Untitled

Ég er kominn úr húsi. Ef frá eru taldar búðarferðir er þetta þá í fyrsta sinn frá … þorrablótinu sem ég fer úr húsi. Ætli það séu þrjár vikur? Tæpar sennilega. Ég hef verið hressari þessa viku en er samt enn eitthvað ónýtur – sennilega bara eftirköst af flensu. Ég er byrjaður að taka upp hljóðbókina og klára það sennilega á morgun. *** Stakir hlutar heimsins skiptast á að eiga hug minn allan. Forval demókrataflokksins til dæmis. Ég veit ekki hvort Bernie á neinn séns á að vinna Trump en ég tel nánast algerlega 100% víst að Biden á það ekki. Og þá er þetta sennilega búið. Það kom mér á óvart að sjá viðtöl við Biden – hann er fullkomlega sambærilegur við Trump. Ekki í að vilja rugga bátum – það væri meira Bernie – en í því að vera málhaltur og sennilega bara mjög vitlaus. Og líklega meðfærilegur – ef hann verður valinn þá ræður flokkseigendafélagið. Sem er ábyggilega skárra en að hann geri það sjálfur – hvað þá Trump. *** Og bókin mín auðvitað. Ég hugsa svolítið um hana líka. Ég er enn í þriðja sæti metsölulistans. Fjórðu vikuna í röð – eða eina vikuna var ég í öðru. Hugsa líka um gítarinn sem ég er að smíða. Ég pantaði verkfæri til að ganga frá böndunum á hálsinn en þau eru ekki komin. Ég er búinn að mála búkinn eins mikið og ég get í bili – áður en ég geri meira (pússa niður ójöfnur, tek eina umferð í viðbót og svo nokkrar lokaumferðir af glæru) þarf allt að verða grjóthart. Það eru tíu dagar í það. *** Ég er alltof mikið á samfélagsmiðlum. *** Það er gott veður. *** Ég afbókaði Frakklandsferð. Átti að vera á bókmenntahátíð í Nantes á helginni en er bara ekki nógu hress. Get ekki farið að láta mér slá niður. 28 daga flensa verður bara að duga. Svo er verið að aflýsa alls konar svona viðburðum og kannski hefði það verið best líka í Frakklandi – þótt maður fengi ekki meiri flensu þarna þá fengi maður kannski að fara í sóttkví þegar maður kæmi heim. Og ég er bara búinn að vera nóg heima hjá mér. *** Ég hef enn enga ákvörðun tekið með útgáfuhóf. Samt er bókin löngu komin út. Hugsanlega er bara frekar lágt á mér risið. Þessir fyrstu tveir mánuðir ársins hafa ekki verið neitt grín. *** Á dögunum sá ég konu halda því fram á Facebook – í fúlustu alvöru og án þess að nokkur andmælti henni – að það væri „ekki sjaldgæft“ að karlmenn sem standi í skilnaði „myrði konur sínar og börn“. Hún fékk meira að segja talsvert af lækum á þetta bara. Og þetta var raunar í stemningu við þráðinn almennt. Um þetta hef ég verið hugsi. *** Internetið er svolítið einsog bandalag ólíkra sértrúarsöfnuða. Eiginlega ætti maður að segja alveg skilið við það. *** Ó-ið hans Hauks Más var bók vikunnar á Rás 1. Það var afar gleðilegt. *** Ég er svolítið í því að snerta á mér andlitið. Ég veit ekki alveg hvernig ég á að fara að því að hætta því. En að því sögðu hef ég verið með flensu heima í 28 daga og enn ekki smitað neinn. Kannski snertir enginn annar mig. *** Nadja er að fara í Strandagönguna á helginni og það var búið að lofa krökkunum að gista hjá ömmu og afa (af því ég átti að vera í Frakklandi) svo sennilega verð ég einn aðra hvora helgarnóttina. Finnst einsog ég eigi að gera eitthvað úr því. Annað en að sitja sem sagt heima og njóta þess að vera í rólegheitunum af því það er það eina sem ég hef gert í margar vikur. Ég veit bara ekki hvað það ætti að vera. Eins manns útgáfuhóf? Fara á Húsið og liggja bara í því í sólarhring. *** Nei, varla. *** Og kominn úr húsi, já, ég er sem sagt á Heimabyggð. En nú ætla ég að fara í búðina og aftur heim.

Bönnum Hana

Síðustu áratugir 20. aldarinnar voru mikið umbrotaskeið í menningu vesturlanda. Fyrir þann tíma var allt svolítið hólfaskiptara – allt átti sitt rými og þeim rýmum var gert mjög mishátt undir höfði. Krefjandi verk og ögrandi, jafnvel óþægileg – áttu alls enga leið að því sem kalla mætti opinber rými. Þau gátu verið til en bara í sínum eigin lokuðu afkimum. Ef þau voru sýnd í almennum bíóhúsum, bækurnar seldar í bókabúðum eða listaverkin hengd upp þar sem „venjulegt fólk“ – að ekki sé minnst á börn – gat notið þeirra varð uppi fótur og fit. Niðurstaðan varð svo oftar en ekki málsókn og „bönn“. Bönnin voru samt ekki alltaf eiginleg bönn – réttarhöldin yfir Howl eftir Ginsberg, sem er eitt frægasta tíma dæmið um listaverkabann, snerist ekki um að það ætti að banna ljóðið. Það átti ekki einu sinni að banna prentun þess eða dreifingu. Enda hefðu málfrelsislög hamlað slíku. En vegna þess að bókin var prentuð í Englandi og flutt inn til Bandaríkjanna var hún stoppuð í tollinum og gerð upptæk á þeirri forsendu að hún innihéldi klám. Spoiler – og trigger – warning: ljóðið inniheldur klám. Þar er meira að segja fullyrt að fólk geti haft ánægju af því að láta margríða sér í rassgatið. Og það er enginn parental advisory miði á kápunni og til stóð að dreifa henni í til þess að gera venjulegar bókabúðir. Lagernum var þannig haldið í gíslingu mánuðum saman. En vegna þess að málsmetandi fólk kom hinu óþekkta ljóðskáldi og útgefanda hans til varnar skapaðist þrýstingur og umtal – útgefandinn sá að áhuginn var nægur til þess að hann gæti endurprentað bókina innan Bandaríkjanna og gerði það. Þegar lagernum var svo loks sleppt úr tollhúsinu var bókin orðin margföld metsölubók. Það er auðvitað fagnaðarefni – en það er líka mikilvægt pólitískt að yfirvöld (mórölsk, pólitísk eða efnahagsleg) átti sig á því að þau græða ekki á því að reyna að þagga listaverk heldur þvert á móti. Þetta má aldrei verða taktík sem virkar. En Howl var ekki bannað. Ekki frekar en alræðisstjórnir austantjalds lögðu í vana sinn að banna rithöfundum að skrifa. Þær bara komu í veg fyrir útgáfu efnis sem þótti skaðlegt fyrir heill ríkisins og sálarlíf alþýðunnar. Það er ekki það sama og að banna neitt. Listaverkin mega vera til – þau mega bara ekki sjást, það má ekki heyrast í þeim og umfram allt annað: þau mega ekki hreyfa við fólki (eða triggera tilfinningar). Gjarnan er líka reynt að takmarka einfaldlega útbreiðslu listaverka – stærstur hluti bókabannsumræðunnar í Bandaríkjunum snýr að skólabókasöfnum. Listar sem stundum birtast á Facebook um bækur sem eru „bannaðar“ í bandarískum skólum eru aldrei bannaðar í öllum bandarískum skólum heldur í einhverjum þeirra. Listin er í eðli sínu truflandi. Hún hrærir við okkur. Ekki alltaf á sama hátt – stundum hlæjum við, stundum grátum við samúðartárum og stundum fyllumst við hofmóði. En stundum ögrar hún líka gildum okkar – skoðar þær forsendur sem okkur þykja sjálfgefnar og leyfir sér að spyrja hvort þetta standist. Stundum er þessi ögrun út í hött – alveg brjálæðisleg – og hún er merkilegt nokk ekki alltaf vitleysislegri fyrir það. Stundum ýtir hún þá við hugsunum og tilfinningum sem við vissum ekki einu sinni að gætu verið til. Í vikunni var birt opið bréf með löngum undirskriftalista þess efnis að bíómyndin Elle eftir Paul Verhoeven ætti ekkert erindi á dagskrá RÚV enda væri hún „löðrungur í andlit þolenda“. Svona lýsti gagnrýnandi ríkisútvarpsins myndinni á sínum tíma: [Elle] snýst um aðalpersónuna Michèle, vel stæða konu á miðjum aldri, sem verður fyrir árás strax í upphafsatriði myndarinnar þegar grímuklæddur maður brýst inn til hennar um miðjan dag og nauðgar henni. Myndin hefst með óhljóðunum yfir myrkum ramma og í nokkur augnablik er óljóst hvort um sé að ræða ofbeldi eða samræði, þótt allur vafi virðist hverfa þegar myndavélin sýnir okkur verknaðinn í miðjum klíðum innan um glerbrot á gólfinu. Þessi tvíræðu augnablik setja þó tóninn fyrir það sem koma skal, því sem áhorfendur vitum við aldrei nákvæmlega hvað við eigum að halda, hvar aðalpersónan stendur, eða nákvæmlega hvert myndin sjálf stefnir, enda gerir hún í því að ögra frásagnarhefðum svipaðra kvikmynda og virðist bæði meðvituð um væntingar áhorfenda sinna og reiðubúin að snúa upp á þær. Þannig verða eftirmálar nauðgunarinnar undarlega hversdagslegir; Michèle lætur nánast eins og ekkert hafi gerst og þegar hún loks segir nánustu vinum frá gerir hún afskaplega lítið úr atburðinum. En í gagnrýni þeirra sem skrifuðu RÚV verður þetta að: Myndin er því verkfæri til að viðhalda úreltum og skaðlegum mýtum nauðgunarmenningar og misréttis kynja og sýning hennar á ríkismiðlinum er fullkomin vanvirðing við tugþúsundir kvenna sem orðið hafa fyrir kynferðisofbeldi hér á landi. Helstu rökin fyrir þessu virðast vera þau að á einhverju stigi málsins í annars margbrotinni mynd sé daðrað við það að aðalsöguhetja myndarinnar hafi fengið kikk út úr því að vera nauðgað. Nú ætla ég ekki að fara að debatera hver séu eðlileg viðbrögð við nauðgun en mér hafði einmitt heyrst úr svipaðri átt og skrifaði þetta tiltekna bréf að það væru ekki til nein „eðlileg viðbrögð við nauðgun“ heldur væru þau alltaf persónuleg og oft á tíðum jafnvel mjög órökræn. Það er auk þess í samræmi við það sem ég þykist vita sjálfur – af fyrstu hendi og annarri og jafnvel þriðju líka. Við það má svo bæta að það er jafnvel enn galnara að ætlast til þess að sögupersónur séu rökrænar en annað fólk – enda eru sögupersónur bæði óáreiðanlegar og stundum ekki annað en myndhverfingar, hlutar af sagnalyklum. Í umræðum á Facebook hefur því verið hent fram að fyrir undirskriftafólkinu hafi fyrst og fremst vakið að krefjast einhvers konar triggerviðvörunar á myndina og ræða sýningartíma hennar. Um það má segja tvennt: 1) Það er ekki inntak bréfsins sem sent var RÚV og hvergi í því er talað um sýningartíma eða viðvaranir 2) Myndin er sýnd klukkan 22 á sunnudagskvöldi og er tveir tímar. Seinna má það ekki vera. Sýningu lýkur þá á miðnætti. Auk þess er myndinni lýst í dagskrárlýsingu og ætti engum að dyljast umfjöllunarefni hennar. Æski maður frekari upplýsinga er búið að skrifa þúsundir blaðsíðna um efni hennar á netið. Hún er þess utan bönnuð innan 16 ára. Þótt myndin stuði er óhemja af listrænt þenkjandi fólki – gagnrýnendum úr öllum stéttum, af báðum kynjum – sem ekki bara ver hana heldur fagnar henni. Þótt einn kalli hana „vegsömun nauðgunarmenningar“ þá er annar (eða önnur, réttara sagt – og umtalsvert fleiri) sem segir að aldrei hafi verið gerð kraftmeiri mynd um valdeflingu þolanda. Þótt einhverjum ofbjóði er bróðurpartur gagnrýnenda vægast sagt ánægður. Það er heldur ekki – hvað sem móralistarnir segja – ekkert samhengi milli þess að vera femínisti og að vera mótfallinn myndinni. Myndin er ekki sérstakt afsprengi feðraveldisins – nema að sama marki og allt annað. En einsog ég segi er list ekki bönnuð með því að setja í lög að „listaverk a sé bannað“. Heldur er hún jöðruð. Hún er gerð óútgáfuhæf. Rýmið sem hún birtist í er leyst upp eða því lokað. Þeim sem gerir hana sýnilega er refsað. Þú sérð hana ekki lengur í bíóinu og ef hún er sýnd í bíóinu er plakatið ekki uppi við götuna. Kannski sérðu hana bara hjá vini þínum sem reddaði sér eintaki. Í samizdat stemningu. Af því eintökin eru ekki á hverju strái. Það er að sönnu erfiðara að „stöðva“ útgáfu á tímum internetsins en það er líka auðveldara að grafa hana – það þarf sterkara signal til að skera í gegnum síbyljuna. Og sennilega hafa stóru rýmin sem leyfa sér að fara út fyrir almenna og saklausa afþreyingu þess vegna aldrei verið mikilvægari – hvort sem það er Bíó Paradís við Hverfisgötu eða sýningartímar á RÚV eða eitthvað annað. Íslensk heimildarmynd sem kemst á dagskrá hjá RÚV er til – um hana er rætt á twitter, á kaffistofum, til hennar taka ráðamenn afstöðu – en íslensk heimildarmynd sem fæst ekki sýnd á RÚV (einsog t.d. Ge9n eftir Hauk Má Helgason, sem fjallaði af miklu listfengi, dýpt og óþægilegri róttækni um níumenningamálið) er ekki til. Hún hefur verið grafin. Að þessum rýmum er alltaf sótt og tilvist þeirra er ekki sjálfsögð. Stundum er sótt að þeim af móralistum sem telja sig þess umkomna að fjarlægja alla óþægilega list úr almannarýminu svo hún skaði engan. Stundum af kapítalistum sem telja sig geta grætt meiri pening á að sýna eitthvað annað – eða selja eitthvað annað. Stundum af einhverjum öðrum. Ég hugsa að listabíó á RÚV eigi ekki marga dygga áhorfendur, gæti vel trúað að það „beri sig ekki“ og finnst ekkert sennilegra en að innan stofnunarinnar séu margir sem vildu helst bara kasta öllu slíku artífartí-drasli út í hafsauga – ekki síst þegar m.a.s. menntaða vinstraliðið er farið að biðjast undan „viðbjóðnum“. (Og ætla samt ekki að gera lítið úr því að innan RÚV starfar líka óhemja af menningarlæsu fólki – það er bara ekki endilega alltaf sama fólk og ræður mestu). Þá er ábyggilega einhver tilbúinn með niðurskurðarhnífinn – það má eiginlega bara bóka það. Í sjálfu sér kemur það mér ekkert á óvart að í heiminum séu harðir móralistar og umvöndunarfólk. Prestafrekjan er víða. En ég varð sannast sagna alveg miður mín þegar ég fór að forvitnast á Facebook og áttaði mig á því hversu mikinn stuðning þessi krafa hafði á bakvið sig – líka úr listakreðsum – og hversu lítið kikkbakkið við þessari fáránlega repúblíkönsku kröfu er. Ég á bara ekkert annað orð sem lýsir því en hræðilegt. Það er í alvöru hræðilegt ástand.

Flensuskýrsla

Ég skrifa lítið, les lítið og geri mest lítið. Í dag hef ég verið veikur í 14 daga samfleytt. 18 daga reyndar ef ég tel með fjögurra daga heyrnarleysi sem ég varð fyrir áður en ég veiktist. Á öðru eyra reyndar bara – það leystist með skolun á heilsugæslunni og ég gekk hress út til þess eins að hrynja niður í 39 stiga hita daginn eftir. Ég sem fer venjulega aldrei upp yfir 36,3 – ekki einu sinni þegar ég er veikur. Ég verð reyndar æ oftar veikur í seinni tíð, finnst mér, án þess ég hafi tekið það sérstaklega saman. Í þetta sinnið var það óvenju óverðuskuldað því ég tók allan janúarmánuð í hollustu og aðhald – borðaði ekkert nema heilsufæði, hreyfði mig daglega, snerti ekki áfengi eða tóbak, svaf vel og svo framvegis. Og þetta voru launin. Fyrst lagðist ég bara flatur. Þá kom að því að nærveru minnar var óskað í Jönköping – en þar er einmitt ground zero fyrir kórónaveiruna í Svíþjóð, ekki að það hafi verið þess vegna sem kallað var eftir mér, heldur til þess að sinna bókmenntunum. Ég ætlaði að blása þetta allt af og var búinn að skrifa skipuleggjandanum og segja henni að það væru nær engar líkur á að ég kæmi – bæði væri ég með flensu og svo væri spáin þannig að líklega yrði ekki flogið innanlands svo ég yrði þá að keyra suðureftir með háan hita. Sem væri af og frá, þetta myndi ég ekki leggja á mig, mér þætti það mjög leitt. Svo leit ég fyrir rælni á samninginn minn og sá að launin voru miklu hærri en gengur og gerist svo ég dró í land með allt saman – skítblankur og skuldugur – keyrði suður og flaug út eldsnemma morguninn eftir, tók síðan lestina til Jönköping og lá fárveikur í hótelrúminu mínu á milli gigga. Á heimleiðinni dópaði ég mig til þess að komast í Kiljuviðtal – heimkominn dópaði ég mig til að komast á þorrablót með konunni minni, sem hefur farið ein á þetta þorrablót síðustu árin vegna þess að ég er alltaf á einhverjum bókmenntahátíðum á þessum árstíma. Ég get varla sagt að ég hafi farið á alvöru þorrablót um ævina – fór í tíundabekk á svona æfingablót, einu sinni með íslendingafélaginu í Helsinki og svo á fusionblót með hrútspungapizzum og súkkulaðihúðuðu slátri og fleira hnossgæti sem endaði nú mest bara í ruslinu held ég. Maturinn í Hnífsdal á laugardaginn var nú samt bara góður – bæði klassíski þorramaturinn og svindlmaturinn (grafin gæs, hangikjöt og fleira nammi). Ekki skil ég hvað fólki finnst þetta „vont“ – spes, jújú, en þetta er einfaldlega ekki vont, það er bara einhver búraminnimáttarkennd. Ég var hins vegar búinn að éta rétt nógu mikið af verkjalyfjum – ofan í bjór, romm, brennivín, plómuvín og tekíla – til að vera bara svolítið einsog illa gerður hlutur megnið af ballinu. Ég dansaði örlítið, en ég er klaufi á dansgólfinu á góðum degi, og það var misgaman – í hlutfalli við það hversu miklu máli það skipti dansfélagann að þetta væri allt rétt gert. Svo lagðist ég aftur þunnur og lasinn á sunnudag – og fékk mikið af einhverjum svona „glætan þú sért lasinn“ kommentum sem mér fannst glötuð, búinn að harka þetta af mér í tíu daga. Lá aftur í gær. Í morgun fór svo ég á fætur – eða, þið vitið, klukkan 11 held ég. Át haug af verkjalyfjum, fór í sturtu, drakk Gatorade, fór í hrein föt, göngutúr. Ég er ennþá lasinn. Sennilega er ég bara að drepast. En ég nenni ekki að liggja lengur í rúminu. Þetta fer hrikalega með sjálfsvirðinguna. Ekki það að ég hafi gert neitt af viti – las ekkert, skrifaði ekkert (nema þetta). Jú, ég gekk frá skattamálum, skrifaði einn reikning og nokkra praktíska tölvupósta. Það er sennilega ágætt bara. Ef ég er ekki örendur á morgun get ég þá kannski byrjað aftur að þýða ljóð og jafnvel haldið áfram að smíða nýja gítarinn.

Nú verða sagðar fréttir

Jæja. Hvað er að frétta?!1. Ég er byrjaður að smíða nýjan gítar. Telecaster 72 Custom týpu. Sennilega fer það allt úrskeiðis!2. Ég fór suður og sótti Aram. Hann hefur verið í Ameríku í tvær vikur og tvo daga.3. Brúin yfir Tangagötuna ætti að koma með skipinu (brú með skipi?) nú um mánaðamótin. Eitthvað smávegis hefur verið rætt að taka upp hljóðbók fljótlega.4. En ég er upptekinn við ljóðaþýðingar flesta daga.5. Það er föstudagur. Það þýðir að það verður sennilega pizza í matinn.6. En ég er í aðhaldi. Reyni að éta ekkert óhollt, hreyfa mig daglega og snerti ekki brennivín eða tóbak.7. Aðfararnótt mánudags er ég boðinn í Superbowl sunday veislu. Þar mun bjórinn flæða og majonesið og allt milli himins og jarðar verða djúpsteikt. Sjá: 6. liður.8. Ég er með svo mikinn eyrnamerg í öðru eyranu að ég heyri ekkert frá vinstri. Ég hef prófað eyrnapinna og heitt vatn en það gerir lítið gagn.9. Ég er ekki stressaður yfir bókinni en ég er svolítið áhyggjufullur yfir ýmsu öðru í lífinu. Væntanlegum flutningum til Svíþjóðar ekki síst. Þar verðum við í ár frá september. Ég er orðinn svo hrikalega heimakær að ég ræð varla við tilhugsunina.10. Það eru almenn blankheit í lífinu líka. Bíllinn tók upp á að þurfa nýja kúplingu. Það setti mig svolítið á hliðina.11. Annars er voða fallegt veður. Sennilega verður gott að skíða næstu daga. Ég er reyndar ekki búinn að skoða spána. Kannski er þetta allt á leiðinni til andskotans.12. Hugsanlega eru áhyggjur minnar af „öðru“ bara tilfærsla á áhyggjum mínum vegna bókarinnar. Það hvarflar að mér. En það fer þó ekki á milli mála að mér hentar betur andlega að gefa út utan jólabókaflóðsins. Fjárhagslega er það sennilega óráð – hún verður ódýr kilja og seld á afslætti (undir þrjú þúsund, skilst mér) sem þýðir að ég fæ minna per selt eintak. Og svo seljast miklu færri bækur utan jólabókaflóðsins. En ég er samt vel að merkja hæstánægður með verðlagninguna – ég vil alls ekki að bækur séu munaðarvara.13. Í næstu viku fer ég til Svíþjóðar á bókmenntahátíð.

Að tárast í ókyrrðinni

Ég ætlaði að blogga eitthvað í gær. Sennilega er ég hættur menningardagbókinni í bili – lítið búinn að lesa reyndar en hef séð alls konar sjónvarp og bíó. Harry Potter, Grevinnan och betjenten, Ívar Hlújárn, Fright Night, Dolemite is My Name, Jo Jo Rabbitt, Marriage Story, skaup og krakkaskaup og Zombieland. Lesið Dimmumót Steinunnar og Deep Blues eftir Robert Palmer. En ég ætlaði að blogga eitthvað hversdagslegt. Eitthvað um morgunmatinn. Svo féllu þessi snjóflóð á Flateyri og í Súgandafirði og það er auðvitað allt annað en hversdagslegt. Og ég einn heima. Blessunarlega virðast snjóflóðavarnirnar hafa gert sitt gagn og enginn vera alvarlega meiddur þótt augljóslega séu margir hvekktir – og sumir áreiðanlega mjög hvekktir. Þetta var tráma fyrir allt svæðið 1995 og þau sár ýfast af minna tilefni en þessu. Í Brúnni yfir Tangagötu er einsog ég hef nefnt snjóþungt á einum kafla og þá berast snjóflóðin eðlilega í tal. Ef það snjóar mikið hérna berast snjóflóðin í tal – það er bara þannig, aldarfjórðungi síðar. Á morgun eru beinlínis 25 ár frá flóðinu í Súðavík. Upp á daginn. Ég held að hvort sem manni líkar betur eða verr þá séu snjóflóðin 1995 kjarnandi fyrir lífið á Vestfjörðum – í þeim skilningi að þau eru alltaf þarna, maður veit alltaf af þeim, þau eru grundvallarþáttur í lífinu. Ég segi ekki að maður sé í einhverjum viðstöðulausum kvíða alltaf þegar tekur að blása eða einu sinni þegar hengjur byrja að safnast fyrir í fjöllum. Því fer raunar fjarri. Þau bara eru þarna í kollinum á manni. Möguleikinn um hvað getur gerst. Og þessi möguleiki er öðruvísi fyrir en eftir, þegar maður man. Við vitum öll að það gæti orðið stór suðurlandsskjálfti eða mikið Heklugos – gosið í Heimaey varpar áreiðanlega svipuðum skugga í Vestmannaeyjum – og víðast hvar í heiminum er einhver sambærileg ógn. Stundum er hún félagsleg, stundum beinlínis hernaðarleg eða annars eðlis – hverju valda loftslagsbreytingar á endanum, hvað gerist ef efnahagurinn hrynur gersamlega og svo framvegis. Flóð, skógareldar, hungursneyð. Lífið er hættulegt og Vestfirðir eru ekki einstakt hamfarasvæði. En það er annað að vita þessa hluti í hausnum á sér en að finna fyrir þeim í taugaendunum – þessum væga seyðingi sem af og til blossar upp af því líkaminn kannast við þetta. Ég er ekki viss um að það sé verra – alls ekki. Dauðabeygnum fylgir nefnilega líka kærleikur – og lífsþrá, að vilja ekki fyrir neina muni sóa þessum mínútum sem maður lifir. En það sem er kannski skrítnast – sérstaklega á degi einsog í dag, nótt einsog í fyrrinótt – er hvað þessi kvíði er einmitt hversdagslegur alla jafna. Kvíði er meira að segja ofmælt – þetta er meira einsog maður veit að maður gæti dáið undir stýri og er alltaf meðvitaður um það en byrjar ekki að ofanda fyrren bíllinn skautar svolítið. Maður stígur pollrólegur upp í flugvélar en tárast svo í ókyrrðinni – eða bítur á jaxlinn en það kemur í sama stað niður. Á svona degi eru allir svolítið að kljást við kökkinn í hálsinum, ónotin í maganum. Ekki bara vegna þess sem gerist heldur vegna þess að maður man – og þetta gæti verið svo miklu verra. Mér sýnist ókyrrðin að mestu liðin hjá þótt við séum ekki lent. Það hefur loksins birt aðeins til – ég get ekki lýst því hvað var dimmt hérna áðan. Og ég sé glytta í bæði Erni og Eyrarfjall. Ég heyri í veðrinu en það brakar ekki lengur í húsinu. Í sjálfu sér getur verið allt annað veður í Önundar- Álfta- og Súgandafjörðum en vonandi gefur þetta tóninn fyrir næstu klukkustundir. Ég er þakklátur fyrir snjóflóðavarnirnar – einsog bílbeltin. Svo mega þessar lægðir aðeins fara að róa sig. Ég væri til í að fá Nödju og Aino heim – Aram kemur víst ekki alveg strax – og svo er orðið mjög tómlegt um að litast í Nettó og það væri gaman að geta farið á skíði í öllum þessum snjó.

Vort daglega brauð

Vantar mig ekki meira kaffi áður en ég fer að skrifa eitthvað? Augnablik. *** Komið. Ég er ennþá svona hægur. Veðrið er ennþá einsog það er. Aram er að fara til Bandaríkjanna á mánudag og Nadja og Aino ætla að fara með hann suður – sú yngri á þrjá miða á Matthildi en sú eldri gjafakort í lúxusnudd, hvorutveggja jólagjafir. En veðrið er einsog það er og ég er næstum farinn að halda að það fari enginn neitt. Það snjóar og snjóar og snjóar. Svona er þetta líka í bókinni minni – maður á aldrei að skrifa neitt sem maður vill ekki að gerist. Ég nefndi þetta við Nödju og mömmu í morgun – mamma kemur alltaf við og fylgir krökkunum þessa tvo metra sem eru í skólann – þær hafa báðar lesið bókina. Þá sneri Aino sér að mér og bað mig að skrifa sól og blíðu – og hún sagði það einsog þetta væri vísindalega sannað, að það sem ég skrifaði yrði satt, en ekki kæruleysisleg þvæla hálfvaknaðs mikilmennskubrjálæðings.

Venjuleg bloggfærsla af gamla skólanum

Í janúar í fyrra settist ég niður til að skrifa bók. Ég ákvað að skrifa bók án þess að velta  mikið fyrir mér hvert hún ætti að fara eða um hvað hún ætti að vera. Í stað þess að leggjast í ítarlega heimildarvinnu – einsog t.d. þegar ég skrifaði Hans Blæ eða Illsku – byrjaði ég bara að skrifa nánast í þeim sporum sem ég var. Karlmaður á mínum aldri – en ekki ég – sat við morgunverðarborðið á heimili mínu. Hann borðaði ekki morgunmatinn minn (ég fæ mér alltaf seríos) og það var ekki janúar. Hann var eirðarlaus og hafði lítið að gera og var dálítið skringilega þenkjandi, uppburðarlítill en með hugmyndir um veruleikann sem voru svolítið á reiki. Smám saman áttaði ég mig á því að ég hafði hitt þennan mann áður, skrifað hann áður, einu sinni var hann í bók sem heitir Eitur fyrir byrjendur. Svo fór ég í vinnuna dag eftir dag einsog maður gerir og sennilega kláraði ég fyrsta uppkast í mars. Annað uppkast í Hondúras í sumar. Sendi frá mér lokagerð einhvern tíma í lok nóvember. Í desember valdi ég kápu. Á föstudag las ég lokapróförk – lét breyta einu „í-i“ í „á“, það voru allar breytingarnar – og nú geri ég ekkert fyrren bókin kemur til landsins með skipi. Sennilega um miðjan febrúar. Líklega held ég ekki einu sinni útgáfuhóf fyrren um miðjan mars og ég er að hugsa um að halda jafnvel bara matarboð heima hjá mér í staðinn fyrir að standa í einhverju kokteilveseni. Á einhverjum tímapunkti hvarflaði reyndar að mér að stofna bara blúsband og halda tónleika í staðinn fyrir útgáfuhóf en það er að verða fullseint. Planið var síðan að byrja strax á næstu skáldsögu núna í janúar. Ég á fyrstu síðurnar að vísu tilbúnar. Ég skulda líka grein í Skírni. Er búinn með þriðjung úr strætóljóðabók. Á teikniborðinu er sömuleiðis safn ljóðaþýðinga – aðalvinnan þar væri að fara í gegnum lagerinn og velja – og þýðingar á völdum ljóðum eftir Gertrude Stein og Alfabet eftir Inger Christensen. Sem er meiri vinna – sérstaklega Inger, enda danskan mín bara rétt svo alltílagi (en ég er með alls konar þýðingar á önnur mál til samanburðar og hjálpar). Svo sit ég bara við tölvuna og gúgla gítarpikköppum, nestisboxum fyrir börnin og einhverju hollu til að hafa í kvöldmatinn. Ég hef áhyggjur af stríðinu í Írak og Íran. Kvótakerfinu. Yfirvofandi búferlaflutningum til Svíþjóðar næsta haust (tímabundið, í ár). Byggðamálum. Stari út í loftið. Ég hef lesið lítið og hægt síðustu vikur. Kláraði síðast bók um blúsinn. Byrjaði á þremur skáldsögum og leist og líst mjög vel á þær allar – en einni þurfti ég að skila á bókasafnið áður en ég komst langt í henni, annarri týndi ég innanhús um hríð og þriðju hef ég bara ekki haft eirð í mér til að lesa – af því söguheimurinn er svo sterkur. Ég bara sit hérna í mínum heimi, ídeósynkratískum heilanum á mér, og þoli illa að vera annars staðar, ekki beinlínis leiður en mjög, mjög hægur.

Hin óskeikula nóbelsnefnd

Ég er alltaf að setja mér einhverjar reglur um það hvað ég eigi að blogga um og hvernig. Sem er auðvitað mjög undarlegt því hér gæti ég lifað án nokkurra reglna – og það var sannarlega sjarminn við bloggið þegar það var ennþá sjarmi yfir því að blogga. Fyrir svona 15 árum síðan. En svo eru reglurnar líka til að minna mig á að sinna þessu rými í heilanum á mér – þessum stað þar sem ég skrifa nánast án þess að hugsa, eða hugsa og skrifa jafn óðum (frekar en að hugsa mikið fyrirfram, skrifa svo, endurskrifa, biðja einhvern að lesa það yfir og så videre). Ginsberg sagði að ljóðlistin snerist um þetta reyndar, að grípa sjálfan sig við að hugsa. Eitt af vandamálum mínum er hvað hugsanir mínar eru oft spíttmanískar núorðið. Ég veit aldrei hvort ég á að vera að hugsa um það sem er að gerast í fréttunum eða á twitter eða á facebook eða í bókinni minni eða bókinni sem ég er að lesa eða fjölskyldunni og alltaf þegar ég set mig í stellingar til að fara hugsa um eitthvað tiltekið er ég nánast samstundis byrjaður að hugsa um eitthvað annað. Ég settist t.d. niður – á fallegu kaffihúsi í York sem er furðulega tómt samt – með það fyrir augum að skrifa eitthvað um Handkenóbelinn. Meðal annars auðvitað að við ættum ekki að skrifa svona mikið um Handkenóbelinn af því þá gleymum við því að Tokarczuk fékk líka nóbelinn og það er ljótt gagnvart henni. Kenning mín um nóbelinn fyrirfram rættist annars að mestu. Ég hélt því fram að nefndin myndi gefa verðlaunin prógressífri konu og umdeildum karli. Grínið var þá Margaret Atwood og Horace Engdahl (besti vinur Jean-Kladd sem nóbelsskandallinn snerist um). Eða Judith Butler og Ko Un. Það bjuggust flestir við því að nefndin myndi útnefna einhvern sem væri „góða fólkinu“ mjög að skapi – einhvern úr kúguðum minnihlutahópi utan Evrópu. En nóbelsnefndin hefur alltaf meðal annars starfað að því að undirstrika eigin guðdómleika og sjálfstæði – það er fagurfræði sjálfra verðlaunanna og hún er ekki ómerkilegri en hver fær þau svo. Hún gæti allt eins farið að vilja og væntingum fólksins og hún gæti breytt þessu í símakosningu. Hugmyndin er sú að allir rithöfundar ættu að geta fengið nóbelinn – svona sirka – af því kríterían sé ekkert nema fagurfræðin ein (sama hvað svo segir í verðlaunatextum nefndarinnar sem rökstyður oft val sitt hingað og þangað – þetta er fastinn og kjarninn og án hans eru nóbelsverðlaunin bara hver annar booker). Þetta er svo auðvitað mególómanían í nefndinni – eitthvað sem margir minna sænsku vina kalla „borgerlighet“ og tengja jafnvel við maskínur kapítalismans en er miklu eldra og hangir saman við lénsskipulag og óskeikulleika kirkjuvaldsins. Sú hugsun eða pólitík eða fagurfræði (eða hvað maður vill kalla það) á undir högg að sækja í dag og þess vegna þarf val nóbelsnefndarinnar alltaf að undirbyggja og viðhalda óskeikulleika sínum. Nefndin má aldrei virðast beygja sig fyrir þrýstingi – þá er hún farin að nálgast um of Idolið. Og hún fer alltaf í báðar áttir til skiptis – lítt þekktur höfundur á litlu máli fær verðlaunin og svo fær Bob Dylan þau. Eitt árið Hemingway og svo Laxness; eitt árið Jelinek og annað Ishiguro. Framúrstefnuhöfundur og svo meginstraums. Afstaða mín til alls þessa er tvíbent. Annars vegar hef ég hálfgerðan viðbjóð á feudalísku mikilmennskubrjálæðinu sem viðheldur sjálfu sér í einhvers konar menningarlegu formalíni og hins vegar er þeim farið að fækka ískyggilega rýmunum í samtímanum þar sem bókmenntir eru teknar alvarlega – sérstaklega „sem slíkar“. Þær eru fyrst og fremst skemmtiefni og rithöfundurinn sem tekur sig alvarlega einhvers konar cosplay. (Eins þoli ég illa bókmenntir sem telja sig yfir það hafnar að skemmta – jafn illa og bókmenntir sem sinna ekki einhverju háleitara). Ég þoli ekki snobbið en geri mér samt betur og betur grein fyrir því að snobbið er það eina sem stoppar okkur frá því að breyta þessu öllu í einn risastóran bókmenntaskyndibita (við hættum sennilega aldrei leiknum samt – að kalla bækur „meistaraverk“ og „guðdómlega ljóðrænu“ og það allt saman en bækurnar þynnast, verða ómerkilegri og krítíkin verður bara klapp á bakið til að viðhalda tálsýninni um að það sé enn verið að skrifa bókmenntir). Handke hef ég lítið sem ekkert lesið. Hann er augljóslega „svolítið spes“ (til að segja ekki snældusnar) og með einhvers konar mótþróaröskun á háu stigi – sem er einmitt nátengd fagurfræði óskeikuleikans og hins háleita. Maður þegir ekki og íhugar eða gefur á sér höggstað með því að íhuga mótrök – heldur veður maður áfram gegn stormi vanahugsunar pöpulsins, einn og yfirgefinn ef þess gerist þörf. Þetta er alls ekki óalgengur eiginleiki í fari góðra rithöfunda – Celine kemur fyrstur upp í hugann af fasistum sem hafa skrifað stórfenglegar bækur – þeir leita gegn straumnum, velta upp óþægilegum spurningum, skoða afkimana og gangast við hinu ljóta jafnt sem hinu fagra – og nóbelsverðlaunin eiga umfram allt annað ekki að vera verðlaun fyrir skoðanir höfundar. Það eru friðarverðlaunin – og þau hafa sannarlega verið veitt verri mönnum en Handke (sem afsakar þjóðarmorð með stuðningi sínum við Milosevic – og spurningin er þá hvort að maður afsaki þjóðarmorð með því að afsaka einhvern sem afsakar þjóðarmorð og ef maður afsakar nefndina er maður þá að afsaka einhvern sem afsakar einhvern sem afsakar þjóðarmorð? – sektin færist til). En svo verður ekkert horft framhjá því heldur að þegar maður verðlaunar höfundarverk höfundar verðlaunar maður höfundinn og færir honum virðingu, peninga og fast sæti í kanónunni. Maður legitimíserar hann fyrir fullt og allt – eða það er allavega pælingin. Og við lifum á íslamófóbískum tímum þar sem hvítir þjóðernissinnar vaða uppi og verðlaunin spila inn í þann veruleika. Þetta er gott fyrir nasistana. Það verður samt ekki horft framhjá því að Handke var snjallt val – út frá fagurfræði nefndarinnar og baráttu fyrir sjálfstæði og tilvist nóbelsverðlaunanna. Í fyrsta lagi eru allir hættir að velta fyrir sér kynferðisofbeldi Jean-Kladds. Í öðru lagi völdu þau ekki – einsog ég hafði haldið – einhvern sem er umdeildur fyrir eitthvað sem er í kastljósinu, ekki kvenhatara eða loftslagshlýnunarafneitara. Sérstaklega hið fyrra – eða bara einhver diet dónakall – hefði fært fókusinn aftur á skandala nefndarinnar (sem hanga auðvitað saman við einhvern skeikulleika – hún klikkaði, lak, var mannleg en ekki guðleg, bara hver önnur stofnun). En jæja, já. Það er sennilega áhugaverðara að velta fyrir sér þessu Handkemáli – en ég hugsa að ég fari nú samt bara og lesi Tokarczuk, svona okkar á milli. *** Já, svo fór ég víst bara að ræða nóbelsverðlaunin einsog ég ætlaði. Og afvegaleiddist ekki mjög mikið. Í kvöld fer ég til London og á morgun les ég upp í Surbiton. Svo er það Trollhättan (þar sem ég les einmitt með einum nóbelsnefndarmeðlimi, sem er reyndar eins langt frá þeirri lýsingu sem hér birtist og hugsast getur, enda nýjust í nefndinni), París og heim. Ég er að fara í fína veislu hjá forlaginu mínu í París og var að fatta að ég er ekki með nein spariföt með mér. Þarf eiginlega að finna mér Oxfam hérna einhvers staðar og dressa mig upp. Nú þarf ég að hætta að röfla af því batteríið í tölvunni minni er svo lélegt og hleðslutækið er í töskunni uppi á hóteli.

Heimferðin

Við erum komin heim. Það tókst ekki alveg áfallalaust. Við mættum út á flugvöll í San Pedro Sula síðastliðin föstudagsmorgun. Ég svaf ekkert um nóttina, vel að merkja – í einhverju týpísku stresskasti. Í röðinni nefndi Nadja að við værum ekki með neitt ESTA – svona áritun til að komast inn í Bandaríkin – og ég sagði að það gæti nú varla skipt neinu máli, við værum bara að fara að millilenda. Ætluðum ekkert út af flugvellinum. Þegar við flugum til San Francisco fyrir rétt rúmum tveimur árum vorum við viðstöðulaust minnt á að ganga frá ESTA umsókninni en Nadja – sem bókaði flugfarið – hafði ekkert slíkt fengið. Hins vegar stóð þetta alveg heima. Það er ekki hægt að millilenda á bandarískum alþjóðaflugvelli nema vera með samþykkta ESTA umsókn. Það tekur ekki nema um hálftíma að fá hana samþykkta og í raun höfðum við nægan tíma, mættum mjög tímanlega á völlinn. Hins vegar var netið á flugvellinum epískt drasl og okkur tókst ekki að tengjast á neinu tæki nema símanum hennar Nödju – með brotnum skjá – og ég hamaðist í rúma klukkustund við að fylla þetta út, meðan netið datt inn og út, án árangurs. Klukkustund fyrir brottför lokaði tékk-innið og okkur var bent á að bíða þar til vélin væri farin svo kanna mætti framhaldið. Við settumst á kaffihús á flugvellinum – Dunkin’ Donuts – og ég kláraði umsóknirnar okkar á tölvu (sem tengdist þeim megin í húsinu). Eftir nokkra klukkutíma kom fólkið aftur og sagði okkur að við gætum farið með sömu vél til Atlanta daginn eftir (ég var að rugla með Miami hérna um daginn, við áttum aldrei bókað í gegnum Miami) og þaðan áfram til Amsterdam. Hins vegar væri leggurinn Amsterdam-Stokkhólmur fullbókaður og við bara á biðlista. Flugið okkar frá Stokkhólmi um kvöldið var á annarri bókun en við ættum að geta náð því ef við kæmumst af biðlistanum. Við fórum aftur heim í fílabeinsturninn. Ég var mjög bugaður og lá bara í sófanum fram á kvöld. Nadja og krakkarnir fóru í laugina. Svaf eitthvað, loksins, og svo eitthvað meira um nóttina en engin ósköp. Við mættum rúmum þremur tímum fyrir brottför en stóðum svo í röðinni – eða þar við hliðina – í tvo tíma að reyna að kanna möguleika á að breyta flugum eða fixa eitthvað svo við kæmumst áfram frá Amsterdam. Þegar við náðum loks sambandi við einhvern sem gat aðstoðað okkur vorum við spurð hvers vegna við hefðum ekki hringt í hana strax – eða hvers vegna starfsfólkið hefði ekki gefið okkur samband strax – og að nú væri það of seint. Við tékkuðum inn og héldum áleiðis til Atlanta og Amsterdam.
Inni í fríhöfninni vorum við svo kölluð upp – ég var á klósettinu með Aino og fékk hálfgert taugaáfall, hljóp æpandi á Nödju yfir hálfa fríhöfnina (hélt að við værum við vitlaust hlið og að missa af fluginu eða eitthvað). Greip svo í einhvern starfsmann sem leiddi mig áleiðis og lét mig vita að við hefðum verið færð upp á fyrsta klassa frá SPS til Atlanta. Það var mjög fínt. Ég svaf svo ekkert í næturfluginu til Amsterdam. Ekki eina mínútu. Það var minna fínt. Í Amsterdam settumst við á kaffihús til að reyna að redda áframhaldinu. Nadja fór að einhverjum desk og Aram vildi fara að skipta um buxur og ég sendi hann einan á klósettið, sem mér sýndist bara vera handan við hornið, og var einhvern veginn of steiktur til að fatta þegar Aino fór á eftir honum líka. Þegar hún var horfin fyrir hornið kíkti ég þarna og sá að þetta var ekki einfaldur gangur heldur gekk hann yfir í annan sal og klósettin voru þar við dyrnar út. Ég var með allan farangurinn og kexruglaður af þreytu – stóð bara þarna um hugsaði um Ekkert mál eftir Njörð og Frey Njarðvík, þar sem heróínsjúklingurinn Freyr stundar það að ræna túrista á Schiphol. Þegar Aram sneri einn til baka – og vissi ekkert um sex ára systur sína – hljóp ég af stað og ruddist inn á kvennaklósettið æpandi. Við heldur lítinn fögnuð viðstaddra. Fyrst svaraði Aino ekkert og ég hélt það myndi líða yfir mig – svo heyrðist í henni og mér var gríðarlega létt, sem og konunum sem stóðu í biðröð fyrir utan klósettið og ég hafði spurt eftir dóttur minni. Eftir um tveggja klukkustunda netráp á kaffihúsinu og símtöl og samtöl við fólk á deski reyndust valkostirnir fyrst og fremst þrír. 1) Borga 300 þúsund og fara heim í gegnum Kaupmannahöfn og ná hótelinu sem við áttum bókað (á gjafakorti sem við fengum í afmælisgjöf frá mömmu og pabba). 2) Fara á hótel í Amsterdam og ókeypis áfram til Stokkhólms daginn eftir – en þurfa þá að kaupa nýtt flugfar heim. Það hefði kostað um 200 þúsund. 3) Vera í Stokkhólmi í viku og komast heim fyrir 150 þúsund. Lúin og létt buguð völdum við fyrsta valkostinn. Og vorum minna buguð fyrir vikið. Komin með lausn og á leiðinni heim með kvöldinu. Miðinn til Íslands var fyrsta klassa – þótt stutta flugið til Kaupmannahafnar væri reyndar í klassalausri dollu. En við fengum inni á lounge-i, með mat og drykk, og svo í lúxusvél frá Kaupmannahöfn til Keflavíkur. Ólafur Elíasson sat fyrir framan mig. Dóra Júlía instagram-DJ fyrir aftan mig. Mér hefur sjaldan fundist ég jafn mikið vera að meika það – eins falskt og það meik nú var. Fjölskyldan svaf en ég fékk mér „norrænu þrennuna“ – graflax, rækjur og síld – og skolaði því niður með bjór sem hét að ég held Snæbjört. Eða tveimur. Ég get staðfest að fyrsti klassi hjá Icelandair er umtalsvert fyrstari en fyrsti klassi hjá Delta Airlines – þar sem maður fær að vísu frían mat og drykk, en bara sama og er í boði annars staðar (ofsoðið ostapasta) og bjórinn er Miller Lite. Töskurnar urðu auðvitað eftir. Tengingin í Kaupmannahöfn var tæp. Það var í sjálfu sér lán í óláni. Bíllinn okkar er mjög lítill og við vorum með alltof mikið af töskum. En fengum að keyra heim í tómum bíl með nóg pláss. Í Keflavík sváfum við á beisnum. Og ég svaf loksins aðeins. Vöknuðum á mánudagsmorgni, fengum okkur morgunverð og tókum rútuna til Reykjavíkur. Völdum að fara ekki með Reykjavík Excursions að þessu sinni heldur einhverju öðru fyrirtæki sem átti að keyra á „bus terminal“ – sá terminall var svo bara þeirra eigins kaffihús rúman kílómetra frá BSÍ. Þangað þurftum við að taka leigubíl. Bíllinn okkar beið þar á planinu – við fórum beint og tókum bensín (við hliðina á anarkistanum Jóni Gnarr – sem var að fylla á bensínbrúsa og hlusta á hljóðbók um fall vestrænnar siðmenningar). Nadja og krakkarnir fóru í Kringluna að redda nærfötum og hlýrri fatnaði – enda við öll enn klædd fyrir Hondúras, Aino og Nadja beinlínis enn á ilskóm – en ég fór í viðtal í Tengivagninum. Við gerðum okkur líka ferð í Nexus þar sem Aram fékk að eyða peningum sem hann hafði safnað sér og taka í höndina á ídoli sínu, Jóni Geir, ísfirðingi og trommara í Skálmöld. Við átum hádegismat á Tokyo í Glæsibæ og brunuðum svo í Sælingsdal fyrir kvöldið. Þegar við komum heim seinnipart þriðjudags – biðu töskurnar eftir okkur á ganginum. Pabbi hafði farið út á völl og sótt þær fyrir okkur. Nú treo-tillífa ég milli þess sem ég bryð íbúfen og sting úr kaffibollum. Ég hef sofið ágætlega síðustu tvær nætur en verð ábyggilega nokkra daga í viðbót að jafna mig. Er ekkert nema hor og höfuðverkur. Svo þarf ég að finna út úr því hvernig ég borga fyrir þetta fyrsta klassa flug þarna um daginn. Fyrir norrænu þrennuna.

Grísarassar og Pílagrímsferðir

Við komum heim frá Útila á miðvikudag og ég kláraði skáldsöguna á föstudag. Brúna yfir Tangagötuna. Sennilega á ég eftir að gera á henni milljón smábreytingar en engar stórar – þetta er komið. Síðan hefur mér liðið eiginlega einsog ég hafi verið holaður að innan. Ég fór beint í að skrifa þessa upp úr Hans Blævi og hef einhvern veginn ekkert litið upp í svolítið langan tíma. Er hugsanlega í einhvers konar tilvistarkrísu. En það er annað ferðalag. Við komumst heil heim frá Útila og vandræðalaust. Mjög fyndið að fara í innanlandsflug á túristaeyju þar sem er ekki einu sinni flugstöðvarbygging. Þegar við fórum til Útila frá flugvellinum í San Pedro Sula lentum við í tómum vandræðum með fótboltann hans Arams – sem átti að taka af okkur ef við tækjum ekki loftið úr honum (sem við höfðum engin ráð með eiginlega). Ég endaði á að smygla honum í gegn. En frá Útila til San Pedro Sula hefðum við sennilega getað haldið á eldvörpu í fanginu án þess að nokkur hefði sagt píp. Annars hefur allt sosum verið meinhægt. Jocke, bróðir Nödju og Yespers, kom á föstudag og ætlar að dveljast hérna í tvo mánuði. Við förum næsta föstudag og þá fær hann herbergið okkar en þangað til sefur hann á dýnu frammi í sjónvarpsholi. Síðasta sunnudag fórum við í epíska pílagrímsferð – 20 mínútna gönguferð utandyra. Lengra höfum við ekki farið. Við gengum öll saman og vorum mjög yfirveguð og ekkert stressuð og lentum ekki í neinu. Sennilega munar þar mestu um að vera ekki einn – já og auðvitað að maður sé á ferð í björtu. Ferðinni var heitið í Diunsa og La Colonia til að kaupa mat og hluti og hafðist bæði að mestu. Á leiðinni heim stoppuðum við á Welchez til að borða hádegismat. Aram er orðinn svo deigur af að búa hérna að hann fékk algert frekjukast yfir tilhugsuninni um að þurfa að ganga heim – einn einasta kílómetra. Það endaði með því að honum var boðið að taka leigubíl einn en hann afþakkaði það. Þótt Aram sé orðinn latur til líkamlegrar iðju er hann mjög duglegur við þá andlegu og vill helst ekki láta trufla sig við lestur. Ryður í sig bókum – búinn með Dodda-bækur Þórdísar Gísla og Hildar Knúts, Vetrarseríu Hildar að auki og Hungurleikana alla. Samt er bara þriðja hver bók sem hann les á íslensku, vel að merkja, og bókaflokkarnir sem hann hefur verið að lesa á sænsku allt mun lengri bækur – Olympens Hjältar, Percy Jackson og Apollon aðallega (5-6 bækur í hverri, 4-500 síður hver). Í gær fórum við Nadja svo út að borða. Á Ísafirði reynum við að borða bara tvö saman einu sinni í viku en þetta var bara í annað sinn sem við náum því hérna. Við fórum á dýrasta veitingastaðinn í bænum. Sem var ekki mjög dýr reyndar – sérstaklega ekki miðað við að pizza og svoleiðis er ekkert ódýrara hér en í Svíþjóð. Hann er kenndur við miðjarðarhafið og heitir La Cité. Við fengum bæði forrétt (hægeldaðan grísarass og gvakamólí) og aðalrétt saman (sjávarréttarpaellu) og hvort sinn eftirréttinn (tiramisu og cremé brulée). Nadja drekkur að vísu lítið áfengi og ekkert í gær – svo drykkirnir hennar voru ábyggilega ekki dýrir. Einhver myntuhræringur og svo te á barnum. Ég fékk mér Gin Martini í fordrykk, sangríu með matnum, koníak eftir matinn og G&T á barnum. Samanlagt voru þetta tíu þúsund krónur. Svo er fólk alltaf að býsnast yfir því hvað matur sé ódýr í Evrópusambandinu! Við vorum mjög lengi að komast á veitingastaðinn. Umferðin var öll í hönk vegna mótmæla. Háskólastúdentar höfðu komið sér fyrir undir brú á helstu umferðaræðinni í bænum og lokað öllu. Við ræddum þetta svolítið við bílstjórann – eða Nadja gerði það, en ég hlustaði og skildi eitt og annað – og hann virtist ekki láta þetta á sig fá. Talaði um að það væri mikil spilling í landinu og það ætti að fara að einkavæða vegi. Það var ekki á honum að skilja annað en þetta væru allt mjög nauðsynlegar aðgerðir. Eiginlega er það yfirleitt svo þegar við tölum við fólk hérna. JOH virðist ekki mjög vinsæll – en þótt það sé einhvers konar ógnarstjórn þá er fólk ekki hrætt við að tjá sig (einsog maður upplifir t.d. bæði á Kúbu og í Víetnam, þar sem fólk vill alls ekki tala um pólitík nema það þekki mann vel eða sé drukkið). Á götu nálægt veitingastaðnum voru fleiri tugir ef ekki hundruð manns úti að skokka eftir einni götu. Bílstjórinn sagði okkur að þarna kæmi fólk saman til að hlaupa og þar væru alltaf einhverjir frá morgni til kvölds (en kannski ekki margir yfir heitasta tímann). Það er öryggi í að vera mörg saman. Annars hef ég séð fólk úti að skokka líka þarna við Diunsa, einu sinni, sem virkaði nú aðallega hættulegt út af umferðinni. Það hefur verið talsverður órói síðustu daga vegna frétta um að JOH, forsetinn, hafi tekið við peningum frá eiturlyfjasmyglurum. Þetta kemur nú sjálfsagt engum á óvart – bróðir hans er í fangelsi í Bandaríkjunum fyrir að smygla fleiri tonnum af kókaíni – en alltaf óþægilegt að fá frekari staðfestingar. Ég vona bara að það fari ekki að verða eitthvað vesen á umferðinni á föstudag þegar við þurfum að komast út á flugvöll. Það er ein af leiðunum sem er reglulega bara lokað. Nú er eiginlega bara eftir að pakka. Og kaupa það sem við viljum taka með okkur heim. Við leggjum af stað á föstudag – fljúgum til Stokkhólms í gegnum Miami og Amsterdam. Tökum rútu til Västerås og gistum eina nótt þar. Fljúgum svo til Keflavíkur – Aram og Nadja í síðdegisflugi en við Aino í kvöldflugi. Gistum í Keflavík eina nótt. Ég þarf að fara í viðtal í Reykjavík á mánudagsmorguninn. Og ná í bækur (frönsku Gæsku) upp á forlag. Svo keyrum við í Sælingsdal og gistum þar eina nótt. Og loks heim á þriðjudag. Guð hvað það verður gott.