Fjallabaksleiðin

Some words are open like a diamond
on glass windows
singing out within the passing crash of sun
Then there are words like stapled wagers
in a perforated book, – buy and sign and tear apart –
and come whatever wills all chances
the stub remains
an ill-pulled tooth with a ragged edge.
Some words live in my throat
breeding like adders. Others know sun
seeking like gypsies over my tongue
to explode through my lips
like young sparrows burst from shell. Úr Coal eftir Audre Lorde Ég er lasinn. Sit í náttbuxum og náttslopp, les Guardian á netinu – íhuga að rífa plastið utan af Stundinni, svona einu sinni – og er að borða Bugles og ristabrauð með osti og sultu. Drekk te. Allt gerðist þetta óvart – einsog eitthvað innra með mér hefði hreinlega ákveðið að þessum veikindum fylgdi estetík à l’anglaise. Eiginlega hef ég ekki tíma til að vera lasinn. Ég á eftir að semja stuttan fyrirlestur – sem verður fluttur á föstudag hjá Bandalagi þýðenda og túlka (í tilefni Híeronymusardagsins) – klára listamannalaunaumsóknina mína, byggja nýjan eldhússkáp og koma ísskáp og eldavél aftur fyrir, loka veggnum í bílskúrnum (og taka til í rýminu) og áreiðanlega sitthvað fleira sem ég er að gleyma. Ég ætlaði líka að skrifa eitthvað um Athenu og Hvítsvítu fyrir Starafugl; en það má svo sem bíða fram á sunnudag. Saga Nýhils: fimmta brot brotabrots brotabrotabrots

Ég velti því fyrir mér hvort það verði eitthvað í þessari sögu, sem verður sögð í þúsund og einu broti, sem eigi eftir að koma illa við einhvern. Eiginlega segir það sig sjálft. Kannski skiptir það engu. Ég hélt því einhvern tíma fram að ég hefði lent í heiftarlegum rifrildum við svo til alla meðlimi Nýhils, en taldi mér það til tekna að þau væru öll vinir mínir þrátt fyrir það. Það entist svo auðvitað ekki – fyrir utan bara eðlilegt sambandsleysi fólks sem hefur rekið í ólíkar áttir þá er líka andúð og jafnvel heift í þessum félagsskap. En hvað um það. Það kemur þá ekki að því fyrren síðar. Hvert var ég kominn? Nýhil var orðið til í nafni – Haukur Már var sennilega farinn til Berlínar, í fyrsta sinn, ég fór til Þrándheims til að búa með Mella og Karenu og Varði og Grímur voru á túr um Evrópu með rafmagnsgítar og vídjóvél. Dóri – Halldór Arnar Úlfarsson – þriðji maður í þríeyki með okkur Hauki Má, MH-ingur sem kom vestur með Hauki þegar Haukur fór að kenna í Grunnskólanum, var áreiðanlega með þá þegar og fluttur til Helsinki. Hugsanlega byrjaður að nema fínilistir við Kuvataide akademíuna, á kafi í Ananda Marga (hættur að drekka og borða sveppi, lauk, ansjósur; hugleiddi tvisvar-þrisvar á dag) og Tae Kwon Do. Ég man ekki hvort ég ætlaði að gefa út Ginsbergþýðingarnar sjálfur – eða hjá Nýhil, sem sagt – en það er ekkert ósennilegt. Í öllu falli fóru Þrándheimsdagarnir ekki síst í þýðingar – þótt ég hafi áreiðanlega líka sinnt Hugsjónadruslunni, sem ég byrjaði á fyrir alvöru árið áður í Færeyjum, og skrifað einhver eigin ljóð. Ég hafði byrjað að þýða um vorið og um það leyti rekist á Kristján Bje, ritstjóra Forlagsins, á fyrirlestri hjá Alliance Francaise – það hafði verið auglýst að fyrirlesturinn yrði á frönsku en þýddur ef þess gerðist þörf; ég held að Friðrik Rafnsson hafi látið duga að spyrja á frönsku, hvort einhver þarna kynni ekki frönsku. Það var að minnsta kosti ekkert þýtt og ég var of vandræðalegur yfir þessu til þess að stinga af fyrren í hléi – hafði líka sest á fremsta bekk og hefði þurft að klofa yfir fólk til að komast út. Maður er alltaf einhvern veginn einsog fífl. En í hléinu – á milli þess sem ég hlustaði á Thor Vilhjálmsson tala frönsku einsog kynslóð foreldra minna talar dönsku (þ.e.a.s með mjög þykkum íslenskum hreim) – heilsaði ég Kristjáni og nefndi að ég væri byrjaður að þýða Ginsberg. Kristján þekkti Viðar Þorsteins (í Nýhil) sem vann við umbrot á ritstjórn Máls og menningar – og líka Bríeturnar (stelpurnar í femínistafélaginu) sem þýddu fyrir hann Píkutorfuna, og þær voru líka í þessari MH-kreðsu sem ég kynntist þegar ég kom suður. Það fór það orð af Kristjáni að hann væri alltaf að leita að tíðarandanum og var sagt bæði í gamni og alvöru, honum til hnjóðs og hróss. Ég endursagði samtalið svona fyrir Hauk Má: Kristján: Sæll, þú hér. Eru ekki ungskáldin að vinna að einhverju stórfenglegu þessa dagana?
Eiríkur: Já, jú, það er kannski óvitlaust að nefna það við þig … ég er hérna að þýða valin ljóð eftir Allen Ginsberg.
Kristján: … ?
Eiríkur: ha … já … bara þú veist, ha …
Kristján: … já?
Eiríkur: eitthvað verður maður að hafa fyrir stafni!
Kristján: …
Eiríkur: En jæja, hérna ég er farinn. Bæ.
Kristján: Vertu blessaður! Hann reyndist svo löngu síðar hafa einhvern áhuga á þessu en það breytti því ekki að mér leið einsog fífli í aðstæðunum. Og hafði sjálfsagt með ýmislegt að gera – bæði sóttist maður eftir einhvers konar staðfestingu á því að maður væri ekki truflaður á geði og sóttist eftir því að þurfa ekki að biðja rígfullorðna karla um leyfi (KBJ hefur þá verið 34 ára gamall; útgáfubransinn hefur elst mikið síðan; ungskáldin eru varla heldur 23 ára lengur), en þurfti samt að láta sig hafa það, og svo kunni ég bara ekkert á þennan heim. Mér fannst – og finnst eiginlega – ég aldrei jafn utangátta og í menningarkreðsunum í Reykjavík. Og þá á ég ekki við fólkið, sem ég kann ágætlega við – heldur virknina á staðnum, þennan aðila, þessa stemningu. Ég finn aldrei jafn mikið fyrir loddaraheilkenninu og á svona stöðum – allir eitthvað að tala um Houellebecq á reiprennandi frönsku, allir establíseruð gáfumenni með vald í bókaútgáfu, leikhúsi og svo framvegis. Og samt – eða kannski einmitt vegna þess að ég var rækjuvinnslustarfsmaður að vestan – skipti áreiðanlega einhverju máli að ég skuli hafa stungið fætinum þarna í dyrnar, þótt það væri sárt og vandræðalegt, Kristján átti að minnsta kosti eftir að skipta einhvers konar sköpum fyrir mig. Ég hefði aldrei ávarpað Kristján – eða mætt á fyrirlestur í Alliance Francaise – ef ég hefði ekki lent í þessari MH kreðsu, sem ég nefndi, þar sem allir voru tengdir einhverjum – ekki síst einmitt Viðar, sem var með mainline inn á stærsta bókaforlag landsins. Viðar bauð okkur meira að segja með sér í einhvern litlujólakokteil einu sinni, við Laugaveg 18 – sem endaði með því að Hallgrímur Helgason tók hálft partíið með sér fram fyrir langa röð á Kaffibarnum (þar af a.m.k. 3-4 nýorðna nýhilista). Það lá skiljanlega við barsmíðum vegna ósættis í röðinni, en inn fórum við nú samt, stéttsvikarar og aðrir. Í Þrándheimi átti ég betur heima. Karen vinkona mín bjó þar í húsi sem pabbi hennar átti og leigði út herbergi – fyrst um sinn vorum við bara þrjú þarna, ég Melli og Karen. Við átum frosnar pizzur og drukkum gruggugt rauðvínsheimabrugg úr kjallaranum. Og ég gekk um með fartölvuna hennar Karenar í fanginu öllum stundum. Hún hafði lánað mér hana til verksins og ég fór með hana út um allt. Sofnaði við þýðingar, vaknaði við þýðingar. Tók hana með mér á barinn (3B yfirleitt) og þýddi þegar aðrir fóru á klósettið. Ég eyddi bróðurparti 11. september þetta ár í að þræða barina í miðborg Þrándheims í leit að fartölvunni með Ginsberg þýðingunum mínum, sem ég hafði týnt á fylleríi 10. september. Þegar hún fannst, eftir mikla leit, fórum við Karen til mömmu hennar að horfa á CNN og BBC. Eftir 1-2 mánuði stakk Melli af til Íslands og í kjölfarið fórum við Karen eitthvað að stinga saman nefjum – hálfvegis með mínum vilja og hálfvegis ekki, einsog gengur – og þegar ég kunni ekki að snúa mig út úr því lengur vegna meðvirkni og áfengismóðu skrifaði ég Dóra langt sjálfsvorkunnarþrungið bréf um harm minn allan. Hann bauð mér undireins að koma til sín og búa á eldhúsgólfinu í Helsinki. Ég sótti um atvinnuleysisbætur til að kovera ferðina – var gersamlega svínblankur – pakkaði saman strax og þær bárust og fór með Karenu til Osló, þar sem við kvöddumst ósofin morguninn eftir á rútustöðinni. Frá Stokkhólmi tók ég svo finnlandsferjuna yfir til Helsinki. Á leiðinni orti ég þetta, sem endaði í Heimsendapestum árið eftir (hún kann ekki mikla íslensku en smá samt og gott ef hún löðrungaði mig ekki á fylleríi fyrir að hafa skrifað þetta). Maður ríður vini sínum Vegurinn rennur undan mér
og ég renn með rútunni. Ég er orðinn svo vanur að fara
að mér finnst ég
varla hafa verið
nokkurstaðar
lengur. Ég var varla kominn út
úr henni í morgun þegar
ég þaut af stað
– afkynlífaður, náði ekki að pakka
– það er eitthvað fjári óréttlátt
við að fá ekki burstaðar í sér
tennurnar að morgni dags. Og hér er ég mættur í nýtt land
og hér er rúta utanum plussklætt rauðsæti
og hér eru stórar rúður undir landslagið. Hér er ekki jafn grýtt en svei mér þá
ef trén eru ekki fleiri. Ég sé ekki neitt fyrir trjátoppum. Er það þá hingað sem ég er horfinn?
Í þetta skiptið?
Ekki það ég kvarti.
Þetta er ágætt. Í gær drakk ég frítt
í morgun svaf ég hjá
og í dag er ég
farinn.

Before I got my eye put out
I liked as well to see –
As other Creatures, that have Eyes
And know no other way – But were it told to me – Today –
That I might have the sky
For mine – I tell you that my Heart
Would split, for size of me – The Meadows – mine –
The Mountains – mine –
All Forests – Stintless Stars –
As much of Noon as I could take
Between my finite eyes – Úr ljóði 327 eftir Emily Dickinson. Og nú kemur helgin. Mér var einhvern tíma sagt að ætlaði maður að stunda hugleiðslu þá þyrfti maður að hafa í senn sterka jarðtengingu og hausinn í skýjunum. Maður þyrfti að standa á fótunum og streyma upp úr sjálfum sér, upp úr hvirflinum, og treysta því að maður þeyttist ekki bara út í geiminn. Ég er að reyna að finna titil á bókina mína. Ljóðabókina mína. Sem kemur á næsta ári. Undirtitillinn er – Ljóð um samfélagsleg málefni. Vantar herslumuninn.

Reality is a sound, you have to tune into it, not just keep yelling. (Raunveruleikinn er hljóð, maður verður að stilla sig inn á hann, í stað þess að öskra bara) Úr The Autobiography of Red eftir Anne Carson Mér miðar ágætlega með vegginn í bílskúrnum. Og horfir í að ég geti farið að snúa mér að næsta verkefni. Ég fékk Hemma Þorsteins til að skoða hjá mér eldhúsið og honum finnst sennilegt að það sé mygla undir eldhúsinnréttingunni – í öllu falli er timbrið blautt þarna undir. Hugsanlega er einhver leki sem við höfum ekki séð – en eiginlega er sennilegast að bleytan sé bara þarna ennþá eftir vatnsskemmdirnar síðasta haust. Það liggur þá fyrir að rífa upp alla innréttinguna og fjarlægja skemmdirnar undir henni. Mig svimar við þær framkvæmdir, svona satt best að segja. Og að vera eldhúslaus í heila viku, minnst. Ætli sé samt ekki best að byrja bara á mánudag. Þá næ ég a.m.k. að klára vegginn á helginni. En svo er auðvitað engin trygging fyrir því að neitt af því sem maður gerir geri nokkuð gagn. Þessi gró komast út um allt, skilst mér; en einhvers staðar verður maður að hefja þetta stríð. Saga Nýhils: fjórða brot brotabrots brotabrotabrots Það er hætt við að ég muni illa í hvaða röð hlutirnir gerðust. Á þessum tíma – áður en ég stakk af til Þrándheims og svo síðar Helsinki, veturinn 2001-2002 – umgekkst ég fólk sem síðar átti eftir að vera í Nýhil eða tengjast félagsskapnum á einn eða annan hátt (það var aldrei neitt félagatal; og því var viljandi haldið galopnu hverjir væru í Nýhil). Við Bjarni Klemenz tókum góða rispu í að rífast um hvor okkar væri meira bóhem og sennilega var það um þetta leyti sem hann átti í ástarsambandi við Þórdísi Björnsdóttur, sem ég kynntist þá sennilega í gegnum hann. Pétur Már – síðar trommari í Skátum og víðar – var vinur Mella vinar míns og eitthvað að dufla við skáldskap (einsog reyndar Melli). Viðar Þorsteinsson átti heima í næstu götu við mig – í kjallaranum hjá foreldrum sínum og ég var stundum boðinn í mat, sérstaklega þegar þeir feðgarnir voru einir heima. Steinar hitti ég einu sinni á bar þar sem ég var að selja ljósritaðar smásögur – ég fór á hnén, bukkaði mig og beygði fyrir þekktasta götuskáldinu sem ég þekkti. Seldi honum bækur en ég held við höfum lítið talað saman. Stína (Kristín Eiríksdóttir) – sem ég kynntist á IRC-inu sirka 1996, þegar ég var átján og hún líklega fimmtán – var með Hauki Má í hálfan vetur eða svo. Viðar Örn Sævarsson – sem síðar var í alls konar hljómsveitum og flutti svo til Danmerkur – var líka þarna einhvers staðar. Nema það hafi verið síðar. Við Sölvi Björn áttum talsvert mikið samneyti – unnum saman í Bókabúð Máls og menningar og komum okkur upp þeim furðulega óvana að tjalda í stofunni heima hjá honum á háskólagörðum eftir langar nætur að sumbli. Í gegnum hann kynntist ég Sigga „fáfnisbana“ Ólafssyni – sem nú er verkefnastjóri í Norræna húsinu. Þeir Sölvi höfðu gefið út bókmenntatímarit saman þegar þeir voru í menntaskóla – það hét Blóðberg, að mig minnir, og þar voru viðtöl við alls konar stórbokka í íslenskum bókmenntum. Svona grand old men. Og svo var Kiddi vinur Sölva eitthvað að þýða með honum úr frönsku – en ég man enn ekki hvers son hann var. Kristinn Tómas – reyndi ég að gúgla, en það virðist vera einhver annar. En ég man ekki til þess að hafa ámálgað Nýhil við neitt af þessu fólki – þótt það sé í sjálfu sér ekkert ósennilegt. Enda var ennþá meira en ár í að Nýhil „gerði“ nokkuð sem setjandi væri stimpil á.

Ég fyllti baðkarið af vatni sem ég sauð á eldavélarhellunni og það kom svo mikil móða á gluggana að maður sá ekki út. Kaffið kólnaði á innan við mínútu. Við dóttir mín lögðum yfir okkur öll teppin og fötin sem við áttum. Ég ákvað að ég ætlaði að verða skáld svo ég gæti kvartað undan öllu þessu. Úr Garments Against Women eftir Anne Boyer. Ég sagði í gríni um daginn að ég væri alltaf bugað(ast)ur á miðvikudögum og síðan ég sagði það hefur það reynst rétt. Miðvikudagar eru mínir mánudagar. Á mánudögum er ég alltaf rosa spenntur að byrja vinnuvikuna – og á föstudögum er ég sækaður að ná að klára allt fyrir helgina. Miðvikudagar eru rassgat vikunnar. Saga Nýhils: þriðja brot brotabrots brotabrotabrots

Sennilega var það ég sem nefndi við Varða (Hallvarð Ásgeirsson) að við Haukur Már hefðum stofnað eitthvað sem héti Nýhil og ætluðum að opna heimasíðu. Ég fór með þeim Grími Hákonarsyni í gegnum Færeyjar og Noreg þegar þeir voru að gera heimildarmyndina Varði Goes Europe, sem fjallaði um böskferðalag Varða í Evrópu. Grímur borgaði miðann með Norrænu fyrir mig upp á að ég myndi lóðsa þá um Tórshavn, þar sem ég hafði búið árið áður. Sem snerist nú reyndar bara um að finna sæmilegan runna fyrir okkur til að sofa í og kynna þá fyrir nokkrum rónum – það var sumar og þetta átti að vera eins bóhemskt og það mátti verða. Við sváfum fyrst við kirkjuna og svo í almenningsgarði við hliðina á svanatjörn – seinni senan er að mig minnir í myndinni, þá spiluðum við fyrir svanina. Sem sagt. Ég var á leiðinni til Noregs, til Tönsberg, og við fórum þarna dálítinn spöl í samfloti. Varði og Grímur sögðu mér að þeir hefðu verið að spá í að stofna vefinn níhilismi.is – ég man ekki alveg út á hvað hann átti að ganga, Grímur var með frekar sikk kímnigáfu á þessum tíma og það var áreiðanlega eitthvað mjög smekklaust. Það var erfiðara að ganga fram af fólki árið 2001 því það voru fleiri sem lögðu sig í líma við að ganga fram af fólki og ég man ekki eftir neinum sem gekk jafn oft fram af mér og Grímur. En við vorum auðvitað á sömu bylgjulengd – svona sirkabát – og svipuðum aldri og svipuðu kyni og svipuðum stað í lífinu einhvern veginn, allir til þess að gera nýbúnir að ákveða að við ætluðum að eyða ævinni undanbragðalaust í að búa til listaverk. Og greinilega allir eitthvað að dufla við þetta orð. Þetta hljóð, sem er stundum skrifað Nýhyl og Níhil og Níhyl, og það lá einhvern veginn beint við að álykta að níhilismi.is og Nýhil væru sitthvort afbrigðið af sama fyrirbærinu. Og þá vorum við orðnir fjórir – fimm með Nýhil, sex með heftaranum – og enn alls óvissir hvað þetta fyrirbæri ætti að gera.

Stjörnurnar dvína
og verðlauna mig ekki
einu sinni þegar ég vinn. Það er hægt
að skjóta mann
í sjálfsvörn
og taka samt eftir því
hvernig rautt blóð hans
prýðir snjóinn. Audre Lorde – Aðskilnaður
Ég gleymdi að birta ljóð í gær. Gleymdi að vitna í ljóð. Það var alger skylda. En ég brást. Einsog maður bregst. Í gær var matarboð. Sænska ljóðskáldið Jenny Tunedal var í bænum ásamt tveimur vinkonum sínum – og auk þeirra bauð ég tveimur listamönnum úr residensíunni hennar Elísabetar Gunnars, franskri myndlistarkonu og hollenskum víóluleikara, og auðvitað Elísabetu sjálfri. Ég gaf þeim hefðbundið íslenskt myntukúskús með halloumi. Og fleiri vínflöskur en nokkrum er hollt að innbyrða á mánudegi. Eftir vinnu í dag ætla ég að halda áfram að byggja vegginn í bílskúrnum. Og á morgun held ég áfram að segja sögu Nýhils, ef ég man hvað gerðist næst eftir að ég keypti heftarann óspjallaða.

Ég er að reisa vegg. Mér finnst talsvert til mín koma að ég skuli reisa vegg. Ég hef ekkert smíðað síðan í grunnskóla. Og nú nýt ég þess augljóslega að litli bróðir minn er smiður og á heima í næsta húsi – bæði upp á allar leiðbeiningar að gera en ekki síður að fá lánuð verkfæri. En hvað um það. Áfram með smjörið. Saga Nýhils: annað brot brotabrots brotabrotabrots

Þetta er heftarinn. Hann keypti ég í Eymundsson á Austurstræti, nema ég hafi keypt hann í BMM á Laugavegi 18. Hlutverk hans var og er að framleiða bækur. Við Haukur Már höfðum áður framleitt bækur sjálfir – við fjölrituðum þær á ónefndum vinnustað þar sem annar okkar hafði lyklavöld, brutum saman og heftuðum frá miðnætti og fram í morgunsárið, áður en annað fólk mætti til vinnu. Þetta finnst mér til fyrirmyndar, þótt þetta hafi verið óvart – eða vegna þess að það hentaði – því auðvitað eru bókmenntir og bókaútgáfa myrkraverk. Það gerist ekkert á daginn nema föndur og saklaust grín. Þessar bækur sem við fjölrituðum á ónefnda vinnustaðnum seldum við síðan við Laugaveg. Við tókum með okkur tóman ölkassa, skiptumst á að standa uppi á honum og lesa hátt og snjallt á meðan hinn seldi. Ég man eftir að hafa orðið alveg gersamlega yfir mig fornermaður þegar Sigurður Pálsson strunsaði hjá án þess að einu sinni virða okkur viðlits.

En svo misstum við aðgang að þessum ónefnda vinnustað og þá voru góð ráð dýr. Sérílagi í ljósi þess að nú vorum við búnir að stofna forlag, búnir að stofna listaverkaverksmiðju. Ég man ekki hvað heftarinn kostaði en það var sennilega á við um tvö kvöld á barnum. Ég gekk lengi um gólf inni í búðinni – horfði á Hauk og spurði aftur og aftur hvort ég ætti í alvöru að láta af þessu verða – og sveið svo í veskið lengi á eftir. Ég var hrikalega blankur. Þennan vetur seldi ég alla geisladiskana mína í einhverri safnarabúð – aðallega fyrir mat og sígarettum en líka fyrir leigu á geymslunni sem ég bjó í við Hringbraut. Þar borgaði ég 10 þúsund – um það bil þrjú kvöld á barnum.

Það mátti redda prentun. Það voru prentarar á Þjóðarbókhlöðunni og hér og þar. Og þótt það væri kannski ekki hægt að prenta hundrað eintök í einu væri gerlegt að prenta nóg í prívatprentara til að setja í poka og selja á einu kvöldi á Næsta bar. En nógu stórir heftarar til þess að þá mætti nota til að hefta í kjöl voru ekki á hverju strái – þeir voru beinlínis sjaldséðir utan prófessjónal skrifstofuumhverfis. Þessi heftari átti að tryggja stöðu okkar í skáldskaparheiminum, hann átti að tryggja sjálfstæði okkar gagnvart kapítalinu og hann var einhvers konar tákn um stefnufestuna – að maður skyldi eyða peningunum sínum í annað eins rugl tæki, þegar maður átti ekki einu sinni fyrir mat.

Heftarinn, sem er úti í bílskúr og hefur meira og minna fylgt mér, hefur – mér vitanlega – aldrei verið notaður til þess að hefta meira en tvö blöð saman á horninu. Samt finnst mér alltaf einsog hann hafi þjónað tilgangi sínum. Svona einsog netið undir loftfimleikamanni er ekki gagnslaust þótt hann hafi aldrei dottið í það. Það kannski kemur að því.

vakna og trumbudynsklapp fyllir herbergið eins
og dauðinn sé nýkrýndur heimsmeistari
fermingardrengja í bif-reið-a-verkst-æð-atotti
grárri slímhúð og gálgum í hrikalegum köstulum í
alpneskum tanngörðum sýgur hann tittlinginn
skorpinn á mér blóðugan og ég fæ það með
herpingi eins og ælandi formalínhrærðu gifsi og
hvítan í kúpuna þagna lygni aftur augunum dauður og
heimurinn andar léttar klappar aftur Ljóðið „vakna“ eftir Steinar Braga úr bókinni Ljúgðu, Gosi, ljúgðu
Ég gerði mér leiðangur á Facebook í gær – á þar nokkurra daga (eða vikna) afar leynilegt erindi – og það fyrsta sem ég sá var að Andri Snær hafði níu mínútum áður spurt hvort nokkuð væri vert að kanónísera úr ljóðum fyrsta áratugarins, t.d. af verkum Nýhilskálda. Ég blandaði mér í umræðurnar með skætingi og alvöru; enda var niðurstaðan eiginlega sú að við ættum hreinlega ekki að vera að ræða þetta. Það væri beinlínis kjánalegt. Í fyrsta lagi voru næstum allir á þræðinum beinir eða óbeinir þátttakendur í þessari senu – höfðu ýmist gert tilraunir til þess að kanónísera einhver skáldanna (tekið stjörnuviðtöl og/eða skrifað lofrullur) – eða voru einhver skáldanna eða bæði. Og svo voru allir með typpi, einsog gengur. Saga Nýhils: fyrsta brot brotabrots brotabrotabrots. Nýhil var stofnað undir ljósastaur á horni Túngötu og Hofsvallargötu. Um miðja nótt. Við Haukur Már höfðum rétt lokið við að borða kvöldmat (já, um miðja nótt) sem samanstóð af hrísgrjónum og sojasósu – annað átum við varla þennan vetur, 2000-2001. Við höfðum farið út úr íbúðinni hans í kjallara við Túngötu og út á horn til að reykja. Á þessum tíma mátti reykja inni, bara ekki inni hjá Hauki Má. Nú má eiginlega hvergi reykja inni nema inni hjá Hauki Má. En það er önnur saga. Ég man ekki hvernig það kom til – við höfðum í félagi við marga aðra verið að tala um svipaða hluti í nokkur misseri. Þetta að vera eigin herra. Að þurfa ekki að banka upp á hjá einhverjum útgáfustjórum og biðja um leyfi. Við vorum mjög fráhverfir því að biðja um leyfi. Að við þyrftum að fá leyfi. Flest þau plön komust aldrei af stað – það var haldinn einn fundur, svo ég muni, í félagi sem hét því vemmilega nafni Yrðlingur og átti að gefa út þýðingar á Wittgenstein, Ginsberg og Rimbaud og kannski eitthvað fleira. Í því batteríi voru ég, Viðar Þorsteinsson, Haukur Már, Sölvi Björn Sigurðsson og Kiddi vinur hans – sem ég man ekki hvers son er en varð síðar læknir. Önnur batterí hlutu aldrei svo mikið sem nafn. Kannski höfðum við verið að tala um þetta inni í húsinu. Og ætluðum okkur áreiðanlega ekki að þetta væri bara útgáfufélag eða tilheyrði bókmenntunum frekar en myndlistinni eða kvikmyndalistinni eða tónlistinni. Þetta er ástæðan fyrir því að maður á að skrifa ævisögu sína strax og hún gerist. Eða í það minnsta ekki eftir svona 25 ára aldur. Af því maður gleymir öllu. Við ætluðum að gera eitthvað. Og við ákváðum að það ætti að heita Nýhil (við höfðum kannski verið að tala um Nietszche, kannski um skammtafræði og svarthol sem gáttir að einhverju öðru, einhverju nýju, frekar en bara endalaust myrkur). Svo bjuggum við til leynihandtak. Mér vitanlega erum við Haukur þeir einu sem kunna leynihandtakið.

A kind of numbness fills your heart and mine,
A gap where things and people once had been.
We fell unloved, like frozen fields of snow
Upon which not a track has broken through.
The robin and the thrush have taken wing.
The sparrow stays. He sings a dismal song
And eats the seed uncovered in the snow.
An ugly bird, call him the hearts agony.
His songs of disbelief will fill our hearts
As long as winter lasts, as long as we
Are distant partners of this agony
To far apart to keep each other warm
So let our hearts lie dead like fields of snow
Unloved, untouched until the distant spring
Grows closer and the gentle birds return
And fill the empty air, and sing. Úr Sonnet for the beginning of winter eftir Jack Spicer Það vetrar. Sennilega verður það ekki umflúið. Ég yrði í það minnsta hissa ef svo reyndist. Og skelfingu lostinn. En maður veit aldrei. Mér skilst að náttúran sé öll í einhverju uppnámi. Eftir allt sem við höfum gert fyrir hana. Svo er bölvað ólag á öndunarfærunum í mér. Líklega er ég með eitthvað mygluofnæmi – og þá mygla í déskotans húsinu. Þetta hefur mig grunað um nokkurt skeið og gert eitt og annað til þess að fá það staðfest en enn ekkert gengið til eða frá. Þessa vikuna hef ég gert ítrekaðar tilraunir til þess að kaupa myglupróf í Húsasmiðjunni – þar sem er annars aldrei neitt til. En þeir lofuðu að panta fyrir mig, það hefur bara ekki gengið mjög greiðlega. Vonandi verða þau komin á morgun. Verst er að þá þarf ég helst að vita hvar myglan er og þótt ég hafi einhverjar hugmyndir eru þær alls ekki rock solid. Ólagið á öndunarfærunum lýsir sér í munnþurrki, hálsþurrki, málm- eða moldarbragði í munni, og mildum verkjum í lungum og hálsi. Þegar ég fer út að hlaupa eru fyrstu 2 kílómetrarnir slæmir en restin alltílagi – og mér finnst einsog hlaupin geri þetta skárra í heildina. Ég er að mestu laus við óþægindin á meðan ég er að elda á fullu og þar til svona 10-15 mínútum eftir að ég borða. Sem gerir það mjög freistandi að elda bara og éta linnulaust. Þetta truflar mig ekki í svefni og ekki þegar ég vakna fyrren ég kem niður á neðri hæðina. Og augljóslega finn ég lítið fyrir þessu þegar ég fer úr húsi. Það skringilegasta við að lýsa þessum veikindum mínum er að að öðru leyti er ég mjög hress. Þetta dregur mig ekki tiltakanlega mikið niður og ég er annars í nákvæmlega jafn góðu formi og ég nenni. En þetta er rosa nojuvekjandi. Stundum hrekk ég upp um nætur handviss um að ég sé með krabbamein. Ég ræddi þetta við lækni á dögunum og hann taldi víst að ég væri með vægt ofnæmi – hugsanlega fyrir myglu – sem væri engin ástæða til að medikera, en ráðlagði mér að fylgjast með því hvar ég væri verstur. Mér finnst samt óþægilegt að hafa það ekki staðfest – svo virðist þetta líka vera að versna.

Þetta er venjulegur dagur
Mig dreymir um að deyja því ég get ekki
lifað við þetta
Get ekki lifað hér í
Draumum um að deyja
Að tortímast í kraftmikilli ókyrrð
Flugfreyjurnar á spani með Kenzo krítarsmink
Eigðu gott flight
This is your captain dying
Fasten your seatbelts
Hættið fyrir fullt og allt að reykja
This is it Bodil Malmsten – úr bókinni Landet utan lov Í gær vall út úr mér setningin að ég „gengi jafnvel svo langt að segja“ að það að láta öðrum líða illa væri lýðræðislegur réttur hvers og eins. Samhengið var samræða um skilgreininguna á nauðgun. Því hafði verið haldið fram að nauðganir væru margs konar (sem þær eru) og misalvarlegar – að í raun væri nauðgun bara að láta einhverjum líða illa (í kynlífi, væntanlega). Ég hef verið að hugsa um þessa setningu frá því í gær. Samhengið gekk út á að það væri ekki hægt að refsa fólki fyrir það einfaldlega að láta öðrum líða illa – og því væri rétt að takmarka skilgreiningu nauðgunar við það sem er refsivert. Því öllum hefur liðið illa. Allir hafa látið öðrum líða illa. Sá eða sú sem hefur ekki liðið illa í kynlífi, fyrir það og/eða eftir, hefur einfaldlega ekki lifað. Manni líður illa í lífinu, maður misstígur sig, maður gerir hluti sem maður ætlaði ekki og lendir í aðstæðum sem maður ræður ekki við – maður bregst rangt við, of mikið, of lítið, þóknast öðrum um of, sýnir öðrum of mikið sinnuleysi o.s.frv. o.s.frv. Auðvitað er þetta kvarði – og einhvers staðar verður línan að vera – en við getum ekki bara stillt hana á núll. Altso. Það er dick að vera dick en það er ekki glæpur – ef það væri glæpur væru fangelsin okkar fyllri en fangelsi Bandaríkjamanna og Kínverja samanlagt. Sjálfsagt væru þá afar fáir sem ekki þyrftu að sitja inni annað veifið. Og þá er ég ekki einu sinni að takmarka mig við þá sem láta öðrum líða illa viljandi, því það gerum við líka, hvort sem við viljum horfast í augu við það eða ekki. Við getum verið óttalega ómerkileg – jafnvel þau fegurstu og ljúfustu okkar. Lífið er að jafnaði langt og tilfinningalífið að jafnaði óáreiðanlegt. Algengasta ofbeldið sem við beitum aðra er augljóslega hið andlega – þegar við segjum eitthvað (í hita leiksins) sem er beinlínis ætlað að særa aðra manneskju. Og hver hefur ekki gert það? Það er eitthvað erfitt við að hugsa um þess lags ofbeldi – og já það er ofbeldi – sem rétt nokkurs manns. Að einhver hafi lýðræðislegan rétt á að særa mann. En ég held ég standi samt við það. Við erum vön að hugsa um ofbeldi sem glæpi og jafnan höfum við látið smámunina einfaldlega vera. Kýld(ur) eða klipin(n) á balli? Ef það er bara einu sinni og skilur ekki eftir sig frekari afleiðingar þá hristum við það af okkur (rífandi kjaft og hótandi hefndum). Þetta held ég að flestir kannist við. Það er survival-mekanismi fyrir okkur og samfélagið – að vilja senda allt fyrir dómstóla er einhvers konar frekjusyndróm. Þið vitið, samfélagið hefur einfaldlega þarfari hnöppum að hneppa – og það er mikilvægur eiginleiki ætli maður að komast sæmilega ótrámatíseraður í gegnum lífið að geta roll with the punches. Að svo miklu leyti hefur Óttar Guðmundsson sennilega á réttu að standa – þótt lausnin sé augljóslega ekki sú að væla opinberlega í þeim sem þurfa að létta einhverju af brjósti sér (hvað sem annars líður narsissisma játningasamfélagsins – það er kúltúrelt makróvandamál og hefur ekki með einstaklinga að gera). En hvað þarf til að maður geti jafnað sig á ofbeldi? Ég veit það ekki – og hef þó sjálfur jafnað mig bærilega á einu og öðru, einsog við flest. Eitthvað af því er sjálfsagt félagslega staða, jafnvel líkamlegt atgervi, sálræn afstaða, psykókemistría og fjöldi traustra ástvina. En líka hreinlega bæling – eða í það minnsta að maður fylgi gömlu þumalputtareglunni um að kroppa ekki í sárið að óþörfu, nema maður vilji gera illt verra. Og maður sinni sjálfum sér – lífið er stundum viðstöðulaus barátta við myrkrið. En sumsé, er það lýðræðislegur réttur fólks að beita aðra vægu ofbeldi? Ég held – og það var líka niðurstaða samræðunnar í gær – að það sé einfaldlega stórt grátt svæði þar sem þeirri spurningu þurfi að svara í hverju tilviki fyrir sig. Og á því gráa svæði eru augljóslega ofbeldisverk – einsog að kýla einhvern á balli – sem eru ekki lýðræðislegur réttur neins, en að sama skapi ekki endilega lögreglumál. Hins vegar er það ekki lýðræðislegur réttur neins að allir séu alltaf næs við hann eða sýni honum fullkomna tillitsemi. Kurteisi er kannski ókeypis – en það þýðir ekki að maður geti krafist hennar. Það er lýðræðislegur réttur manns til dæmis að vera afundinn og leiðinlegur, að vera óstöðvandi gosbrunnur skítakommenta, að rífast og djöflast og andskotast. Annars er ég auðvitað á mjög hálum ís hérna. Ég geri mér grein fyrir því.

lives own their facts
of spent lives
murder market misfortunes
&
policy úr Zong! eftir M. NourbeSe Philip Zong! er önnur bók sem er byggð á fundnum textum. Öll bókin er samin upp úr réttarskjölum vegna frægs tryggingarsvindls – þar sem þrælaeigandi sökkti skipi sínu fullu af þrælum til þess að innheimta trygginguna. Þessi bók kom út fyrir nokkrum árum og er alveg feykimögnuð. Á helginni kenndi ég börnunum mínum að boozta. Nadja kenndi þeim að dömpsterdæva. Og við áttum langa samræðu um það hvort væri nokkuð að því að segja helvítis. Og ef svo væri, hvað það væri þá, sem væri að því. Það fékkst enginn botn í þetta. Sennilega er bara alltílagi að segja helvítis. Að minnsta kosti ef það er vel meint. Ég ræddi líka við vin minn (fullorðinn) um sjálfsritskoðunina þegar maður nennir ekki að rífast við vandláta liðið og aumingjaskapinn sem er í því fólginn. Það nennir enginn að verða vonda fólkið, enda ömurlegt markmið – en kannski er ákveðið gagn af vonda fólkinu. Að rammi hins ásættanlega víkki frekar en að hann þrengist – að við höfum meira umburðarlyndi fyrir pönkinu. Að við verðum betri í að hrista af okkur ruglið í rugludöllum (frekar en að stinga að því gjallarhorninu og setja boðskapinn á allar forsíður, sprengmontin yfir eigin réttlætiskennd). Eitt af vandamálum samtímans er auðvitað gegnsæið – að við séum viðstöðulaust ÖLL í sama partíinu. Aðgát skal höfð í nærveru sálar, en þegar allar sálir eru einungis einum smelli hvor frá annarri, er sú nærvera þrúgandi. Því maður getur ekki sýnt aðgát öllum stundum. Annað veifið verður maður að fá að leysa beltið, sleppa út á sér vömbinni og ropa. Þótt það sé dónalegt. Annars köfnum við bara úr einhvers konar bælingu og/eða leiðindum og/eða merkikertisskap og/eða sjálfbirgingshætti.