka bara svona í meðaltali – hvorki snemma né seint – og ég hef trú á því að maður eigi að bíða þolinmóður og ekki troðast fram fyrir raðir. Ég var reyndar skráður til heimilis á Íslandi og fékk tvívegis boðun um að mæta í bólusetningu hér, sem ég komst eðli málsins samkvæmt ekki í. Ég hrópaði upp yfir mig morguninn sem stóð 1978 á skjánum. Spratt upp úr sætinu, náði í símann og hringdi strax til að bóka tíma. Fyrsta hindrun var að ég var ekki skráður með lögheimili í Svíþjóð og hefði þar með í raun aldrei getað farið til Gotlands eða annarra léna af því mér stóð ekki til boða að bóka tíma í gegnum heilsugæsluna, heldur hefði ég þurft að fara í gegnum flóttamannahjálpina (sem sá um alla „papperslösa“ – sem ég vissi ekki að ég væri, sem norrænn ríkisborgari, en reifst ekki við konuna í símanum með tölvuna sem sagði nei). Næsta hindrun var svo að ég var á leið úr landi þann 3. ágúst. Fyrsti lausi tími var nefnilega eftir nokkrar vikur og ég þurfti að vera til staðar til að fá sprautu númer 2 sjö vikum eftir fyrri sprautuna – þann 9. ágúst – og ef ég gæti ekki lofað því fengi ég ekki sprautu númer 1 heldur ætti að bíða þolinmóður þar til ég kæmi til Íslands. Ég hefði kannski getað hringt til baka og talað við einhverja aðra manneskju sem vissi ekki hvenær ég færi úr landi – ég hafði sagt þessari það áður en ég vissi að hún myndi neita mér um sprautuna – og bara logið. En tvennt stoppaði mig. Eða þrennt. Mér er í fyrsta lagi almennt meinilla við að ljúga, sérstaklega um hluti sem ég held að skipti máli. Kannski hliðra smá, eða ýkja í besta falli, en mér fannst tilhugsunin um að ljúga þessu óþægileg. Í öðru lagi – og þetta voru kannski eftirárök til að réttlæta það sem mér fannst óþægilegt – fannst mér að ef ég ætlaði að treysta heilbrigðisyfirvöldum fyrir því að ég ætti að bólusetja mig og leyfa þeim að velja ofan í mig efnið og allt hitt, þá ætti ég að treysta þeim líka þegar þau segðu óráðlegt að taka sprauturnar í ólíkum löndum (síðan þá hef ég heyrt um ótal manns sem hafa látið sprauta sig á ólíkum stöðum vandræðalaust – en það hafði ég ekki heyrt þá). Í þriðja lagi sá ég ekki fyrir, frekar en aðrir, að verkan bóluefnisins myndi vera einsog hún er – að bólusettir myndu smitast en veikjast minna og delta-afbrigðið ryddist yfir allt og færi verr með óbólusetta. Ég ímyndaði mér, einsog allir aðrir, að smitum myndi fækka og hættan yrði fljótt fyrir bí. Líka fyrir óbólusetta – þótt auðvitað ættu sem allra flestir að bólusetja sig upp á hjarðónæmið og það allt. Helsta ástæða þess að ég vildi fá bólusetningu þarna í vor var að ég vildi einfalda heimferðina – ég vildi komast hjá sóttkví (ég þóttist alveg viss um að panikviðbrögðin rynnu af fólki miklu síðar en sjálf veiran). Ég sá ekki fyrir að ég yrði í „viðkvæmum hópi“ í miðjum deltafaraldri. Því ákvað ég bara að gera einsog mér var sagt og bíða þolinmóður. Maður á að bíða þolinmóður. Ég var samt pínu óþolinmóður og skrifaði Heilsuveru strax í sumarbyrjun og spurði hvort þau gætu ekki hitt mig bara á höfninni í Seyðisfirði með sprautuna mundaða. Eða svona nánast. Meðal annars vegna þess að ég átti fyrirliggjandi vinnuferðalög – að kynna íslenskar bókmenntir á erlendri grundu – en þótt ég þættist vita að hlutum hefði verið hliðrað til fyrir fólk í þeim aðstæðum nefndi ég það nú reyndar ekki. Ég fékk þau svör að ekki væri vitað hvernig bólusetningum yrði háttað í ágúst og ég ætti að bíða þolinmóður og láta vita af mér þegar ég væri kominn til landsins. (Og er löngu búinn að afbóka þessi bókmenntaferðalög). Þegar ég kom til landsins hafði ég strax aftur samband og spurði hvort ég gæti fengið sprautu núna – og var satt að segja hætt að standa á sama, enda ástandið sífellt ískyggilegra fyrir óbólusetta, og farinn að óska þess að ég hefði bara gert einsog margir ráðlögðu mér í vor og logið að sænska heilbrigðiskerfinu um brottfarardag. Þá hefði ég allavega fengið fyrri sprautuna. Þá var mér sagt að næsta holl á Ísafirði væri þriðjudaginn 17. ágúst (á morgun) og ég mætti búast við að vera boðaður þá. Þetta þóttu mér góðar fréttir – þótt ég hefði auðvitað helst viljað að það kæmi einhver beint til mín í ferðasóttkvínna á Hótel Smára og sprautaði mig undireins. En gerði mér sosum grein fyrir að það væri ekki í boði (og fór vel að merkja ekki fram á neina slíka meðferð). Síðan slepp ég úr ferðasóttkví og fer vestur. Við komumst í húsið. Þá kemur upp smit í bænum og Aram fer beint í einangrun (af því hann var langlíklegastur til að vera smitaður) og við hin í sóttkví sem við sluppum úr í gær, eftir að hafa verið testuð. Við vissum reyndar ekki hvernig neitt sneri þegar við fengum niðurstöðurnar og Nadja hringdi í 1700 til að fá úr því skorið – og þegar búið var að fara í gegnum þetta allt saman (t.d. að við hefðum ekki hitt son okkar að ráði frá 5. ágúst og hann væri í einangrun – ég væri óbólusettur og fjórtestaður á tveimur vikum) var okkur sagt að okkur væri frjálst að fara um í hinni stóru veröld Skutulsfjarðar. Við önduðum léttar – ekki síst vegna þess að ég þóttist vita að nú fengi ég þá mína langþráðu sprautu á þriðjudag. Í gærkvöldi fór ég og hitti systkini mín sem voru í bænum og þar sagði mágur minn mér að hann hefði fengið boð í örvunarskammt á þriðjudag – þar sem ég hafði ekki fengið neitt boð ákvað ég að hafa aftur samband við Heilsuveru í dag og fá það staðfest að ég yrði kallaður til. Fyrstu skilaboð voru þess efnis að ég væri enn í sóttkví og fengi því ekki bólusetningu að svo stöddu heldur ætti að bíða þolinmóður. Þá útskýrði ég að okkur hefði verið sleppt úr sóttkví í gær – og velti fyrir mér (með sjálfum mér) hvers vegna í ósköpunum það kemur ekki fram einhvers staðar miðlægt að manni hafi verið sleppt. Þá var mér sagt að allir sem væru útsettir fyrir smiti ættu að fara í sóttkví í 7 daga og þá þyrfti að testa þá út. Það væru engar styttri leiðir í boði. Ég útskýrði þá að ég hefði ekki verið útsettur fyrir smiti heldur farið í sóttkví með dóttur minni, sem hefði hugsanlega verið útsett fyrir smiti (sú sem hún umgengst reyndist ekki með veiruna – og ekki Aino heldur). Þá var ég aftur yfirheyrður um allar aðstæður, sem Nadja hafði farið í gegnum með einhverjum starfsmanni 1700 í gær – sem ég hafði líka farið í gegnum með sóttvarnalækni í síma fyrir nokkrum dögum, og mikilvægustu hlutarnir komu þess utan fram á smitrakningarskjali sem ég fyllti út í síðustu viku og skilaði inn – og þegar ég hafði fengið það staðfest að nei, ég væri reyndar ekki í sóttkví, var mér tjáð að allir sem ættu að fara í bólusetningu á morgun væru búnir að fá boð. Bóluefnið væri allt frátekið. Og ég ætti bara að bíða þolinmóður þar til kæmi að mér. Ég skil það sem sagt þannig að á meðan ég var í sóttkví hafi ég verið tekinn af listanum og þegar mér hafði tekist að væla mig inn á hann aftur hafi öllu bóluefninu verið úthlutað. Ég veit ekki hvort ég er óþolinmóður maður. En ég er allavega svona hægt og bítandi að verða það.

Heimferðin var einföld þegar ég var laus úr sóttkvínni. Krakkarnir fóru vestur með flugi á sunnudaginn en Nadja varð eftir og keyrði með mér strax eftir að ég var búinn í testinu (hún mátti það). Ég var svo kominn upp á Steingrímsfjarðarheiði þegar sms-ið kom um að ég væri covid-laus. Um kvöldið fórum við fagnandi í mat hjá mömmu og pabba og komum okkur svo fyrir hjá vinafólki okkar, sem eru í Litháen yfir sumarið. Þar fór vel um okkur fram á þriðjudagskvöld að við fengum skilaboð um að okkur væri óhætt að koma í húsið okkar – sem við höfðum búist við að komast í á miðvikudagskvöld eða fimmtudagsmorgun. Ég kíkti á skrifstofuna. Hitti Godd, sem er hér í residensíu, og náði stuttu spjalli sem átti að lengja í síðar. Spjallaði við Kjartan. Leit við í kaffi hjá Ödda og Vali bróður og kíkti í búðina til Dóru systur og át hádegismat með Smára og Hála. Skoðaði nýja bílskúrinn hans pabba. Þetta voru góðir dagar og sólin skein næstum viðstöðulaust. Krakkarnir voru allan tímann einhvers staðar bara. Aram hjá Hálfdáni fóstbróður sínum og Aino hjá ömmu sinni og afa. Aino kom að vísu og gisti á miðvikudagskvöld en Aram fékk leyfi til að vera hjá fóstbróðurnum hinn umsamda tíma, fram á fimmtudag. Vinur okkar var búinn að vera í einangrun með dóttur sinni í tvær vikur en átti að komast út á fimmtudag og var á leiðinni úr bænum strax á föstudag vegna vinnu, svo ég ákvað að slá í svona innkomu/útkomu veislu til að fagna lausn hans og heimkomu okkar á fimmtudagskvöld, og bauð þremur fjölskyldum með börnum og alles. Dagurinn fór síðan mest í að plana og kaupa inn – steinbít, rækjur, pylsur, kjúkling og fleira á grillpinnanna, caipiroskur og bjór á línuna. Það vantaði bara að við fengjum staðfest að Dan slyppi úr sóttkví – sem svo barst upp úr fjögur. Ég var búinn að skera svona helminginn af matnum á pinnana þegar sóttvarnarlæknir hringdi og sendi okkur aftur í sóttkví. Ég afbókaði veisluna, sendi vinkonu Ainoar (sem var sjálf nýkomin úr einangrun með pabba sínum) heim og lét senda Aram til okkar – hann kom þá loksins heim og fór beint í einangrun. Mamma vinar Arams og vinkonu Ainoar hafði greinst jákvæð og þótt börnin hefðu lítið verið inni á heimilinu og svo til ekkert nálægt mömmunni var vinur Arams byrjaður að sýna einkenni og því fór sem fór. Við töldum strax líklegast að Aram væri þá smitaður – þeir höfðu sofið í sömu strákakös um nóttina – og hann var settur í einangrun hér heima þar sem hann dúsar. Hann er einn með baðherbergið uppi og fær mat og skemmtiefni upp að dyrum. Í gærmorgun var honum húrrað í test með litlum fyrirvara og fékk jákvætt út úr því. Hann er, vel að merkja, einkennalaus – einsog við öll (eða ég veit ekki með mig, nojan mín veit ekkert hvað er einkenni og hvað er hystería lengur). Það var ekki á dagskrá að testa okkur strax en við fengum það í gegn samt áðan að við færum í test á morgun – meðal annars vegna þess að það gæti breytt landslaginu hérna heima. Ég er auðvitað óbólusettur – og missi af bólusetningunni sem ég átti að fá í vikunni; með þessu áframhaldi verð ég síðasti viljugi maðurinn til að fá bólusetningu á vesturlöndum – þannig að það væri ágætt að vita hvort Nadja eða Aino eru smitaðar upp á knús og nálægðir að gera. Ef annað hvort okkar hjónanna er síðan smitað og hitt ekki væri ráð að skipta fjölskyldunni upp svo hinir smitlausu fari annað, ef hægt er að koma því við. Þá myndi Aram a.m.k. losna úr herberginu sínu og geta valsað um húsið. Ég er auðvitað 100% viss um að ég sé smitaður. En ég er það eiginlega alltaf, nema þegar ég er 100% viss um að ég sé löngu búinn að fá þetta. Rétt í byrjun covid fékk heiftarlega mánaðarlanga flensu – og ég fór á spítalann, þar sem ég spurði meðal annars hvort það væri ástæða til að testa mig við covid, en var sagt að það væri óþarfi (þá voru engin smit á Íslandi – þetta var í lok febrúar – en ég varð veikur beint í kjölfar þess að ég sótti Aram á Keflavíkurflugvöll, þar sem ég meðal annars tók í höndina á amerískri flugfreyju – ég gef því samt ekki nema nokkur prósent líkur á að þetta hafi verið covid). Maður spyr sig síðan um framhaldið. Ekki bara fyrir okkur heldur fyrir landið og heiminn einhvern veginn. Ef ég skil þetta rétt er ekki lengur valkostur að berja veiruna alveg niður – bæði sé smitið of mikið og það sé hreinlega ekki annað æskilegt en að hún berist varlega um samfélagið. Ef við erum þá að horfa á svipaðar smittölur – um 100 manns á dag, 700 á viku – og allir sem hafa verið í lágmarks samskiptum við einhvern veikan fara í sóttkví, þýðir það væntanlega að það verða allir alltaf í sóttkví í vetur (og kannski næstu árin). Í Svíþjóð hefðum við ekki farið í sóttkví hérna fyrren Aram greindist jákvæður – Aram hefði farið strax í sóttkví en við hin hefðum sinnt okkar lífum einsog ekkert hefði í skorist (nema kannski með færri knúsum). Kannski er valkostur að hemja útbreiðsluna ennþá meira með því að búa til alls konar búbblur. Draga úr mannlegu samneyti um ófyrirsjáanlega framtíð. Skammta börnunum vini, skera sína eigin við nögl. Banna veislur – ef þess þarf, þær eru nú þegar svo ólystugar. En ef það hægist mikið útbreiðslunni náum við líka hægar hjarðónæmi. Smitist 100 manns á dag og 300.000 þurfa að smitast tekur það 3000 daga. Það eru rúmlega átta ár. Og Landspítalinn á nippinu allan tímann og allir alltaf í sóttkví og börn fá ekki nema 60% af eðlilegu námi og 30% af eðlilegum vinatengslum. Þá er áreiðanlega einhver von í nýjum bóluefnum – en líka nýtt vonleysi í nýjum og verri afbrigðum. Fyrir utan þreytu og áhyggjur höfum við það nú samt ágætt. Það er meira gaman að vera í sóttkví heima hjá sér en á hótelherbergi og það er líka minna stress en að vera að reyna að flytja við þessar aðstæður. Nú erum við komin heim. Dótið okkar er á leiðinni og það verða einhver ráð með að koma því inn í hús þótt við séum í sóttkví. Við eigum sæg af góðu fólki að hérna sem hefur varla undan við að bjóðast til að sinna erindum fyrir okkur eða flytja okkur kökur og bækur og vinylplötur og góðgæti algerlega óumbeðið. Við erum búin að bera svolítið af dóti úr bílskúrnum inn í hús og skiljum satt best að segja ekkert í því af hverju við þurfum að eiga alla þessa hluti. Samt er einhvern veginn erfitt að skiljast við þá. En vonandi hefst það. Allt fer þetta svo einhvern veginn.