An einem Montag in Krems. Ég vaknaði furðu snemma miðað við hvað ég sofnaði seint – en ekkert sérlega snemma samt. Ég burstaði í mér tennurnar, fór og fann mér ljósritunarstofu niðri í bæ, prentaði út handritið – 338 A4 blaðsíður með góðum spássíum til að krota í – og fór svo á kaffihús og fékk mér morgunmat. Þegar ég var búinn að instagramma fallega nýútprentaða handritinu mínu uppgötvaði ég að hafði gleymt að taka með mér penna og fór að lesa bókina hans Jordans Petersons (sem mamma mín þýddi). Ég er sirka hálfnaður með hana og veit ekki hvort það er nokkurn sérstakan lærdóm af henni að draga enn, annan en að Jordan er klassískur íhaldsmaður og sem slíkum annt um að standa vörð um gömul gildi, fyrst og fremst hina kristnu fjölskyldu og hin skilgreindu hlutverk hvers og eins innan hennar. Hann notar trúarrit – ekki bara biblíuna – oft og iðulega til sönnunar á kenningum sínum um eðli mannsins. Nú er ég ekki frá því að slíkar bækur – sem og hin klassíska kanóna, það sem hefur „lifað af“ – veiti ákveðna innsýn í samfélagið en það er auðvitað fráleitt að gera þá innsýn að módeli fyrir framtíðina, eða einu sinni láta einsog bara vegna þess að þessar sögur og þessi módel séu til, þá séu þau góð. Félagslegi Darwinisminn sem sú kenning byggir á felur heldur ekki í sér að þau módel þurfi að vera eilíf – ef þau lúta í lægra haldi fyrir vælandi transkynjuðum réttlætisriddurum, einsog Jordan vill oft meina að sé hættan, þá ætti það í sjálfu sér (ef maður trúir á Darwinismann) að vera sönnun þess að family values módel hins kristna feðraveldis sé úrelt. Þá eru skringilegar mótsagnir þarna sem hann hefur enn ekki leyst úr um miðja bók. Til dæmis virðist hann í senn gefa í skyn að lúserar þjóðfélagsins eigi skilið að deyja út – eða, allavega að það sé „náttúrulegt“ að þeir geri það og „ekkert við því að gera“ – og að konur séu tíkur fyrir að leggjast ekki með þeim. Í nýlegu viðtali gerði hann því skóna að fjöldamorðingjar samtímans og hryðjuverkamenn þyrftu helst bara að giftast – og það þyrfti að finna fyrir þessa menn konur – en í raun væri það kannski óþarfa inngrip. Það væri einsog að þvinga lúserahumrana, með sína bráðnuðu beta-heila og lúpulegan líkamsburð, til þess að fjölga sér, þegar meiningin er augljóslega sú að þeir deyi út. Hryðjuverkin og ofbeldið er þá beinlínis skárra en að þeir fjölgi sér. Mér finnst líka ákveðin óútskýrð lína, og mikilvæg, hvar hið mikilvæga mótlæti – sem Jordan tignar, meðal annars í löngum „þegar ég var ungur gekk ég nakinn í skólann í 40 gráðu frosti og hríðarbyl“ kafla – þetta mótlæti sem gerir úr okkur alfakarla, all we can be, verður að mótlætinu sem brýtur okkur og bræðir í okkur humraheilann svo við verðum vælandi incel-lúserar með ekkert tilkall til mikilfengleika í heiminum annað en að sprengja í loft verslunarmiðstöðvar. Hvenær er mótlæti styrkjandi og hvenær er það bara niðurlægjandi? Það gengur ekki upp að það sem ekki drepi okkur geri okkur sterkari, á sama tíma og það geri okkur að lúserum. Að síðustu talar hann mikið um taóisma og yin og yang táknið – fyrir glundroða og reglu, fyrst og fremst, en táknið á auðvitað við miklu, miklu fleira – en gerir því svo iðulega skóna að glundroðann verði að uppræta að svo til öllu leyti. En yin og yang táknið er alls ekki það – það tjáir jafnvægið milli glundroðans og reglunnar og í taoískri kenningu tekur reglan ekki yfir glundroðann (sem er líka sköpunin) frekar en glundroðinn tekur yfir regluna. Á því er einfaldlega enginn hætta – enda eru ekki átök í yin og yang heldur samhljómur, harmónía. Jordan fer hins vegar með þau algerlega yfir í það sem hefur verið kallað vestræn tvíhyggja – og einkennist einmitt af átakahugsanahætti – og vill að við berjumst við glundroðann og gerir því skóna að reglan sé eðlilegt ástand. Það er svo sem margt að hugsa um þarna. En hann er svolítið meiri „kjaftaskur“ en ég hafði átt von á. *** Í gær horfði ég á La Piel Que Habito frá Almodóvar. Mikið ofsalega fannst mér hún falleg og sorgleg og erfið. Plottið er auðvitað dálítið súrrealískt – eða horror-fútúrískt og ýkt – en það kom mér á óvart að finna síðan dóma um hana þar sem hún er sökuð um að vera köld og fráhrindandi. Mér finnst alveg merkilegt hvað sumu fólki finnst erfitt að sýna bældum og reiðum söguhetjum samlíðan – jafnt þótt þær augljóslega logi af harmi og ógæfu. *** Annars er ég bara að lesa bókina aftur og aftur og taka við athugasemdum héðan og þaðan. 12 dagar í skil og ég er býsna kátur með þetta allt saman einsog raunar allir yfirlesarar hingað til. En það eru alltaf einhverjir díteilar sem má bóna og pússa.