Fjallabaksleiðin

„Það er einkennileg list sem lofsamar bara hið eðlilega“, sagði vinur minn við mig nú í morgun. Þessu mætti auðvitað snúa við og segja að það væri „eðlileg list“ sem lofsamaði bara „hið einkennilega“. *** Eða eðlileg list sem lofsamaði bara hið eðlilega og einkennileg list sem lofsamaði bara hið einkennilega. *** Það er Entartete Kunst sem lofsamar bara der Entartete? *** Umfjöllunarefnið var pistill í Guardian þar sem stóð að maður mætti ekki (lengur?) hlæja að Louis CK af því hann hefði fróað sér fyrir framan fólk. Konur, altso, fólkið var konur og sennilega var það hluti af perversjóninni. *** Louis hefur löngum ástundað það sem heitir „self-deprecating humour“ – það er að segja, punkturinn í list hans er að maður hlær ekki jafn mikið með honum og maður hlær að honum. Þetta er þó ekki endilega alltaf auðvelt að skilja í sundur. En list Louis er ekki endilega með honum „í liði“ – það mætti jafnvel segja að list hans níði hann sjálfan og hafi hann að háði og spéi. *** Það er self-deprecating list sem lofsamar bara hið self-deprecating? *** Ég þyrfti endilega að fara að komast á íslenskunámskeið. *** Það er Entartete Kunst sem lofsamar bara hið self-deprecating? *** Við getum alveg tekið nokkra snúninga á þessu í viðbót. Ég er ekki alveg á því að maður eigi að slíta listamanninn frá listaverkinu – að hann komi því ekki við, hver hann er, hvað hann meinti o.s.frv. – en mér finnst út í hött að bera saman menn einsog Bill Cosby, sem jaðrar við að vera ómennskur af ógeði, og Louis CK, sem er einmitt alveg fáránlega mennskur. *** Pervert, meina ég. Fáránlegur pervert. *** Kannski væri réttast að refsa Louis eitthvað – mér finnst sennilegt að þetta sé ólögleg hegðun – en ég á litla samleið með því fólki sem finnst að hann ætti helst ekki að eiga endurkvæmt, hann sé einhvers konar persona non grata. *** Ef ég væri forseti myndi ég skrifa upp á uppreist æru fyrir hann, að einhverjum skilyrðum uppfylltum. *** En ég myndi auðvitað ekki vera forseti og ber reyndar takmarkaða virðingu fyrir þannig siðferðisgjörningum. Ég meinti þetta meira metafórískt. *** Reyndar er þetta metafórískur gjörningur. Ég skil ekki hvernig ég hefði getað meint þetta eitthvað öðruvísi. *** Það er pervertísk list sem lofsamar bara hið pervertíska? Ég væri að ljúga ef ég segðist ekki líka sjá lofsömunina hjá Louis – mónólógar hans eru samtvinnuð skömm og fögnuður. Svona  fokk hvað við erum öll ógeðslega vonlaus er það ekki frábært? *** Kannski var Louis að vona að hann væri ekki eini pervertinn í húsinu. Og auðvitað var hann það ekki. Hann var bara sá eini sem blottaði sig.

Óratorrek mun koma út á dönsku, sænsku og grísku. Að minnsta kosti (ég er vongóður um enska útgáfu líka). Sem er mjög gott. Svo er ljóðakvöld í Reykjavík eftir rúma viku – þá er ég á ferðinni til að lesa upp í einkasamkvæmi morguninn eftir. Bláa Hawaii, heitir ljóðakvöldið. *** Illska kemur líka út á spænsku, skilst mér. Og er komin á þriðju prentun í Grikklandi. Alveg spriklandi! *** Ég held áfram að skrifa Hans Blævi. Suma daga finnst mér þetta alger snilld og aðra daga er þetta það ömurlegasta sem hefur verið skrifað á jarðríki. Viðstöðulaust röfl. Og auðvitað er þetta viðstöðulaust röfl, ekki jafn viðstöðulaust röfl og sum meistaraverk bókmenntasögunnar, en samt. Þarf þetta að vera svona mikið röfl? *** Og ef það verður flogið til Reykjavíkur á fimmtudag fer ég til Toulon í suður Frakklandi á föstudag. Til að sækja mér svolitla sól. Og sitja og árita bækur í hundrað þúsund klukkustundir. Frakkar eru áritunaróðir.

Í gærkvöldi þegar ég var að laga matinn bað ég Siri – á ensku, hún kann bara ensku – að minna mig á „light ball“ í dag. Af því ég ætla að kaupa ljósaperur á eftir. Rétt í þessu fékk ég áminningu um „light bald“ og kannski lýsir það ástandi mínu bærilega, léttsköllóttur, ekki alveg sköllóttur, bara svona létt. *** Ég má samt ekki gleyma að kaupa þessar ljósaperur. *** Aino Magnea er lasin heima – ég er kominn í vinnuna og er að borða laxaborgara með kimchi, afganga frá kvöldmatnum í gær. Það er heitt á könnunni en pínu soðið. Ég byrjaði daginn heima og krukkaði svolítið í Ko Un dómnum mínum, sem verður á Starafugli þegar ég er búinn að skrifa hann, fór svo í ræktina og hingað. Aino er með frænku sinni heima. *** Í ræktinni var mér sagt að kindur á Íslandi séu ekki nema 400 þúsund núorðið og fari hratt fækkandi, hafi eitt sinn verið 2 milljónir. Mér finnst einsog einhver verði að fylgjast með því – búa til niðurtalningu fram að þeirri stund er sauðfé verður fámennara en fólk í þessu landi. Það verður tímamótadagur, hvað svo sem manni finnst um það – hipsterarnir gleðjast sennilega, þeir vilja bara einhverjar spænskar skinkur og franska osta, nema kannski þeir sem eru með N-Afríkublæti (og stöku þjóðernishipster). Bændurnir gráta bara og ráðherrarnir segja að það verði að fækka þeim líka, bændunum, en þeir eru auðvitað löngu færri en kindurnar. Algerlega outnumbered.

Vil ég skrifa ljóð fyrir nýjan amerískan krimmabálk sem gerist á Vestfjörðum? Áætluð sala er um 15 þúsund eintök per skáldsögu – en guð einn veit hvað gæti orðið. Höfundurinn er áhugasamur um að það sé alvöru ljóðlist, skrifuð af alvöru ljóðskáldi, í bókinni. *** Því miður eru engin laun í boði, en mikil dreifing og athygli. Exposure . *** Vil ég það? Er þetta áhugavert prójekt? Ég veit ekkert meira um prójektið en þið. *** Það er náttúrulega alltaf niðurlægjandi að vinna ókeypis að verkefni sem veitir öðrum tugmilljónir í hönd. Hvað sem öðru líður. Að ímyndaður eða raunverulegur aðstöðumunur – mín sem er smábæjarskáld á jaðri hins byggilega heims og krimmahöfundarins sem er stórborgarhöfundur (í vinfengi við Stephen King!), að ótöldu forlaginu („one of the big five“) – geri það að verkum að ég eigi að vinna fyrir hann fyrir enga peninga. Vegna þess að hann elskar ljóðlistina svo mikið. Og vegna þess að það er í því „exposure“. Hann er svo stór að stærð hans stækkar mig átomatískt. *** En maður vinnur ekki exposed. Vinnur ekki fyrir dagsljósið nema maður sé algerlega sviptur því annars. Hér er nóg dagsljós. Það er alveg ljóst. Ég þarf að svara manninum. *** Svaka frétt á RÚV um öll skáldin sem eru á faraldsfæti. Sem er auðvitað ekki frétt, skáld eru alltaf á faraldsfæti, sérstaklega árin eftir Frankfurt, grunar mig. Stærsti hópurinn er að fara á Les Boreales í Frakklandi – þangað fórum við Nadja saman fyrir tveimur árum, og skemmtum okkur vel. Á sama tíma verð ég (svo ég fái nú að koma mér að á mínu eigins bloggi, fá svolítið exposure) í suður Frakklandi, í miklu betra veðri og með betri mat (hah!) á bókmenntahátíð í Toulon. Lise vinkona mín hjá forlaginu ætlar að koma og selskapa, og vinkona hennar Marie, sem er bókmenntaprófessor og ítölskuþýðandi, ætlar að koma og við ætlum að sturta í okkur Chartreuse einsog enginn verði morgundagurinn, einsog við höfum gert a.m.k. tvisvar áður. En frá þessu er ekki sagt í Ríkisútvarpinu! Sem fyrirlítur mig af því ég elska sjókvíaeldi, RÚV only has eyes for Reykjavíkurhippsterar og  það elskar mig enginn!  *** Enginn! *** Ég var annars eitthvað að velta þessu eldi fyrir mér um daginn og eldisblæti mínu, sem nær reyndar lengra og dýpra – þetta er blæti fyrir nærri allri matvælaframleiðslu. Mér finnst ekkert heiðvirðara en að framleiða mat. Það hefur ekki beinlínis með mat reiðslu blæti mitt að gera, sem er annað, heldur bara þetta – að framleiða matvæli er að viðhalda lífi sem er að búa til líf og það er ekkert fallegra, ekki neitt. Ég fæ líka alveg aðsvif þegar ég sé bændur að störfum eða drekkhlaðna togara koma siglandi inn fjörðinn. Love it, einsog Siggi Sigurjóns í Dalalífi, og get ekkert að því gert (nema að hafa húmor fyrir því). Lít rækjuverksmiðjuna sem ég vann í sem barn og unglingur með nostalgíu sem hún á áreiðanlega ekkert skilið (ég var mjög glaður síðasta daginn minn, rétt ríflega tvítugur, að þurfa aldrei að koma þarna inn aftur). Án þessarar rækjuverksmiðju, hugsa ég, myndu svona 200 manns svelta í hel daglega. *** Mér fannst líka mjög gaman að eiga stóra frystikistu áður en hún gaf upp öndina. Að kaupa  skrokk með Vali bróður. Ég sem get ekki einu sinni eldað kjöt nema endrum og eins, af því konan mín borðar það ekki (og ég nenni ekki að elda margar ólíkar máltíðir daglega, nema einmitt endrum og eins). Ég notaði hana líka til að geyma afganga í miklu magni (sem Nadja hitar þegar ég er á ferðalögum), og heimatilbúinn súpukraft og rækjuskel (til að búa til rækjukraft) og alls konar. Litli frystirinn á (annars fallega rauða) ísskápnum mínum rúmar varla klakann í kokteilana mína. *** Það var líka gaman að fara á markaðinn í Víetnam. Það var alvöru. Og ég vissi oft ekkert hvað ég var að kaupa. Bara  mat . Og svo  lagaði maður  matinn.  Einsog hann væri ekki fullkominn, beint af kúnni. *** Ekki að það sé ekki líka gaman núna. Mjög gaman. Ég var að klára plokkfiskafgangana sem ég tók með mér í hádegismat og snart er kaffen klar, einsog segir í vísunni. Ég kannski sendi ameríkananum þá vísu bara. Segist hafa skrifað hana sjálfur og þetta sé á íslensku, hvort það sé nokkuð verra?

Óveðrið var ekki langlíft hér á Vestfjörðum og nú kyngir niður snjó í stillunni. Það er að vísu helst til hlýtt og sennilega situr þetta ekki lengi. En í mínum gamla heimabæ, Hoi An, er allt á kafi. *** *** Af myndum að dæma hefur þó lítið farið fyrir fellibylnum í Hoi An eða Danang – þar sem Trump og Pútín og fleiri eru að fara að hittast í næstu viku (Danang er þriðja stærsta borg Víetnam og liggur 40 mínútna akstur frá Hoi An – það er APEC ráðstefna yfirvofandi). Á þessu svæði hefur aðallega bara rignt. Myndirnar eru flestar teknar í gamla bænum sem liggur niðri við ána og þar gerist svona nokkuð a.m.k. árlega – og ég hef séð eldri myndir þar sem vatnið kaffærir allri fyrstu hæð, 2-3 metra dýpi. Þetta er ekki nema svona 40 sentimetrar og gerð húsanna tekur mið af slíku – fólk er með sitt aðalhafurtask á annarri hæð, fyrstu hæðir þessara steinhúsa eru oft frekar tómlegar og allt á auðflytjanlegum einingum. *** Myndirnar frá Ðalat og fjallahéruðunum eru miklu rosalegri. Þar hafa tré rifnað upp með rótum og aurskriður verið miklar og virðist almennt meira panik – fólk að bjarga verðmætum. Myndirnar frá Hoi An eru muy tranquilo. Ég myndi skrifa nágrannakonu okkar, Hien, og spyrja um ástandið, hún er sú eina sem við erum í sambandi við, en Hien er bara flutt til Sai Gon. *** Þegar við bjuggum þarna rigndi einu sinni svona svakalega. Það var utan regntímabilsins (sem lýkur á bilinu seint í nóv. til seint í des.) – sennilega í mars. Brast bara á með ægilegu regni í nokkra daga. Fyrir utan hjá okkur, sem er ofar í bænum við „venjulegri“ götu – þessi miðaldabær er eiginlega bara búðir og veitingastaðir – var ekki nema nokkurra sentimetra flæði í götunni. En ég hjólaði í bakaríið með Aino á bakinu og fór þá eftir Tran Hung Ðao og Cua Ðai, sem liggja meðfram gamla bænum, og þar náði vatnið upp á húdd bíla, og mitt læri á mér. *** Ég finn enga mynd af þessu. Sennilega tók ég enga. En hér er mynd af börnunum mínum í Hue – þegar við brugðum okkur þangað í helgarferð – þetta hefur verið kaldur dagur. Það er líka vatn á myndinni, þótt það sé ekki flóð.

Eftirtaldir kokteilar eru núna í eftirlæti hjá mér: Pisco Sour, Negroni, Laughing Buddha. Ég þarf að herða mig í blönduninni og gera betri Old Fashioned-a, Dark’n’Stormy-a og Sazeraca. Ég hef enn ekki séð sjarmann í Martini. Ég er of mikill lúterani í sálinni til að geta drukkið BlóðMaríur í þynnkunni og finnst þær eiginlega hvergi passa annars staðar. Mjög góðar samt. Svo blandaði ég mér einn frumsaminn kokteil á dögunum úr ylliblómagosi, fannst hann góður, en man ekkert hvað ég setti í hann. *** Gerði samt bærilegan Dark’n’Stormy í kvöld. Vantar bara dekkra romm í það. Mér skilst það sé lögbrot að kalla drykk Dark’n’Stormy ef það er ekki bermúðskt Gosling romm í honum – þetta er skrásett vörumerki. En ég átti ekkert svoleiðis, notaði bara Flor de Caña frá Níkaragva, sem var aðeins dekkra en Habana Clubið mitt. En þetta eru auðvitað gylltir drykkir frekar en dökkir – Gosling er nánast svart. *** En hér er sem sagt Dark’n’Stormy. Hávaðastormur svo timburkumbaldinn Sjökvist leikur á reiðiskjálfi og auðvitað kolniðamyrkur. Dagurinn fór í að setja vetrardekk á hjólakost fjölskyldunnar (Aino fær vetrardekk að ári en verður í farþegasætinu hjá mér fram á vor), svo fórum við í sund – ég stakk af snemma til að fara í búðina og koma heim og gera jóga áður en gengið mætti (við erum extramörg í kotinu; sautján ára systurdóttir Nödju er í heimsókn með hálfsársgamlan son sinn). *** Svo hirti ég gamla hnetusósu sem ég átti í ísskápnum – hafði hrært sem ídýfu þegar við átum ferskar vorrúllur á dögunum – þynnti hana með kókosmjólk og dembdi yfir kjúkling og bleikju sem var eldað í ósköpunum. Næst tók ég brauðdeigið sem lá hér frá í gær og gerði úr því hálfgert naan, og hafði með þessu, auk hrísgrjóna og gúrku- og tómatsalats. *** Eftir mat – og eftir að ég hafði lagt Aram og Aino, við erum að lesa Framúrskarandi konur fyrir Aino (sem framúrskarandi konan amma hennar þýddi) og Nils Hólmgeirsson (sem er kallaður Nilli í bókinni en ég get ekki sagt, af hverju má hann ekki bara heita Nils, eða í versta falli Níels?) eftir Selmu Lagerlöf – sem sagt eftir mat blandaði ég mér þennan kokteil og lagðist í sófann með Bill Evans í eyrunum, storminn innra með mér á vörunum og storminn ytra í glugganum, og Ko Un í öllum öðrum vitum. Og fannst einsog það skorti kannski lífsháskann í líf mitt. *** Ég hef hugsað talsvert um lífsháska síðustu daga. Og lífsháska lífsháskans í íslenskum bókmenntum. Þetta er voða mikið … list listarinnar vegna er rangt orð. Sköpunargleði sköpunargleðinnar vegna, kannski – og þessi ægilegi viðstöðulausi fögnuður (nú er kokteillinn farinn að tala). Svo ég segi ekki dundur. Fínt, fágað, hugmyndaríkt en einsog það hafi ekki kostað viðkomandi neitt og sé bara gert til þess að eiga starfsferil við eitthvað skemmtilegra en að afgreiða í búð. *** Íslenskir stjórnmálamenn væla of mikið og gráta ekki nóg, skrifaði ég inn á Facebook (hvaðan ég er horfinn) þegar kollegar mínir í vinstrinu voru að missa sig yfir „krókódílatárum“ Ingu Sæland – sem mér þóttu virðingarverð. Kannski má hið sama segja um íslenska listamenn. *** Tahar Ben-Jalloun var einu sinni á Íslandi og nefndi að sér þætti voða gott að sjá að Íslendingar þyrftu ekki að skrifa um alvarlega hluti, af því hér væri lífið svo auðvelt. Ég sá viðtal við tónlistarmann á dögunum þar sem hann talaði af mikilli alvöru um þunglyndi og alkahólisma í bransanum og leiðir til þess að vinna bug á … blúsnum. Ég stóð mig að því að hugsa að von bráðar sætum við kannski uppi með mjög hamingjusama listamenn og leiðinlega list. *** Ekki vanhagar mig allavega um neitt. Líf mitt er hreinn lúxus frá morgni til kvölds alla daga vikunnar. Mitt stærsta vandamál er að eiga of fáar rommtegundir í vínskápnum mínum.

Getgátur um þann sáttmála sem stjórnmálaflokkarnir fjórir reyna að berja saman í sumarbústað Sigurðar Inga (eða eru þau annars staðar í dag?) eru merkilegt sport. Píratar þurfa að fórna öllu, þetta verður dýrkeypt fyrir Samfylkingu, Vinstri Græn verða látin virkja og Framsóknarflokkurinn svíkja bændur. Samt veit enginn hvað fólk er að tala um, nema bara grófu línurnar – að allir þurfi að miðla málum, sem segir sig sjálft, líka í tveggjaflokkastjórnum. *** Það er líka áhugavert að heyra fulltrúa flokkanna tala um að nú verði að vinna að stóru málunum en láta hin sitja á hakanum. „Hin“ eru – sennilega, út á það ganga a.m.k. getgáturnar – stóru málin í flokkunum sjálfum, hjartaspurningarnar heitir það á sænsku. ESB og það allt saman. Það sem fólki utan flokksins finnst oft bara vera meinlokur. Beint lýðræði pírata. Ég átta mig reyndar ekki á því hvað það væri í VG – kannski að einkarekstur væri meira tabú en hann er, allavega vinstra megin, og grænumegin að virkjanir yrðu stöðvaðar. Hvað vilja Framsóknarmenn, innst inni, veit það einhver? Hvað er inni í Framsóknarmanni? *** En þessar getgátur sem sagt, kannski mínar líka, eru sennilega mest hugsaðar til þess að skapa óró í grasrótinni – sem bíður einsog allir aðrir eftir svörum. Að fólk fari að hringja í Þórhildi Sunnu og öskra reitt að ef það fái ekki stjórnarskrá muni það hér eftir klippa krossgátur föður hennar úr blöðunum og henda þeim í ruslið óleystum. *** Þetta er harður bransi. *** Við Nadja fórum út að borða í gær. Og svo í drykki hjá Geira og Leu – hlustuðum á Kraftwerk, AC/DC og Massive Attack. Og reyktum sígarettur á svölunum (aðallega ég samt, eða bara ég, Geiri gasaði sig). Fjöllin voru fögur. Nú ætla ég út í snjóinn að hlaupa af mér sígaretturnar. Hlaupa uppi lífið og heilsuna. Og hér er sem sagt allt á kafi í snjó, best að setja á sig mannbroddanna, engar á ég snjóþrúgur. Og hlýju peysuna, síðu nærbuxurnar. Ekki seinna vænna, stefnir víst í storm.

Svo er víst alþjóðlegi samlokudagurinn. Ég fékk mér súrdeigsloku með niðursneiddum svínabóg, súrsuðum gúrku, chilimajonesi, rauðkáli, rauðlauk, kokteilsósu og aromati. Í hádegisverð. Allt heimalagað frá grunni, nema aromatið.

Rappið er dautt. Þið lásuð það fyrst hér.

Í morgun var ég (einsog venjulega) á hlaupabrettinu og þá byrjaði (einsog venjulega) einhver frekar lélegur (einsog venjulega) sjónvarpsþáttur en þar var engu að síður – óvenjulegt nokk – lögð fram áhugaverð kenning um skáldskap, nánar tiltekið frásagnarlistina, að það væru til sjö ólíkar tegundir af sögum (og einungis sjö – þótt mælandi hefði fljótlega bætt áttundu tegundinni við líka, þá var það í gríni). *** Maður gegn manni. Maður gegn hundi. Hundur gegn uppvakningi. James Bond. Sögur af konungum og lávörðum. Konur á sextugsaldri finna sig í kjölfar skilnaðar. Bílaauglýsingar. *** Spurningin sem vaknar í höfði mér er þá einfaldlega hvort að sögur sem fjalla um menn (fólk) sem kljást við sjálfa sig sé undirflokkur af fyrsta – maður gegn manni (þá sjálfum sér) – eða sjötta, konur á sextugsaldri finna sig í kjölfar skilnaðar. Hugsanlega má reyndar umorða sjötta flokkinn, með aðeins minni kvenfyrirlitningu, og segja: Forréttindamaður vorkennir og vinnur í sjálfum sér. Ofdekraður vesturlandabúi leitar að tilgangi lífsins. Eitthvað þannig. Þessi umorðun er vel að merkja ekki fordómalaus, einsog mætti ímynda sér á ætlun minni að svipta hana kvenfyrirlitningunni, en hvað er svo sem fordómalaust, þegar maður lítur undir húddið? *** Bókmenntir eru líka alltaf tegund naflaskoðunar. Líka bílaauglýsingarnar og hundur gegn uppvakningi. Einhver sagði að vísu – og ég las það nýlega en man ekki alveg hvar – að rithöfundar ættu að eyða meiri tíma í að rýna sársauka annarra en sinn eigin, en meira að segja þegar maður rýnir í sársauka annarra finnur maður, greinir og ertir sinn eigin. Bókmenntir eru kannski tegund naflaskoðunar sem fer þannig fram að rithöfundurinn reynir að brjótast út úr sjálfum sér með því að fara í gegnum naflann – einsog einhvers konar ormagöng (ég held ég hafi nefnt þetta í ljóði einu sinni). Maðurinn er sem sagt fastur í sjálfum sér og aldrei eins fastur og þegar hann situr á eintali og enginn situr jafn mikið á eintali og rithöfundar (og jájá, það á fólk að lesa þetta allt, og ég verð mjög foj ef þið hunsið mig, hættið að dá mig, en ég er bara að tala við mig, tack så mycket, einsog alltaf). *** Að öðru. Það er orðið svo mikið af fyrirtækja- og stofnanafánum. Allir flaggandi. Leikskólarnir, bensínstöðvarnar, innheimtustofnun sveitarfélaga, Nettó, menntaskólinn – allir eru með fána. Það er mjög lítið af þjóðfánum – hér er það aðallega fyrir utan Kaupmanninn, sem flaggar alls konar fánum, sennilega ætlar hann lokka til sín útlendinga með því að sýna þeim og menningu þeirra áhuga. Annars búum við í fyrirtækja- og stofnanaræði. Og ef við búum í fyrirtækja- og stofnanaræði erum við aftur í gamaldags lýðræði þar sem einungis efnamenn og aðall hefur atkvæðisrétt. Samfélagið fer fram á lokuðum stjórnarfundum.