Author: Eiríkur Örn Norðdahl

Ég ætlaði að fara að segja að ég hefði ekki gert neitt af viti alla vikuna en svo áttaði ég mig á því að það er tómt kjaftæði. Ég kláraði til dæmis ljóð sem ég held ég sé bara frekar ánægður með. Þetta ljóð verður líka til þess að klára nýja ljóðabók sem ég hef verið með í smíðum, eða samningu, eða yrkingu, eða hvað maður segir. Hana hefur vantað ljóð og nú er það komið og þetta virkar einsog heild. Nýja ljóðið verður samt ekki síðast í bókinni, heldur fyrir miðri bók. Elsta ljóðið er 11 ára gamalt en hin ort einhvern tíma eftir 2020 – þetta eru bara fimm ljóð á tæplega 70 síðum og talsvert færri orð en í síðustu ljóðabók, Óratorrek, sem var þétt skrifaður orðaflaumur á 130 síðum. („Ég segi alltaf færri og færri orð“ – djók). Óratorrek kom út 2017 og ef ég kem þessari nýju út næsta vor, sem ég held að sé gerlegt, þá líða átta ár á milli ljóðabóka. Mér dauðbrá þegar ég áttaði mig á þessu. Man eftir að hafa einhvern tíma kallað Einar Má has-been – á opnun Ljóðabókaverzlunar Nýhils 2005 eða 2006; við hann sjálfan vel að merkja, ég var ekki að baktala hann heldur stríða honum – fyrir að láta líða sjö ár á milli ljóðabóka. Og nú er ég bara orðinn þetta has-been sjálfur. Poetic justice FTW einsog alltaf. Fyrir mér hefur alltaf vakað að bækurnar mínar séu innbyrðis ólíkar, sérstaklega finnst mér skipta máli að ljóðabækurnar eigi sína eigin rödd – nóg líkjast þær víst bara fyrir að ég skuli skrifa þær – og kannski tekur bara lengri tíma að finna sér nýtt form og læra á það eftir því sem maður hefur gert það oftar, gengið meira á birgðirnar sem maður fæðist með. Ég á áreiðanlega eftir að hata þessa bók oft áður en ég gef hana út – og kannski líka eftir að hún er komin út – en ég ætla að njóta þess að vera bara ánægður með hana núna. Annars fór vikan mest í skriffinnsku og bréfaskriftir. Ég byrjaði líka aftur á Goodreads eftir að hafa lesið einhverja grein um að bestu samfélagsmiðlarnir væru þeir sem snerust um eitthvað áhugamál annað en hégóma fólks, beturvitahátt og almenna athyglissýki – ég hef góða reynslu af Strava og Duolingo og bætti þessu við í símann minn og ef vel gengur ætla ég líka að byrja á Letterboxd. Ég startaði Goodreads reikningnum fyrir einhverjum árum og byrjaði bara á því að setja inn skrilljón bækur sem ég hef lesið en nennti svo ekkert að halda áfram. Hins vegar hafa alls konar bækur sem ég hef verið að lesa á kindlinum skráðst sjálfkrafa inn og þar á meðal heilt bókasafn af bókum um blústónlist sem ég byrjaði nú á að markera sem lesið – að ég hefði klárað þær – en kannski halda vinir mínir á Goodreads að ég hafi lesið 40 bækur um blústónlist á einni viku, það gæti líka verið, ég las þær samt flestar svona 2021-22. Síðan ég klárað Infinite Jest um daginn hef ég hins vegar bara lesið seinni tvær bækurnar í New York trílógíunni og Le Parfum des Fleurs la Nuit eftir Leïlu Slimani – trílógíuna var ég að endurlesa og hún var betri en mig minnti. Parfum er eins konar safn ritgerða – eins konar A Room of One’s Own fyrir nýja öld – sem segir meðal annars af því þegar Slimani lét læsa sig inni á safni í Feneyjum yfir nótt. Já og las upp. Myndina hér efst tók Björgvin Hilmarsson þegar ég hitaði upp fyrir Glæpasagnaspjall Satu Rämö og Yrsu Sigurðardóttur á Bókasafni Ísafjarðar. Með nýja ljóðinu.

Forlagið Marpress í Póllandi hefur fest kaup á skáldsögunni Heimsku með það fyrir augum að gefa hana út á pólsku vorið 2025. Heimska er dystópísk skáldsaga um rithöfundahjón í nálægri framkomu- og hégómadrifinni framtíð sem verða fyrir þeim ósköpum að skrifa nánast sömu skáldsöguna. Hún hefur áður verið gefin út á sænsku (John Swedenmark, Rámus) og frönsku (Eric Boury, Editions Metailie), þar sem hún vann Transfuge-verðlaunin fyrir besta norræna skáldskap. Pólsku þýðinguna gerir Jacek Godek. Í ótengdum fréttum fer ég til Póllands í október til þess að taka þátt í Przestrzen Slowa Festival (Hljóðrýmishátíðinni) í Sosnowiec.

Marpress editors in Poland have bought the publishing rights to the novel Heimska ( Stupidity ), to be published in spring 2025. Heimska is a dystopic novel about a pair of married writers in a performatistic, vanity-driven near-future who happen to write the same book. It has previously been translated to Swedish (John Swedenmark, Rámus) and French (Eric Boury, Editions Metailie), where it won the Transfuge literary award for best Scandinavian fiction. The polish translation will be in the hands of Jacek Godek. In unrelated news I will be travelling to Poland in october for Przestrzen Slowa Festival (Space of Word Festival) in Sosnowiec.

Ef ég á að vera alveg heiðarlegur finnst mér ég oft vera hálfgerður ónytjungur. Segi ég í tilefni af umræðu um listamannalaun – sem er farin að koma upp tvisvar á ári núna, í stað þess að koma einu sinni. Nú kemur hún fyrst í september þegar listamennirnir eru að sækja um – pirraðir á ferlinu – og svo aftur janúar þegar er úthlutað og harðkjarnafylgi Miðflokksins og verstu frjálshyggjupottormarnir í Sjálfstæðisflokknum fara á stjá með sínar ígrunduðu athugasemdir. En það sem sagt koma dagar þar sem ég geri ekkert mjög margt – fer seint á fætur og ráfa svo um, eyði kannski hræðilega miklum tíma í að skrolla í símanum eða bara fer út að skokka eða í göngutúr eða gúgla einhverju spennandi. Blogga blogg. Suma daga sit ég bara og les. Bara eitthvað – einhverja skáldsögu til dæmis. Eða New York Review of Books. Stundum meira að segja ljóð. Allan daginn. Og svo þegar „vinnudeginum“ lýkur fer ég að sinna heimilisskyldunum – einu sinni var það að sækja börn á leikskóla en nú er það bara að fara í Nettó, kaupa í matinn og gefa skrílnum að éta. Svo spyr fólk hvernig „hafi verið í vinnunni“ og hverju á ég þá að svara? Að ég hafi rekist á áhugaverða myndlíkingu í bók sem er búið að skrifa! Er það ekki svona einsog ef ruslakallinn segðist hafa gert það eitt í vinnunni að uppgötva að í gær hafi verið tæmd tunna í næsta firði, og það sé þar með óþarfi að tæma hana strax aftur. Og svo koma auðvitað dagar líka þar sem allt er á fullu og þá líður mér ekki einsog ónytjungi. Og ef ég lít yfir „heildarverkin“ sýnist mér í sjálfu sér að ég hafi oftar verið að vinna í vinnunni en að slæpast. En það breytir bara engu um hitt að stundum er ég bara að klóra mér í rassinum að bíða eftir að eitthvað gerist – sem ég veit að ég get ekki rekið á eftir – og ef ég mæti öskubílnum þar sem fólk verður að vinna alla daga jafnt, sömu verkin, alveg sama hvernig þau eru stemmd, fæ ég bullandi samviskubit. Ég hef meira að segja skrifað ljóð um þetta samviskubit (það er í Óratorreki). Það eina sem ég hef mér til afsökunar er að ég sver að mér líður miklu betur þegar ég er á fullu. Jú og reyndar var ég fyrir tilviljun líka í vörutalningu í Bónus á síðustu helgi (það er ekkert mjög löng saga en ég ætla samt ekkert að segja hana). Það hlýtur að telja eitthvað fyrir karmað. Já og svo sagði Sjón líka einu sinni í viðtali fyrir 100 árum að helmingur starfsins snerist um að slæpast á kaffihúsum og tala við fólk. Að taka eftir heiminum. Annars gæti ég verið að skrifa umsóknina. Umsóknarfresturinn er til 1. október og þetta tekur alltaf smá stund – ekki mánuð samt – þótt ég geti ekki tekið undir með kollegum mínum að þetta sé eitthvað ægilega erfitt. Og það er ekki heldur mín reynsla að meðferðin á umsóknunum sé mjög ferköntuð – þótt ég sé í grunninn sammála að textinn sem umlykur þetta allt sé fremur stofnanalegur. Ég sé bara ekki að það komi mikið að sök. Og ég veit ekki heldur hvernig hann ætti að vera öðruvísi? Ætti nefndin að biðja rithöfunda um að fara með himinskautum – dúndra út nokkrum ódauðlegum myndlíkingum um eðli sannleikans og helstu breyskleika mannlegs eðlis? Það væri í sjálfu sér fyndið ef það væri spurt þannig og myndi áreiðanlega litlu breyta um niðurstöðuna. Þetta eru huglæg fræði og miklu fleiri faktorar að störfum kæmust nokkru sinni fyrir í einhverri matskýrslu. Hér samt er tillaga að breyttum spurningum, ef fara á í róttækar breytingar. Lýstu ferðalagi fiðrildis milli tveggja blóma (200 orð, vægi 15%). Yrktu bundið ljóð í hætti að eigin vali (ekki færri en 10 línur, 20%). Skrifaðu samtal þar sem samfélagsleg staða mælenda verður ljós án þess að hún sé tekin fram (200 orð, vægi 15%). Yrktu nútímaljóð, módernískt eða framúrstefnu (frjáls lengd, 20%). Deleraðu frjálst um eðli fólks (ath. ekki eðlu-fólk ) á tímum hátækni og samfélagsmiðla (900 orð, 15%, má nota gervigreind). Skrifaðu stutta dæmisögu um andríkan mann sem þarf að eiga við skrifræðisbákn. Plús ef hann þarf að skila inn ferkantaðri umsókn og er það mjög á móti skapi. (300 orð, vægi 15%) Ekki gleyma að merkja blaðið með nafni og bekk. *** Ég rak augun í að hún er líka hafin aftur umræðan um hvort gera megi grín að hræðilegum hlutum. Það er í sjálfu sér ekki einföld umræða – það skiptir ekki bara máli hvernig grínið er heldur líka hver flytur það (ég las fyrir löngu ritgerð um húmor og helförina og komst að því að það var mikið um brandara í útrýmingarbúðunum – og að fórnarlömbin sögðu sömu brandara og kvalararnir, en þá höfðu þeir augljóslega aðra merkingu og annan tilgang). En mér finnst í öllu falli fráleitt að ræða þetta út frá þeim forsendum að maður geti bara bent og sagt „hann gerði grín að nauðgun“ og sagt að það sé þess vegna siðferðislega rangt – allt grín um harm sé rangt – einmitt vegna þess að grín er líka listform, grín er líka tilraun til þess að setja hlutina í listrænt og siðferðislegt samhengi, sem er kraftmesta aðferð sem við eigum til þess að skilja okkur sjálf, skilja aðra og skilja þjóðfélagið í kringum okkur. Og við þurfum að skilja harm, ofbeldi, hrottaskap, tráma. Það þýðir ekki að grín geti ekki verið ósmekklegt einsog önnur list. En ég spyr mig líka, ef maður tekur þessa stefnu að fordæma grín um hræðilega hluti, hvers vegna (eða hvort) það megi þá gera „drama“ eða „hrylling“ um hræðilega hluti – því drama og hryllingur eru líka oft fyrst og fremst afþreying, og alls engin ástæða til þess að ætla að það veki með okkur göfugri tilfinningar eða hafi göfugri tilgang en grín. Það fer bara eftir verkinu. Mér þykir oft hræðilega smekklaust þegar fólk t.d. treður inn nauðgun í dramatískt verk í þeim einum tilgangi að búa til ofsafengna samúð – að kreista út tár lesandans. Ég man ekki hver það var sem sagði það en það var áreiðanlega einhver rithöfundur í einhverjum þætti á BBC Books sem sagði að versta synd sem rithöfundur gæti framið væri að biðja lesandann um að gráta án þess að vinna fyrir því fyrst. Og nauðganir og þess lags hrottaskapur, sérstaklega gegn minnimáttar, er ódýrasta leiðin til þess að heimta slík tár. Sem þýðir ekki að hrottaskapur eigi ekki heima í drama eða hryllingi – það fer bara eftir meðferðinni í verkinu. Ég held það sé síðan að mörgu leyti persónubundið hvað ofbjóði manni. Ég þoli t.d. ágætlega Persónulega trúbadorinn – eða þannig, ég þjáist yfir honum, hann er hræðilegur, persónulegi trúbadúrinn ofbýður mér, en grínið um persónulega trúbadúrinn gerir það ekki, Fóstbræður gera það ekki, Sigurjón Kjartansson gerir það ekki. Hins vegar ofbýður mér gjarnan áhrifavaldar sem standast ekki freistinguna að gera sjálfa sig og sína samúð að miðpunkti almenningsathyglinnar í einum og öllum harmleikjum. Mér finnst það smekklaust. En slíkt virðist vera öðrum meira að skapi og ég get alveg unnt þeim þess. Ég er hins vegar ekki viss um að það standist „tímans tönn“. Ekki að það skipti neinu máli – það sem skiptir máli er heimurinn núna.

Einsog lesendur vita er ég í grunninn í það vökulasta/wokeasta þótt ég hafi litla þolinmæði fyrir húmorsleysi, gefi listinni nánast takmarkalausan frípassa og finnist systkini mín á vökuslóðum stundum mjög snögg að teygja sig eftir vopnunum – ekki að andstæðingar þeirra í afturhaldssömu rottuholum internetsins séu skárri, því síður, þeir eru verri, en eiga þetta sameiginlegt með fólkinu í skotgröfunum handan víglínunnar að vilja helst tæma magasínið áður en nokkrar eiginlega staðreyndir eru ljósar, í takti við einhverjar fyrirframgefnar hugmyndir um lögun heimsins. Betra að skjóta fyrst og spyrja svo. Þolinmæðin á undir högg að sækja. Hvað um það. Til marks um vökula lífssýn mína finnst mér til dæmis algert lykilatriði að maður virði kynvitund fólks og ávarpi það nákvæmlega einsog það vill láta ávarpa sig. Ég get satt best að segja varla ímyndað mér meiri óþarfa fávitaskap en að miskynja fólk viljandi. Upp á síðkastið hefur hins vegar komið upp í mér ægilegur mótþrói varðandi það hvernig fólk kemur „fornöfnum sínum“ til skila. Ég get nefnilega ekki með nokkru móti samþykkt að fólk gegni almennt „fornöfnum“ frekar en „fornafni“ – altso, þegar fólk tilkynnir öðrum að það noti „hún-fornöfn“ eða að „fornöfnin“ þeirra séu „hann/honum“ og þar fram eftir götunum. Hann og honum eru nefnilega ekki tvö fornöfn heldur eitt í tveimur föllum (af fjórum). Ég heiti til dæmis ekki nöfnunum „Eiríkur, Eirík, Eiríki, Eiríks“ – heldur nafninu Eiríkur, sem síðan beygist eftir kúnstarinnar reglum. Þetta er auðvitað smit úr amerísku – þar sem er enn meiri lenska að spyrja „what are your pronouns“ og allir skrifa „she/her“ neðst í tölvupóstinn sinn (í viðeigandi kyni) – væntanlega af því ameríkanar skilja ekki fallbeygingar. Það er að minnsta kosti eina ástæðan sem mér dettur í hug. Ég bar þetta undir vökula vini mína í Svíþjóð og þeir sögðu að þar tíðkaðist alls ekki að tala um þetta svona – einsog hon og henne væru sitthvort fornafnið – samt beygja þeir ekki heldur nafnorð. Hér ætti maður kannski að halda því opnu að fólk geti gegnt fleiri en einu fornafni – t.d. bæði hún og hán. Altso, ef hvort heldur sem er gengur – það truflar mig ekki neitt. Það er bara þetta með að hann og honum sé „fornöfn“ frekar en „fornafn“. *** Ég hef mikið verið að hugsa um internetið upp á síðkastið. Ekki það ég hafi komist að neinni niðurstöðu! Internetið er bara einsog það er. Þetta blogg er 20 ára gamalt í ár – hefur verið á ólíkum stöðum og megnið af því glatast í einhverjum flutningum en það eru 20 ár nú í ágúst frá því ég stofnaði síðu á blog.central.is og kallaði hana Fjallabaksleiðina. Þá var slagorðið „Með bakfjall í framrassinum“. Kannski hef ég verið að hugsa um bloggið vegna þess að það kom til mín maður í brúðkaupi á dögunum til þess að lýsa ánægju með Fjallabaksleiðina og þetta var maður sem ég hafði ekki hugmynd um að hefði nokkurn tíma lesið bloggið mitt – auðvitað veit maður það aldrei, ég veit ekkert hver les þessi orð, en þetta er maður sem ég hef þekkt lítillega öll þessi 20 ár. Einhvern tíma var bloggið sakað um að vera botnlaus hít sjálfhverfu og narsissisma. Ekki þetta blogg sérstaklega, heldur bloggið sem slíkt. Sú tíð er auðvitað liðin – en þessar hugsanir mínar um internetið hafa nú samt oft botnað í hugsunum um narsissisma, sem á nú fyrst og fremst heima á félagsmiðlunum, einsog hefur sjálfsagt ekki farið framhjá neinum. Ég er ekki endilega að hugsa um fólkið í Frægir á instagram á DV og því öllu saman heldur annars konar narssisma, þann sem blasir ekki endilega við eða á sér önnur birtingarform. David Foster Wallace tekur t.d. stutt rant um narssissíska mannvini (philanthropists) í Infinite Jest – sem er í sjálfu sér líka vel þekkt tegund, mannvinurinn sem virðist nærast á eigin gæsku og jafnvel eigin píslarvætti, mannvinurinn sem hefur alla málstaði fyrst og fremst sem bakgrunnsmynd að eigin sögu, mannvinurinn sem dreymir ekki endilega um sigur síns málstaðs heldur að fá að njóta hetjuljómans sem fylgir fólki á borð við Martin Luther King eða Gretu Thunberg. Í dag er sumt af þessu fólki reynar hálfvegis runnið saman við Frægir á instagram estetíkina – einhvern veginn alltaf hálfnakið á einhverri snekkju að gera deadlifts/spila á hljóðfæri fyrir Palestínu/umhverfið/hinseginfólk og/eða konur. Svo eru líka svona lítillætis-narssisistar, sem eru kannski ekki jafn áberandi – þó held ég að fólk flissi stundum svolítið að þeim í laumi. Það er að segja narsissistarnir sem eru alltaf að auglýsa á samfélagsmiðlum hvað þeir séu nú lausir við ýmsa nútímakvilla, svo sem einmitt hégóma eða þátttöku í lífsgæðakapphlaupinu, hvað þeir séu bara mikið í núinu og jarðtengdir annað en firrtir nútímamennirnir í kringum þá – og halda sennilega að þeir séu að auglýsa dýpt sýna en eru bara að svamla í grynningunum og heimta læk. Einsog hinir. Einsog allir. *** Annars er hégómi eitthvað sem rís mikið og fellur í mínu lífi, eftir árstíðum og aðstæðum, reikna ég með. Mér líður best þegar hann er á undanhaldi en ég get ekki alveg án hans verið. Á öðrum endanum hangir hégómi saman við sjálfsvirðingu og einhverja tilfinningu fyrir því að geta púslað sjálfum sér saman – en hinumegin er hann bara sturluð dópamínfíkn með öllum klassískum einkennum fíknisjúkdóma (þráhyggju fyrir uppfyllingu fíknarinnar, sjálfseyðingarhegðun og afneitun á öllu saman). Listheimurinn er auðvitað hégómadrifinn – mann langar að eiga hlutdeild í dýrðinni, til þess er maður að þessu – en heimur rithöfunda er auðvitað líka mjög einrænn. Maður performerar mest bara í lokuðu herbergi – að miklu leyti sennilega vegna þess að manni finnst það þægilegast. En maður hefur kannski einmitt þess vegna meiri tíma til þess að gægjast fram í sal til að fylgjast með viðbrögðum og verða svolítið nojaður – þegar maður stendur á sviði getur maður takmarkað einbeitt sér að fólkinu sem er að horfa, af því maður er einbeita sér að því sem maður á að vera að gera. Rithöfundurinn getur eytt eins miklum tíma og hann vill í að rýna í einhver komment á Bókagulli eða Goodreads eða í faglegri gagnrýni. Og gert sig vitlausan. En hann getur líka sleppt því. Það er bara spurning um dagsform. Altso, maður getur sleppt því að lesa gagnrýni og komment – maður sleppir því ekki að gera sig vitlausan, það er ekki hægt, a.m.k. ekki að minni reynslu, maður finnur bara nýjar leiðir til þess. Nýjar og betri leiðir.

Ég er enn að lesa Infinite Jest. Man ekki hvenær ég byrjaði en það eru ábyggilega svona þrjár vikur, var sennilega rétt eftir mánaðamót. Mér sækist hún ekki illa ég bara les hana hægt og finnst erfitt að lesa hana hratt, missi fljótt þráðinn ef ég dríf mig. Hún er um þúsund síður auðvitað, en það er ekki bara það – hún er líka þéttskrifuð, það er ekki mikið hvítu á síðunum, stafirnir eru litlir og meira að segja sjaldan greinarskil. Í sjálfu sér er hún samt líka þannig skrifuð að ef maður missir af einhverju samhengi kemur það oft fljótt aftur, það er hægt að skimlesa hana og missa ekki af meginplottinu – hann endurtekur og útskýrir allt, bókin er óðamála, en líka drifin áfram af „leiftrandi gáfum“ – sjálfsagt væri háð að lýsa nánast hverjum sem er öðrum með þessum orðum en það er ekki þannig meint hér. David Foster Wallace hefur verið mjög vel gefinn og ekkert gefinn fyrir að fela það – sem er alltílagi af því hann er líka mjög skemmtilegur og hefur húmor fyrir eigin gáfnarúnki. Sem minnir á James Joyce (Ulysses er rétt svo helmingurinn af lengd Infinite Jest en erfiðari aflestrar, þótt hún sé ekki endilega hæglesnari). Og einsog í Ulysses er fegurðin hérna ekki síst í þessari ofgnótt. Þegar ég skoða lista yfir langar bækur kemur mér á óvart að uppgötva að Infinite Jest er styttri en Atlas Shrugged eftir Ayn Rand. Atlas Shrugged las ég fyrir sjálfsagt áratug og þurfti að pína mig niður hverja síðu – og skiptist samt á að hlusta á hljóðbókina og lesa og hafði engan áhuga á að lesa hana „vandlega“ vegna þess að mér varð fljótt ljóst að allt sem hún hafði við mig að segja, sem var ekki bara sápuóperuplott, hafði hún þegar sagt á fyrstu síðunni og hélt svo bara áfram að segja mér það aftur og aftur. En ég vildi samt klára. Hún var ekki erfið aflestrar, bara löng og leiðinleg. Það er umtalsvert meira innsæi í mannlegt eðli hjá Wallace og Infinite Jest ögrar bæði sjálfri sér og lesandanum miklu reglulegar – en mestu munar samt um húmorinn. Það munar alltaf mestu um húmorinn. Ég bara skil ekki húmorslausar bækur, frekar en ég skil húmorslaust fólk. Ætli ég klári hana ekki samt fyrir mánaðamót. Ég ætla allavega að taka góða rispu á helginni og gotta mig í henni. *** Það er hræðilega dimmt á skrifstofunni minni. Eiginlega janúardimmt. Alveg við gluggann er mjög stór runni – eða tré eiginlega – með miklu laufi sem byrgir innsýnina á veturna. Sem er ágætt, það er mikill umgangur hérna á sumrin og mér finnst gott að vera í friði. Og þegar það er sólríkt birtir nú líka aðeins til hérna þrátt fyrir runnatréð. En nú er sífellt skýjað og þá er ægilega dimmt og birtan af tölvunni og borðlampanum býr til svona ljóshjúp á vinnusvæðinu mínu, upplýstan blett í myrkrinu. Sem er í senn kósí og svolítið þunglyndislegt, svona í miðjum ágúst. *** Í tilefni af þessu rifjaði ég upp textann við Jakkalakka eftir Bubba. Jakkaklæddir menn
kúra bak við borð
við græna ljósið frá tölvunni
éta tölvuprentuð orð. Og svona löngu seinna (þetta er af Von frá 1992) er ég helst hissa á því að birtan hafi verið græn. Mig minnti að þetta væri „föla ljósið“ eða eitthvað. Ég held reyndar líka að birtan af tölvuskjáunum hafi ekki lengur verið græn 1992. Allavega ekki heima hjá mér. Hvaða tölvur voru þetta annars með grænum stöfum? Við áttum Amstrad frá sirka 1988 og svo PC fljótlega upp úr ’90 og það var áreiðanlega ekki græn birta af þeim.

Rättgheterna till min nyasta roman, Náttúrulögmálin ( Naturlagarna ) har sålts till Sverige. Som vanligt är det Rámus i Malmö som ger ut – med sin otroliga katalog av författare som Goran Vojnovic, Fiston Mwanza Mujila, Louise Gluck, Ilya Kaminsky, Jacques Roubaud, Sjón, Terezia Mora o.s.v. o.s.v. Boken blir översatt av den underbara John Swedenmark och förväntas anlända under senare halvan av 2025.

Útgáfuréttur Náttúrulögmálanna hefur verið seldur til Svíþjóðar. Líkt og venjulega er það hið frábæra forlag Rámus sem gefur út – með sinn ótrúlega katalóg höfunda á borð við Goran Vojnovic, Fiston Mwanza Mujila, Louise Gluck, Ilya Kaminsky, Jacques Roubaud, Sjón, Tereziu Mora og svo framvegis og svo framvegis. Bókin, sem verður þýdd af snillingnum John Swedenmark, er væntanleg seinni hluta árs 2025.

The rights to my latest novel, Náttúrulögmálin ( The Natural Laws ), have been sold to Sweden. As per usual the publisher is the tremendous Rámus – with its incredible catalogue of authors such as Goran Vojnovic, Fiston Mwanza Mujila, Louise Gluck, Ilya Kaminsky, Jacques Roubaud, Terezia Mora and the list goes on and on. Translated by the phenomenal John Swedenmark the book is to be expected during the second half of 2025.

David Foster Wallace, George Orwell og Albert Camus eiga það allir sameiginlegt að hafa dáið 46 ára gamlir. Eða áttu það sameiginlegt – þeir eru auðvitað dánir. Þá á maður ekkert sameiginlegt lengur. Orwell dó 1950, Camus 1960 en DFW ekki fyrren 2008, enda fæddist hann ekki einu sinni fyrren tveimur árum eftir að Camus dó og tólf árum eftir að Orwell dó. Camus og DFW dóu frá hálfkláruðum bókum, Camus frá Le Premier Homme (Fyrsti maðurinn) en DFW frá The Pale King (Föli kóngurinn). Camus dó meira að segja nánast bókstaflega með hana í fanginu – hún fannst í bílnum/bílhræinu sem útgefandinn hans, Michel Gallimard, hafði keyrt á tré. Og Camus í farþegasætinu. DFW gekk frá sínu hálfkláraða handriti þannig að það myndi finnast og fór svo og drap sig. Orwell hafði hins vegar lokið við allt sitt, það best ég veit – 1984 kom út árið áður – og eyddi síðasta ári sínu í ástarmál og heilsubrest (hann dó úr berklum). *** Það hafa verið tveir eða þrír sumardagar á Ísafirði síðan ég kom heim. Þegar ég skoða dagatalið sé ég reyndar að þetta er nærri þriðjungur allra dagana, en mér finnst einsog ég sé búinn að vera heima í mánuð og ef það væri satt væru 2-3 sumardagar ekki merkilegar heimtur – en það er ekki satt og þá er þetta kannski bara alltílagi. Eða segjum innan marka. Auðvitað vil ég fá fleiri sumardaga. Auðvitað ættu helst allir dagar að sumri að vera sumardagar. En til þess þyrfti maður eiginlega að búa sunnar í Evrópu. *** Ég er að lesa Infinite Jest í fyrsta skipti. Það sem meðal annars blasir við er hversu mikil áhrif hún hefur haft á bandarískar bókmenntir á þeim tæplega 30 árum sem eru liðin frá því hún kom út – en líka hvað hún virkar að mörgu leyti ómöguleg miðað við nútímastandarda. Ég er ekki viss um að bók megi vera svona þreytandi lengur. Eða að það sé álitið kostur – sérviskurnar (neðanmálsgreinarnar!), óforskammaður intelektúalisminn, langhundarnir. Einhver sagði að maður þyrfti að lesa hana mjög vandlega tvisvar bara til þess að ná samhengi í kaflana – til þess að átta sig á því hvað sumir þeirra væru að gera þarna. Og aðrir segja að það geri maður bara aldrei og kannski séu þeir alls ekki í neinu samhengi. Ég er að reyna að lesa hana með ákveðinni þolinmæði – búinn með 200 síður á fjórum dögum og á ekki nema 900 blaðsíður eftir – og efast um að ég lesi hana aftur í bráð. Ekki vegna þess að hún sé ekki líka frábær, vel að merkja, ég ætla bara að láta einn lestur duga. Í byrjun árs gerði ég lista yfir nokkrar bækur sem mér fannst að ég hefði átt að lesa en hef ekki lesið og Infinite Jest er á honum. Af listanum er ég búinn með Ulysses, árstíðafjórleik Ali Smith, Janey Eyre, Dala-Líf, Money eftir Martin Amis, House of Leaves og Stríð og frið. Hingað til hafa Ali Smith, House of Leaves og Ulysses verið eftirminnilegastar – en auðvitað eru þetta allt meistaraverk. Stríð og friður gerði reyndar „lítið fyrir mig“ – má segja svona um Stríð og frið, hefur það einu sinni neina merkingu? Mér fannst hún ekki skemmtileg, kom ekki auga á það sem gerir hana stórfenglega og er fullkomlega opinn fyrir því að það hafi meira með mig að gera en bókina. *** Ég las L’Étranger á frummálinu í júlí. Á frönsku, ég las hana á frönsku, ég er núna maður sem les stundum bækur á frönsku, ég er heimsborgari. L’Étranger, segi ég og dreg jafnvel seiminn. Ég er samt enn mjög feiminn (og lélegur) að tala frönsku upphátt. Í dag áritaði ég bók fyrir franska konu og var allan tímann að hugsa um að útskýra fyrir henni – sem er að læra íslensku – að ég væri að læra frönsku en gerði það svo aldrei. Je m’apprendre francais, ætlaði ég að segja en sagði ekki. J’ai lu L’Étranger! Þess í stað sagðist hún bara ætla að lesa Plokkfiskbókina, enda væri hún að læra íslensku. Útlendingurinn er miklu sérstakari bók en mig minnti – einhvern veginn ólíkari öllu öðru en mér fannst þegar ég las hana tvítugur á íslensku. Kannski var ég þá bara eitthvað að eltast við plottið og hugsanlega fór þetta andlega ástand Meersaults meira framhjá mér – það var áreiðanlega ekki jafn mikið í fókus. Þessi … doði eða hvað á maður að kalla það? Kannski er það einfaldlega ástand sem maður hefur sjaldan upplifað þegar maður er tvítugur, sem maður þekkir ekki, en kynnist náið síðar – þessi störukeppni við lífið. *** Ég man ekki hvenær ég las Orwell. Kannski bara þegar ég þýddi leikritið 1984 eftir Duncan MacMillan og Robert Icke fyrir Berg Þór og Borgarleikhúsið – 2017. Þá reyndi ég í gegnum báðar íslensku þýðingarnar að skáldsögunni.